Một số định hướng kỹ năng nghề nghiệp cho sinh viên ngành sư phạm toán

Bài viết đề xuất các định hướng cơ bản để rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp cho sinh viên sư phạm Toán thông qua phương pháp dạy học toán ở bậc Đại học hướng đến dạy học toán ở bậc phổ thông. Trên cơ sở các định hướng đó, chúng tôi nghiên cứu một số biện pháp rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp cho sinh viên, bao gồm kỹ năng: giải toán, vận dụng mối quan hệ giữa Toán học cao cấp và Toán học phổ thông, ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học toán.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số định hướng kỹ năng nghề nghiệp cho sinh viên ngành sư phạm toán 188 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI MỘT SỐ ĐỊNH HƯỚNG KỸ NĂNG NGHỀ NGHIỆP CHO SINH VIÊN NGÀNH SƯ PHẠM TOÁN Phùng Thị Thuỷ Trường Đại học Thủ đô Hà Nội Tóm tắt: Trong bài viết này chúng tôi đề xuất các định hướng cơ bản để rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp cho sinh viên sư phạm Toán thông qua phương pháp dạy học toán ở bậc Đại học hướng đến dạy học toán ở bậc phổ thông. Trên cơ sở các định hướng đó, chúng tôi nghiên cứu một số biện pháp rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp cho sinh viên, bao gồm kỹ năng: giải toán, vận dụng mối quan hệ giữa Toán học cao cấp và Toán học phổ thông, ứng dụng công nhệ thông tin trong dạy học toán. Từ khoá. Phương pháp dạy học, Toán cao cấp, Toán phổ thông, kỹ năng nghề nghiệp, biến đổi thông tin. Nhận bài ngày 20.11.2019; gửi phản biện, chỉnh sửa và duyệt đăng ngày 20.12.2019 Liên hệ tác giả: Phùng Thị Thủy; Email: ptthuy@hnmu.edu.vn 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở, trung học phổ thông [5] gồm 6 tiêu chuẩn với 25 tiêu chí. Căn cứ vào đó, chúng tôi xác định những định hướng cơ bản để rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp cho sinh viên Sư phạm Toán thông qua việc dạy các môn Toán sơ cấp và Phương pháp dạy học Toán ở bậc đại học là: Sinh viên phải có khả năng xây dựng kế hoạch dạy học môn Toán ở trường phổ thông; Sinh viên phải có khả năng làm chủ kiến thức môn Toán, vận dụng hợp lý các kiến thức liên môn theo yêu cầu cơ bản, hiện đại, thực tiễn; Sinh viên phải nắm được chuẩn kiến thức, kỹ năng và yêu cầu về thái độ được quy định trong chương trình môn Toán ở trường phổ thông; Sinh viên phải nắm được các phương pháp dạy học theo hướng phát huy được tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh trong dạy học môn Toán ở trường phổ thông; Sinh viên phải có khả năng sử dụng các phương tiện dạy học, đặc biệt là công nghệ thông tin, để làm tăng hiệu quả dạy học môn Toán ỏ trường phổ thông; Sinh viên phải nắm được nhiệm vụ giáo dục tư tưởng, tình cảm, thái độ thông qua việc giảng dạy môn Toán ở trường phổ thông; TẠP CHÍ KHOA HỌC  SỐ 36/2019 189 Sinh viên phải có khả năng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán của học sinh. Trên cơ sở các định hướng cơ bản ở trên, chúng tôi trình bày một số kỹ năng cần thiết để rèn luyện cho sinh viên ngành Sư phạm Toán. 2. NỘI DUNG 2.1. Rèn luyện kỹ năng giải toán cho sinh viên Sư phạm Toán 2.1.1. Kỹ năng biến đổi thông tin để giải toán Ở trường phổ thông, dạy toán là hoạt động toán học. Đối với học sinh, giải toán là một hoạt động toán học quan trọng. Chính vì vậy, sinh viên sư phạm toán cần phải rèn luyện thường xuyên khả năng giải toán của mình. Ngay ở bậc đại học, sinh viên sư phạm toán phải nhìn nhận những kiến thức toán sơ cấp bằng cách nhìn của người thầy giáo không chỉ giải toán giỏi mà còn chỉ cho học sinh phương pháp giải. Để làm được tốt điều đó, một trong những kỹ năng quan trọng sinh viên cần được rèn luyện là kỹ năng biến đổi thông tin. Bài toán là vấn đề cần được giải đáp bằng suy luận lôgic và phương pháp khoa học, (theo [3]). Phương pháp tư duy khoa học gồm: phép tổng hợp và phép phân tích, phép quen thuộc hoá (quy lạ về quen) và phép biến đổi vấn đề, (theo [4]). Cũng theo [3], Thông tin là mọi yếu tố có thể mang lại sự hiểu biết về bài toán đó. Thông tin là cơ sở của sự trao đổi các tri thức. Thông tin được thể hiện qua hai khía cạnh: Khía cạnh ngữ nghĩa được gọi là nội dung ngữ nghĩa; Khía cạnh cấu trúc được gọi là cú pháp. Như vậy, thông tin của bài toán là mọi yếu tố có thể mang lại sự hiểu biết về bài toán đó. Thông tin này được thể hiện ở hai khía cạnh: Khía cạnh ngữ nghĩa và khía cạnh cú pháp, do đó cần biến đổi thông tin từ hai khía cạnh: nội dung và hình thức bài toán. Sau đây [2] cho chúng ta một ví dụ cho chúng ta thấy được khi khai thác thông tin của một bài toán. Bài toán: Tìm cạnh đáy và chiều cao của một hình lăng trụ đứng đáy vuông biết thể tích là 63 cm3 và diện tích là 102 cm 2 . Đâu là ẩn? Cạnh của đáy x , và chiều cao của hình lăng trụ y . Đâu là dữ kiện? Thể tích 63 cm3 và diện tích 102 cm2 . Đâu là điều kiện? Hình lăng trụ mà đáy là hình vuông cạnh là x và chiều cao bằng y phải có thể tích là 63 cm3 và diện tích là 102 cm2 . Phân biệt các phần khác nhau của điều kiện. Có hai phần, một thuộc thể tích, một thuộc diện tích. 190 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI Ta phân chia dễ dàng toàn bộ điều kiện ra hai phần trên. Nhưng chưa thể diễn tả ngay bằng ngôn ngữ toán học. Ta phải biết tính thể tích và các phần của diện tích. Tuy nhiên nếu kiến ...