Một số bất cập và kiến nghị hoàn thiện pháp luật về ủy thác thi hành án dân sự

Trên cơ sở phân tích các quy định của pháp luật hiện hành về ủy thác thi hành án, quyền hạn và trách nhiệm của Chấp hành viên trong việc thực hiện ủy thác thi hành án dân sự, tham luận chỉ ra những vướng mắc, bất cập và đề xuất một số kiến nghị hoàn thiện.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số bất cập và kiến nghị hoàn thiện pháp luật về ủy thác thi hành án dân sự Hội thảo Khoa học “Các vấn đề đương đại trong lĩnh vực Kinh tế, Luật: Từ lí thuyết đến thực tiễn” MỘT SỐ BẤT CẬP VÀ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ ỦY THÁC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ SOME FAILURES AND RECOMMENDATIONS TO COMPLETE LAW ON ENTRUSTMENT OF CIVIL JUDGMENT ENFORCEMENT NCS. Lê Đức Hiền1, ThS. Trịnh Ngọc Thủy2 Tóm tắt – Uỷ thác thi hành án dân sự là một chế định pháp luật về việc chuyển giao toàn bộ hoặc từng phần quyết định thi hành án từ cơ quan thi hành án này sang cơ quan thi hành án khác theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định nhằm đảm bảo việc thi hành án các bản án, quyết định của Toà án liên tục và trên thực tế, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và công dân được pháp luật bảo vệ. Tuy nhiên, trên thực tế, việc áp dụng các quy định pháp luật khi thực hiện ủy thác thi hành dân sự có một số vướng mắc, bất cập nhất định. Trên cơ sở phân tích các quy định của pháp luật hiện hành về ủy thác thi hành án, quyền hạn và trách nhiệm của Chấp hành viên trong việc thực hiện ủy thác thi hành án dân sự, tham luận chỉ ra những vướng mắc, bất cập và đề xuất một số kiến nghị hoàn thiện. Từ khóa: Luật Thi hành án dân sự, thi hành án dân sự, ủy thác thi hành án dân sự. 1. QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH VỀ ỦY THÁC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ Các văn bản pháp luật điều chỉnh hoạt động ủy thác thi hành án dân sự đó là: Điều 55, Điều 56 và Điều 57 Luật Thi hành án dân sự năm 2018; Điều 16, Điều 34 và Điều 35 Nghị định số 62/2015/NĐ-CP ngày 18/7/2015 của Chính phủ; Điều 8, Thông tư liên tịch số 07/2018/TTLT – BTP – VKSNDTC – TANDTC ngày 12/6/2018 của Bộ Tư pháp, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn quy định việc phối hợp trong thi hành quyết định của tòa án giải quyết phá sản. Ủy thác thi hành án dân sự là việc thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự nơi có thẩm quyền ra quyết định thi hành án thực hiện việc chuyển giao quyền ra quyết định thi hành án và tổ chức thi hành vụ việc đến cơ quan thi hành án dân sự 1 Trường Đại học Quy Nhơn; Email: duchiendhqn@gmail.com 2 Trường Cao đẳng Cộng đồng Kon Tum 315 Hội thảo Khoa học “Các vấn đề đương đại trong lĩnh vực Kinh tế, Luật: Từ lí thuyết đến thực tiễn” nơi người phải thi hành án có điều kiện thi hành để đảm bảo hiệu quả thi hành án, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự. Về nguyên tắc, thẩm quyền ủy thác thi hành án dân sự được quy định như sau: ‘Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự phải ủy thác thi hành án cho cơ quan thi hành án dân sự nơi người phải thi hành án có tài sản, làm việc, cư trú hoặc có trụ sở’ [1]; ‘Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự phải ủy thác thi hành án cho cơ quan thi hành án dân sự nơi người phải thi hành án có tài sản là bất động sản, động sản phải đăng kí quyền sở hữu, quyền sử dụng, đối với loại tài sản khác thì có thể ủy thác cho cơ quan thi hành án dân sự nơi có tài sản tổ chức thi hành’ [2]. Căn cứ các quy định nêu trên, việc ủy thác thi hành án dân sự thuộc trách nhiệm của cơ quan thi hành án dân sự nơi có thẩm quyền ra quyết định thi hành án lần đầu; nếu tại đó, người phải thi hành án không có điều kiện thi hành mà đang có điều kiện thi hành án ở nơi khác thì thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự phải chuyển hồ sơ vụ việc cho cơ quan thi hành án khác có điều kiện tổ chức thi hành vụ việc. Nơi có điều kiện thi hành án ở đây được xác định theo nguyên tắc:là nơi người phải thi hành án có tài sản; là nơi người phải thi hành án làm việc (tức là nơi người phải thi hành án có hoạt động tạo thu nhập); nơi người phải thi hành án cư trú (trong trường hợp người phải thi hành án là cá nhân) hoặc có nơi người phải thi hành án có trụ sở (trong trường hợp người phải thi hành án là pháp nhân). Về thời điểm ủy thác thi hành án, Điều 55, Luật Thi hành án dân sự 2018 chỉ quy định về căn cứ ủy thác, trách nhiệm của cơ quan thi hành án dân sự phải ủy thác trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ khi có căn cứ ủy thác, khả năng ủy thác từng phần mà không thực sự xác định rõ là việc ủy thác được thực hiện trước khi ra quyết định thi hành án hay sau khi ra quyết định thi hành án. Mặc dù pháp luật không quy định cụ thể về thời điểm ủy thác thi hành án nhưng tại Khoản 3, Điều 55 Luật Thi hành án dân sự quy định: việc ủy thác phải thực hiện trong khoản thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày xác định có căn cứ ủy thác. Trường hợp thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định ủy thác thi hành án sau khi đã ra quyết định thi hành án và tổ chức thi hành: theo quy định tại Khoản 1, Điều 57 Luật Thi hành án dân sự 2018, trước khi ủy thác, cơ quan thi hành án dân sự phải xử lí xong tài sản tạm giữ, thu giữ, tài sản kê biên tại địa bàn liên quan đến khoản ủy thác. Do đó, trong trường hợp bản án, quyết định có nội dung xử lí tạm giữ, thu giữ, tài sản liên quan đến khoản ủy thác (như tiêu hủy vật chứng, trả lại giấy tờ) thì cơ quan thi hành án dân sự phải ra quyết định thi hành án mặc dù người phải thi hành án không có tài sản, không làm việc hoặc cư trú tại địa bàn của mình. Thẩm quyền ủy thác thi hành án được quy định tương đối cụ thể tại Điều 56 Luật Thi hành án dân sự, cụ thể như sau: 316 Hội thảo Khoa học “Các vấn đề đương đại trong lĩnh vực Kinh tế, Luật: Từ lí thuyết đến thực tiễn” Thẩm quyền ủy thác thi hành án của cấp tỉnh: Cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh ủy thác cho cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh nơi khác thi hành các bản án, quyết định sau: bản án, quyết định về nhận người lao động, trở lại làm việc hoặc bồi thường thiệt hại mà người phải thi hành án là cơ quan nhà ...