Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi hiểu nghĩa của từ thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở một số trường mầm non trên địa bàn thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An

Bài viết đã đưa ra được một số biện pháp nhằm giúp giáo viên vận dụng, đánh giá, nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề giúp trẻ 5 – 6 tuổi hiểu nghĩa của từ trong hoạt động cho trẻ làm quen tác phẩm văn học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi hiểu nghĩa của từ thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở một số trường mầm non trên địa bàn thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An VJE Tạp chí Giáo dục, Số 447 (Kì 1 - 2/2019), tr 19-23; 18 MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5-6 TUỔI HIỂU NGHĨA CỦA TỪ THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VỚI TÁC PHẨM VĂN HỌC Ở MỘT SỐ TRƯỜNG MẦM NON TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ VINH, TỈNH NGHỆ AN Phan Xuân Phồn - Trường Đại học Vinh Ngày nhận bài: 07/11/2018; ngày sửa chữa: 10/12/2018; ngày duyệt đăng: 04/01/2019. Abstract: Child language development is very diverse and abundant in many different aspects. In particular, the problem of helping children understand the meaning of words in childrens activities of familiarizing literary works in some preschools in Vinh city is still limited. The article has provided some measures to help teachers apply, evaluate and recognize the importance of helping 5-6 years old children understand the meaning of words in the activities of familiarizing literary works. Keywords: Children 5-6 years old, understand, familiarize literary work. 1. Mở đầu Ngành giáo dục mầm non nước ta đã xác định nhiệm vụ quan trọng là: Giáo dục phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ mầm non, xây dựng một nền móng vững chắc ban đầu cho sự phát triển cả về thể chất, tinh thần và trí tuệ cho trẻ mầm non, đặt cơ sở nền tảng cho việc hình thành và phát triển nhân cách con người Việt Nam trong thời đại mới, chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Một trong những thành tựu lớn lao nhất của giáo dục mầm non là giúp trẻ sử dụng một cách thành thạo tiếng mẹ đẻ trong đời sống hàng ngày. Tiếng mẹ đẻ là phương tiện quan trọng nhất để lĩnh hội nền văn hóa dân tộc, để giao lưu với mọi người xung quanh, để tư duy, để tiếp thu khoa học, để bồi dưỡng tâm hồn... Đặc điểm tâm lí của lứa tuổi mẫu giáo là thời kì bộc lộ tính nhạy cảm cao nhất đối với các hiện tượng ngôn ngữ, điều đó khiến cho sự phát triển ngôn ngữ của trẻ đạt tốc độ khá nhanh và đến cuối tuổi mẫu giáo (5-6 tuổi) thì hầu hết trẻ đều biết sử dụng tiếng mẹ đẻ một cách thành thục trong giao tiếp hằng ngày. Sự hoàn thiện tiếng mẹ đẻ ở trẻ mẫu giáo theo các hướng sau: Nắm vững ngữ âm và ngữ điệu khi sử dụng tiếng mẹ đẻ; phát triển vốn từ và cấu trúc ngữ pháp; phát triển ngôn ngữ mạch lạc... Trong đó, vốn từ có thể coi như là những “viên gạch” để đứa trẻ xây nên “công trình ngôn ngữ” của mình. Usinxky đã từng nói: “Từ là một đơn vị ngôn ngữ không thể thiếu trong tạo lập lời nói để giao tiếp của trẻ”. Vì thế đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ 5-6 tuổi nói riêng, việc cung cấp vốn từ là nhiệm vụ rất quan trọng trong phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Đối với trẻ mầm non, việc làm giàu vốn từ có thể tiến hành thông qua mọi hoạt động giáo dục và trong các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Tuy nhiên để trẻ có thể 19 tiếp nhận và sử dụng các ngôn từ mang tính nghệ thuật, có tính thẩm mĩ cao thì phương thức phù hợp và hiệu quả nhất là cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học bởi “Văn học là nghệ thuật ngôn từ”. Đây là một trong những hoạt động học có chủ định trong chương trình giáo dục mầm non. Tuy nhiên, khi thực hiện nội dung này, giáo viên mầm non chỉ mới chú trọng đến việc giúp trẻ hiểu nội dung các tác phẩm văn học và các bài học giáo dục được rút ra trong các tác phẩm đó mà chưa chú trọng đến việc giúp trẻ hiểu sâu và cảm nhận được vẻ đẹp của các ngôn từ trong các tác phẩm. Việc giải nghĩa của các “từ khó” trong tác phẩm văn học có được thực hiện, tuy nhiên chỉ qua loa nên dẫn tới việc trẻ hiểu một cách phiến diện hoặc chưa đầy đủ, chính xác. Trên thế giới đã có nhiều tác giả nghiên cứu về phương pháp phát triển ngôn ngữ trẻ em như: L. P. Phedorenco, G.A. Phomitreva, B. K. Lotarep... Một số tác giả đã đề cập đến vấn đề hiểu từ của trẻ như: Vygotsky “Nghĩa của từ không cố định mà thay đổi trong quá trình phát triển của trẻ”; A.A. Liublinxkai, V.X. Mukhina “Trẻ mới sinh ra không hiểu và không nói được từ. Để phát âm dược một từ nào đó, trẻ phải trải qua một quá trình xác lập mối quan hệ giữa một từ nào đó với một sự vật hoặc một hiện tượng nhất định, nó đòi hỏi phải có một quá trình rèn luyện”. Ở Việt Nam hiện nay, các tài liệu nghiên cứu giáo dục mầm non đã đề cập nhiều đến vấn đề phát triển ngôn ngữ cho trẻ, như đặc điểm, nội dung, hình thức và phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 0-6 tuổi và đang được sử dụng làm tài liệu tham khảo và giảng dạy về lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ em. Đặc biệt, có một số công trình nghiên cứu về vốn từ và khả năng hiểu từ của trẻ. VJE Tạp chí Giáo dục, Số 447 (Kì 1 - 2/2019), tr 19-23; 18 Qua quá trình tìm hiểu về lịch sử của vấn đề nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy, các công trình nghiên cứu về ngôn ngữ và sự phát triển ngôn ngữ trẻ em rất đa dạng, phong phú ở nhiều khía cạnh khác nhau, song vấn đề giúp trẻ hiểu nghĩa của từ trong hoạt động cho trẻ làm quen tác phẩm văn học thì vẫn còn ít tác giả đề cập. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Thực trạng Qua khảo sát, chúng tôi nhận thấy hầu hết gi ...