Một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe cơ giới đường bộ

Trên cơ sở đánh giá thực trạng và phân tích những tồn tại trong công tác đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe trên toàn quốc trong thời gian qua, bài báo đề xuất một số giải pháp, kiến nghị trong công tác quản lý, giám sát và sử dụng cán bộ giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe trong thời gian tới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe cơ giới đường bộ Hội nghị Khoa học công nghệ lần thứ XXII Trường Đại học Giao thông vận tải MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO, SÁT HẠCH, CẤP GIẤY PHÉP LÁI XE CƠ GIỚI ĐƯỜNG BỘ Nguyễn Tuấn Anh Trường Đại học Giao thông Vận tải, Số 3 Cầu Giấy, Hà Nội Email: nguyentuananh@utc.edu.vn, Tel: 0984023818 Tóm tắt. Kết quả thống kê tai nạn giao thông đường bộ ở nước ta trong nhiều năm gần đây cho thấy nguyên nhân của hầu hết các vụ tai nạn giao thông là do người điều khiển phương tiện thiếu hiểu biết, kỹ năng, kinh nghiệm và ý thức chấp hành các quy định về trật tự an toàn giao thông. Vì vậy chất lượng công tác đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hạn chế tai nạn giao thông và vi phạm pháp luật giao thông đường bộ. Trên cơ sở đánh giá thực trạng và phân tích những tồn tại trong công tác đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe trên toàn quốc trong thời gian qua, bài báo đề xuất một số giải pháp, kiến nghị trong công tác quản lý, giám sát và sử dụng cán bộ giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe trong thời gian tới. Từ khóa: chất lượng đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe, tai nạn giao thông, trật tự an toàn giao thông, pháp luật giao thông. I. ĐẶT VẤN ĐỀ Giao thông vận tải đường bộ đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội nhưng lại có tác động tiêu cực đối với môi trường và an toàn giao thông (ATGT). Theo báo cáo hiện trạng ATGT đường bộ năm 2015 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) [1], mỗi năm trên toàn thế giới có ít nhất 1,25 triệu người tử vong và khoảng 50 triệu người bị thương tật vì tai nạn giao thông (TNGT) đường bộ, nghĩa là hơn 3.400 người chết và gần 137.000 người thương tật mỗi ngày. Ở Việt Nam, năm 2019 toàn quốc xảy ra 17.394 vụ TNGT đường bộ, làm chết 7.458 người, bị thương 13.569 người. Mặc dù các tiêu chí về số vụ tai nạn, số người chết và số người bị thương đều đã giảm trên 5% so với năm 2018 [2], nhưng đây vẫn là những con số báo động về tình hình trật tự, an toàn giao thông ở nước ta. Nhiều nghiên cứu thống kê trên thế giới đã chỉ ra rằng trên 90% nguyên nhân của các vụ TNGT là do con người, mà chủ yếu là người điều khiển phương tiện. Theo báo cáo của Ủy ban ATGT Quốc gia năm 2019 [2], nguyên nhân dẫn đến TNGT đường bộ: 20,51% do người điều khiển phương tiện vi phạm làn đường, phần đường; 5,52% do vi phạm tốc độ xe chạy; 9,45% do chuyển hướng không chú ý quan sát; 1,91% do -343- Hội nghị Khoa học công nghệ lần thứ XXII Trường Đại học Giao thông vận tải không nhường đường; 6,33% do tránh, vượt xe sai quy định; 0,04% do sử dụng ma túy; 1,46% do sử dụng rượu bia; 2,94% do người đi bộ; 3,05% do thiếu chú ý quan sát; còn lại là do các nguyên nhân khác như vi phạm biển báo hiệu đường bộ, dừng đỗ sai quy định, không có giấy phép lái xe (GPLX), phương tiện không đảm bảo an toàn kỹ thuật, công trình giao thông hư hỏng,... Năm 2019 lực lượng Cảnh sát giao thông đã lập biên bản xử lý 3.977.555 trường hợp vi phạm trật tự ATGT đường bộ, tước GPLX 342.032 trường hợp, tạm giữ 651.885 phương tiện. Kết quả phân tích của Ủy ban ATGT Quốc gia cho thấy công tác đào tạo, sát hạch, cấp GPLX đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc rèn luyện kỹ năng, kinh nghiệm, hiểu biết, thái độ và ý thức của người điều khiển phương tiện trong quá trình tham gia giao thông. Vì vậy nâng cao chất lượng đào tạo, sát hạch, cấp GPLX sẽ góp phần đáng kể trong việc hạn chế TNGT và vi phạm pháp luật giao thông đường bộ. II. CÔNG TÁC ĐÀO TẠO, SÁT HẠCH, CẤP GIẤY PHÉP LÁI XE CƠ GIỚI ĐƯỜNG BỘ TRONG THỜI GIAN QUA 2.1. Những kết quả đạt được Sau 25 năm chuyển giao từ Bộ Công an sang Bộ Giao thông Vận tải (GTVT), công tác quản lý nhà nước về đào tạo, sát hạch, cấp GPLX đã có nhiều chuyển biến tích cực. Năm 1995, Bộ GTVT tiếp nhận quản lý 127 cơ sở đào tạo lái xe ô tô với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị nghèo nàn lạc hậu, đội ngũ giáo viên mỏng, được duy trì chủ yếu từ nguồn ngân sách hạn chế. Nhiều cơ sở đào tạo thiếu sự quản lý chặt chẽ của cơ quan quản lý cấp trên trực tiếp, buông lỏng giám sát quá trình dạy và học, dẫn đến chất lượng đào tạo không đảm bảo. Quá trình sát hạch được thực hiện bằng phương pháp thủ công, sát hạch lý thuyết được thực hiện bằng trắc nghiệm trên giấy với bộ đề 150 câu hỏi được soạn sẵn, sát hạch thực hành lái xe phải thực hiện trên sân tập lái của cơ sở đào tạo, sát hạch viên quan sát trực tiếp và chấm điểm cho thí sinh. Theo thống kê của Tổng cục Đường bộ Việt Nam, tính đến hết năm 2019 toàn quốc có 191 cơ sở đào tạo lái xe (ĐTLX) được đầu tư, khai thác theo hình thức xã hội hóa (trong đó có 63 cơ sở ĐTLX ô tô), 20 trung tâm sát hạch lái xe (TTSHLX) loại 1 (thực hiện sát hạch để cấp GPLX các hạng A1, A2, A3, A4, B1, B2, C, D, E và các hạng F: FB2, FC, FD, FE) và 113 TTSHLX loại 2 (thực hiện sát hạch để cấp GPLX các hạng A1, A2, A3, A4, B1, B2 và hạng C). Trong những năm qua, công tác quản lý và tổ chức đào tạo, sát hạch, cấp GPLX liên tục được đổi mới và hoàn thiện. Hệ thống phòng học chuyên môn đã được quy định cụ thể về số lượng, diện tích, trang thiết bị và mô hình học cụ [3]. Số lượng, kiểu loại, tiêu chuẩn, chất lượng và hình thức của xe tập lái cũng được nâng cao. Hiện nay, cả nước có hơn 15.400 xe tập lái các hạng, phần lớn là xe ô tô thế hệ mới. Sân tập lái được tăng thêm diện tích với các yêu cầu kỹ thuật cụ thể về mặt sân bê tông nhựa hoặc bê tông xi măng và có đủ các tình huống tương tự như sân sát hạch. Qua nhiều lần biên soạn (bộ 300 câu hỏi năm 2005 ...