Một số lệch lạc trong việc sử dụng công nghệ thông tin để dạy học hình học bậc trung học cơ sở hiện nay

Trước yêu cầu đổi mới phương pháp, trong thời gian qua, sử dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong việc soạn giảng của người giáo viên đã góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy trong từng tiết học, kích thích học sinh sử dụng phương tiện hiện đại này trong việc tìm tòi nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số lệch lạc trong việc sử dụng công nghệ thông tin để dạy học hình học bậc trung học cơ sở hiện nayMỘT SỐ LỆCH LẠC TRONG VIỆC SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN ĐỂ DẠY HỌC HÌNH HỌC BẬC TRUNG HỌC CƠ SỞ HIỆN NAY NGUYỄN TÁ QUỐC(*)TÓM TẮTTrước yêu cầu đổi mới phương pháp, trong thời gian qua, sử dụng công nghệ thông tin (CNTT)trong việc soạn giảng của người giáo viên đã góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy trongtừng tiết học, kích thích học sinh sử dụng phương tiện hiện đại này trong việc tìm tòi nghiên cứu.Tuy nhiên khi sử dụng, giáo viên cần phải lưu ý đến mục tiêu bài dạy và tính sư phạm nhằm pháthuy thế mạnh và hạn chế được những tác dụng ngoài mong muốn của CNTT để mang lại hứngthú cho học sinh, góp phần nâng cao hiệu quả tiết dạy.ABSTRACTWith the requirement for the innovation of teaching methods, the use of IT by teachers in theirteaching has enhanced the quality of teaching in each teaching period, encourage students inapplying IT to their research. Teachers, however, should pay attention to the objectives of theirlessons with pedagogical quality when using IT with the aim of developing the advantages andrestricting unexpected effects from it to interest students and enhance the quality of teaching.1. ĐẶT VẤN ĐỀHiện nay, việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong quá trình dạy-học ngày càng rộng rãinhằm mục đích cải tiến phương pháp dạy học, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của họcsinh. Tuy nhiên, do quá phấn khích trước cái mới nên trong quá trình soạn giảng đã đưa đến tìnhtrạng lạm dụng, tuyệt đối hóa vai trò của CNTT trong các tiết lên lớp tạo ra tác dụng ngược vớiý muốn của người soạn. Trong phạm vi bài viết, chúng tôi xin được trao đổi cách sử dụng CNTTở tiết dạy phân môn hình học bậc Trung học cơ sở.2. THỰC TRẠNG VÀ BIỆN PHÁP2.1. Thực trạngTrong mỗi tiết học của môn toán nói chung và trong phân môn hình học nói riêng, cái đích phảihướng tới và đạt được là: cung cấp kiến thức mới, rèn luyện kỹ năng thực hành và rèn luyện,phát triển tư duy:- Tư duy lô gích: giúp học sinh phán đoán, suy luận, chứng minh.- Tư duy định hướng: giúp học sinh tìm được hướng đi đúng, kể cả việc lựa chọn hướng đi tốtkhi có nhiều hướng khác nhau.- Tư duy thuật toán: giúp học sinh thấy được các bước phải thực hiện để từ cái đã biết và cái đãcó để tìm được cái cần tìm.Nhưng khi soạn giảng bằng phương tiện CNTT, giáo viên thường đề cao phương pháp trực quan.(*) CN, Trường Trung học thực hành Sài Gòn, Trường Đại học Sài GònThật vậy, do chuẩn bị công phu, khi lên lớp, giáo viên thường tiến hành trình chiếu các file (kèmtheo các hiệu ứng sinh động, màu sắc hấp dẫn) với đầy đủ nội dung, hình vẽ, hệ thống bài tậptrong sách giáo khoa (có khi thêm cả hình vẽ của bài tập) nhằm giải phóng thao tác ghi bảng vàvẽ hình của thầy (nhiều khi của cả trò) nhằm tiết kiệm thời gian hầu tăng thêm số lượng bàiluyện tập trên lớp. Việc làm này đưa học sinh trong tiết học vào các tình huống sau đây:- Được cung cấp kiến thức trực tiếp bằng trực quan cụ thể, nhanh gọn.- Có thể được thực hành qua phiếu học tập với nội dung vốn đã có trong SGK hoặc tương tự haycó sự thêm bớt chế biến.- Có thể được thảo luận nhóm nhưng phần lớn là do học sinh khá giỏi chủ động thực hiện, cònhọc sinh từ trung bình trở xuống hầu như thụ động.- Học sinh chưa được chuẩn bị kĩ trong bước tìm hiểu để nắm rõ yêu cầu của vấn đề mà giáoviên nêu lên vì nhiều nguyên nhân, trong đó dễ có nguyên nhân nhìn đề bài trên màn ảnh màkhông đọc hoặc không kịp đọc do thiếu thời gian - giáo viên luôn bị sức ép về thời gian, nênkhông có sự đồng điệu trong bước tìm hiểu, tiếp cận kiến thức mới qua hệ thống câu hỏi. Hơnthế nữa, trong quá trình soạn bài bằng CNTT, do đã nghiền ngẫm từ khâu kịch bản đến cách thểhiện, giáo viên đã rất chín với nội dung hoặc kiến thức nên nghĩ rằng học sinh cũng tiếp thunhanh như mình (do nghĩ rằng học sinh được nhìn thấy cụ thể do phương tiện CNTT) đã gópphần làm tăng thêm sự không đồng điệu trong cách tiếp cận nội dung mới của bài học mới. Từđó quá trình tư duy cũng như kĩ năng vẽ hình trong phân môn hình học của học sinh không có sựđồng hành theo sự gợi mở, dẫn dắt của giáo viên nên học sinh thường thụ động sao chụp kiếnthức mới một cách máy móc, hời hợt, kém hiệu quả.- Sách giáo khoa, tập vở học sinh kể cả bảng đen chỉ còn là vai trò thứ yếu vì hơn 2/3 thời giantrên lớp học sinh luôn nhìn vào màn ảnh. Hoc sinh ít ghi chép vào tập vở vì đã có phiếu học tập.Bảng đen chỉ được dùng để ghi các đề mục và để học sinh giải bài tập.- Suốt buổi học học sinh phải nhìn lên màn ảnh sẽ gây trở ngại về mắt và ảnh hưởng không tốtđến sự tiếp thu của học sinh trên lớp.Từ các tình huống trên, sau tiết học học sinh đón nhận kiến thức mới nhanh chóng nhờ trực quannhưng thường không nắm được bản chất của vấn đề. Hơn nữa do thiếu sự vận dụng kiến thứctrên lớp thô ...