MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN ÁP DỤNG THÀNH CÔNG THUẾ GTGT CHO HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CHỨNG KHOÁN Ở VIỆT

Ở hầu hết cấc quốc gia trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng, hệ thống thuế những năm đầu thế kỷ 21 đã có nhiều tiến bộ so với hệ thống thuế những năm cuối thập niên 90 của thế kỷ 20. Ngày nay hệ thống thuế không đơn giản chỉ bị chi phối mạnh mẽ bởi những nhân tố mới nảy sinh từ tiến trình toàn cầu hóa đang diễn ra một cách nhanh chóng, mà còn là sự cân nhắc tối ưu giữa mục tiêu hiệu quả và công bằng....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN ÁP DỤNG THÀNH CÔNG THUẾ GTGT CHO HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CHỨNG KHOÁN Ở VIỆT MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN ÁP DỤNG THÀNH CÔNG THUẾ GTGT CHO HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CHỨNG KHOÁN Ở VIỆT NAM Ngô Vi Trọng, Lê Hồ An Châu Học viện ngân hàng, Phân viện Tp.HCM 216 Hoàng Diệu 2, Q.Thủ Đức, Tp.HCM Ở hầu hết các quốc gia trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng,hệ thống thuế những năm đầu của thế kỷ 21 đã có nhiều tiến bộ so với hệ thốngthuế những năm cuối thập niên 90 của thế kỷ 20. Ngày nay, hệ thống thuế khôngđơn giản chỉ bị chi phối mạnh mẽ bởi những nhân tố mới nảy sinh từ tiến trìnhtoàn cầu hóa đang diễn ra một cách nhanh chóng, mà còn là sự cân nhắc tối ưugiữa mục tiêu hiệu quả và công bằng. Vấn đề công bằng và hiệu quả của các sắcthuế nói chung và Luật thuế giá trị gia tăng (GTGT) nói riêng luôn là đề tài gâynhiều tranh cãi. Đây là một bài toán khó đặt ra cho các nhà hoạch định chính sáchkhi ban hành một luật thuế mới sao cho vừa đảm bảo tính hiệu quả, khả thi, phụcvụ đắc lực cho sự phát triển của nền kinh tế lại vừa đảm bảo nguyên tắc côngbằng để thuế không còn là một áp lực quá nặng nền đối với mỗi cá nhân vàdoanh nghiệp. Đại hội Đại biểu toàn quốc lần IX của Đảng cộng sản Việt Nam đã nhấnmạnh: “Tích cực đổi mới và hoàn thiện hệ thống chính sách tài chính – tiền tệquốc gia, động viên hợp lý và phân phối hiệu quả mọi nguồn lực nhằm thựchiện Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội. Thực hiện nguyên tắc công bằngvà hiệu quả trong chính sách phân phối lại nguồn thu nhập trong xã hội”.(Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần IX, NXB Chính tị quốc gia, Hà Nội,năm 2001, trang 194) -1- Luật thuế GTGT ở Việt Nam bắt đầu thực thi từ ngày 1/1/1999, có ảnhhưởng sâu sắc đến mọi hoạt động kinh tế – xã hội. Vì vậy, khi thị trường chứngkhoán Việt Nam (TTCK) chính thức đi vào hoạt động (ngày 20/7/2000) thì vấnđề thuế GTGT áp dụng cho các hoạt động kinh doanh chứng khoán ở Việt Namsao cho công bằng và hiệu quả được đặt ra thu hút sự quan tâm của nhiều đốitượng khác nhau từ các nhà hoạch định chính sách, các nhà nghiên cứu, cácdoanh nghiệp cho đến đông đảo dân chúng. Xoay quanh vấn đề thuế GTGT áp dụng cho hoạt động kinh doanh chứngkhoán trên TTCK, thực tế trên thế giới có hai quan điểm chính:Quan điểm 1: Không đánh thuế GTGT cho hoạt động kinh doanh chứngkhoán. Ở nhiều quốc gia phát triển trên thế giới, nhất là các quốc gia Châu Âu, thuếGTGT không đánh vào các dịch vụ tài chính nói chung và hoạt động kinh doanhchứng khoán nói riêng. Bởi vì thật khó mà xác định phần GTGT phát sinh ở mỗigiai đoạn khi dựa vào các hóa đơn thông thường của các dịch vụ về vốn và tàichính, những dịch vụ có tính linh hoạt cao trong quan hệ mậu dịch quốc tế. Việcđánh thuế GTGT cao có thể chuyển hướng đầu tư của dân cư từ lĩnh vực đầu tưchứng khoán sang các lĩnh vực khác làm nhiều vấn đề trở nên phức tạp trong khinguồn thu đạt được không đáng kể.Quan điểm 2: Đánh thuế GTGT cho hoạt động kinh doanh chứng khoán. Bởi vì, nếu không đánh thuế GTGT cho hoạt động tài chính cũng như hoạtđộng kinh doanh chứng khoán thì liệu có công bằng hay không khi mà nhữngngười có thu nhập thấp phải trả thuế GTGT cho những hàng hóa và dịch vụ thiếtyếu trong khi người có thu nhập cao không phải trả thuế GTGT cho việc sử dụngcác dịch vụ tài chính? Chính vì vậy, thuế GTGT đánh vào các dịch vụ tài chính thường được cácnhà làm luật tránh né hoặc được giải quyết bằng hướng khác như đưa ra một loạithuế có tên là “thuế đánh vào các dịch vụ tài chính” (Financial service tax) với -2-thuế suất thấp. Thực chất đây là một loại thuế trực thu đánh trên lợi nhuận và tiềnlương của các tổ chức tài chính. (Trong khi đó, thuế GTGT là một loại thuế giánthu). Ở Việt Nam, để đảm bảo tính công bằng, việc đánh thuế GTGT vào cácdịch vụ tài chính nói chung và hoạt động kinh doanh chứng khoán nói riêng mớihợp lý. Song, việc đánh thuế này cần phải được xem xét ưu đãi trong một thờigian nhất định nhằm tạo điều kiện hoàn thiện Luật thuế GTGT, hoàn thiện TTCKnon trẻ, cũng như giải quyết tốt nhu cầu về vốn đầu tư cho đất nước, một bài toánkhó trong quá trình phát triển kinh tế hiện nay. Quyết định số 39/2000/QĐ–TTg của Thủ tướng Chính phủ được ban hànhngày 27/3/2000 và Thông tư số 74/2000/ TT–BTC của Bộ Tài chính ban hànhngày 19/7/2000 hướng dẫn việc tạm thời ưu đãi về thuế đối với hoạt động kinhdoanh chứng khoán là một chính sách hoàn toàn phù hợp. Nhà nước sẽ tạm thờikhông đánh thuế GTGT đối với các hoạt động kinh doanh của công ty chứngkhoán trong thời gian 3 năm (từ 1/1/2000 đến hết 31/12/2002) bao gồm: hoạtđộng môi giới, tự doanh, quản lý danh mục đầu tư, bảo lãnh phát hành, tư vấnđầu tư chứng khoán. Thêm vào đó, ...