Một số điểm cần lưu ý khi giảng dạy nhóm halogen

Halogen là nhóm nguyên tố đầu tiên được nghiên cứu sau khi học sinh đã được học các lý thuyết chủ đạo - Halogen là nhóm nguyên tố đầu tiên được nghiên cứu sau khi học sinh đã được học các lý thuyết chủ đạo ( cấu tạo nguyên tử, bảng tuần hoàn, định luật tuần hoàn, liên kết hoá học phản ứng oxi hoá khử…). Vì vậy cần dùng phương pháp suy diễn hay diễn dịch (đi từ cái chung đến cái riêng) để dự đoán tính chất xuất phát từ định luật tuần hoàn và vị trí của...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số điểm cần lưu ý khi giảng dạy nhóm halogen Một số điểm cần lưu ý khi giảng dạy nhóm halogen Halogen là nhóm nguyên tố đầu tiên được nghiên cứu sau khi học sinh đã được học các lý thuyết chủ đạo - Halogen là nhóm nguyên tố đầu tiên được nghiên cứu sau khi học sinh đã được học các lý thuyết chủ đạo ( cấutạo nguyên tử, bảng tuần hoàn, định luật tuần hoàn, liên kết hoá họcphản ứng oxi hoá khử…). Vì vậy cần dùng phương pháp suy diễn haydiễn dịch (đi từ cái chung đến cái riêng) để dự đoán tính chất xuất pháttừ định luật tuần hoàn và vị trí của nguyên tố trong bảng tuần hoàn theosơ đồ: Vị trí --> cấu tạo --. tính chất - Các thí nghiệm biểu diễn của giáo viên trong chương này chủ yếuđược tiến hành theo phương pháp minh hoạ, kiểm chứng để khẳng địnhnhững dự đoán về tính chất dựa trên cấu tạo của đơn chất hoặc hợp chấtcủa halogen là đúng đắn. Ví dụ: Xét phản ứng của clo với natri: + Clo là phi kim có độ âm điện lớn nên là chất oxi hoá mạnh + Natri là kim loại kiềm có tính khử mạnh + Phản ứng giữa clo và natri phải xảy ra mãnh liệt và toả nhiềunhiệtPhương pháp dạy học này có tác dụng phát huy tính tích cực, rèn kỹnăng vận dụng kiến thức đã học, phát triển tư duy của học sinh . - Khi nghiên cứu về clo có thể dùng phương pháp loại suy (đi từ cáiriêng biệt này đến cái riêng biệt khác) để nghiên cứu flo, brom, iot. Dựavào sự giống nhau (tương tự) về một số tính chất (đã được học kỹ ở bàiclo) để suy ra những tính chất tương tự sẽ có ở brom hoặc iot. Cần chú ýlà kết luận đi tới đươc bằng phép loại suy bao giờ cũng gần đúng, có tínhchất giả thiết, phải kiểm chứng bằng thực nghiệm hay thực tiễn. Trong dạy học hoá học, phép loại suy có tác dụng rất lớn vì thời gianhọc tập hạn chế, chúng ta chỉ có thể nghiên cứu kỹ một số chất màchương trình đã lựa chọn, nhưng nhờ phương pháp loại suy ta có thể dẫnhọc sinh đi tới những kết luận xác thực về tính chất của những chấtkhông có điều kiện nghiên cứu. - Trong bài luyện tập chương 5 cần dùng phương pháp so sánh, đốichiếu để thấy sự giống nhau và khác nhau giữa các halogen về cấu hìnhelectron của nguyên tử, độ âm điện, tính chất vật lý và hoá học của cácđơn chất và hợp chất quan trọng của chúng. Dùng phương pháp so sánh,đối chiếu có tác dụng khắc sâu, hệ thống hoá kiến thức và nêu bật sựbiến đổi có quy luật tính chất vật lý và hoá học của các halogen.Về nội dung dạy học cần lưu ý - Khi nghiên cứu vị trí các halogen trong hệ thống tuần hoàn và cấutạo nguyên tử của chúnh cần chú ý đến đặc điểm: có 1electron khôngghép đôi ở phân lớp ngoài cùng. Từ đó hướng dẫn học sinh chú ý đến - Giải thích sự giống nhau về tính chất của các halogen và các hợp chấtcủa chúng dựa vào cấu tạo tương tự nhau của lớp electron ngoài cùngcủa các nguyên tử halogen. Sự khác nhau định tính về tính chất của cáchalogen là do khoảng cách khác nhau từ hạt nhân đến lớp electron hoátrị. - Giải thích sự thay đổi về tính chất vật lý của halogen cần chú ý đếnkhả năng tạo liên kết cộng hoá trị không cực trong phân tử đơn chất vàlý thuyết về cấu tạo nguyên tử để lý giải sự đột biến về năng lượng liênkết giữa clo và flo. - Nếu dựa vào sự phụ thuộc của độ bền liên kết vào khoảng cách giữa2 hạt nhân thì học sinh dự đoán phân tử F2 bền hơn Cl2. Thực tế giá trịnăng lượng liên kết mâu thuẫn vì dự đoán này cần giải thích bằng khảnăng tạo liên kết cho nhận của phân tử Clo. Khả năng tạo liên kết chonhận giảm khi bán kính nguyên tử tăng. - Nghiên cứu tính hoạt động hoá học của các halogen cần làm rõ sựphụ thuộc + Cần giải thích cho học sinh vì sao phản ứng của Cl2 với H2O thuậnnghịch: Cl2 + H2O ↔ HClO + HCl Chính do HClO là chất oxi hoá mạnh, nó oxi hoá HCl đến Cl2. + Tính tẩy màu của clo ẩm chính là do tính oxi hoá mạnh của axithipoclorơ cụ thể là tính oxi hoá mạnh của hipoclorit (ClO- ). Tính tẩymàu của nước Javen chính là do tính oxi hoá mạnh của muối natrihipoclorit cũng là do tính oxi hoá mạnh của hipoclorit (ClO-) Khôngnên giải thích là các chất trên không bền, dễ phân huỷ tạo thành oxinguyên tử và oxi nguyên tử là nguyên nhân gây nên tính oxi hoá mạnhcủa HClO và NaClO ...