Một số suy nghĩ về cách đặt câu hỏi trong giờ học

Học sinh thường nhận thấy hỏi và trả lời là một hoạt động thú vị và sôi nổi, đặc biệt là khi trả lời đúng, các em sẽ tự tin hơn rất nhiều và có cảm giác thành công Đặt câu hỏi là phương pháp rất quan trọng. Nếu không sử dụng phương pháp này, không thể làm cho học sinh thực sự hiểu bài và trang bị cho các em các kỹ năng tư duy cấp cao. Phương pháp này dạy cho học sinh cách suy nghĩ, tự lực và giúp các em học có chất lượng cao và...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số suy nghĩ về cách đặt câu hỏi trong giờ họcMột số suy nghĩ về cách đặt câu hỏi trong giờ họcHọc sinh thường nhận thấy hỏi và trả lời là một hoạt động thú vịvà sôi nổi, đặc biệt là khi trả lời đúng, các em sẽ tự tin hơn rấtnhiều và có cảm giác thành côngĐặt câu hỏi là phương pháp rất quan trọng. Nếu không sử dụngphương pháp này, không thể làm cho học sinh thực sự hiểu bàivà trang bị cho các em các kỹ năng tư duy cấp cao. Phương phápnày dạy cho học sinh cách suy nghĩ, tự lực và giúp các em họccó chất lượng cao và có thể vận dụng được. Nó cho phép họcsinh thực hành các khái niệm và quy tắc các em được học đồngthời nó cũng tạo cơ hội cho chính chúng ta – người giáo viên –kiểm tra và sửa lỗi ngay tại chỗ. Phương pháp này cũng cungcấp cho giáo viên thông tin phản hồi để biết được học sinh cóhiểu bài hay không.Học sinh thường nhận thấy hỏi và trả lời là một hoạt động thú vịvà sôi nổi, đặc biệt là khi trả lời đúng, các em sẽ tự tin hơn rấtnhiều và có cảm giác thành công. Ngay cả khi những học sinhkhông được gọi trả lời cũng thấy tự tin hơn nếu các em cũngnghĩ được câu trả lời đúng. Cảm giác tự tin, thành công này,cùng với những lời khen ngợi và tán thưởng của giáo viên sẽ cổvũ các em rất nhiều. Tuy nhiên, ban đầu thì phương pháp hỏicòn là một kỹ thuật xa lạ với hầu hết chúng ta, sau ít thời gianthực hành, ta sẽ thấy hoàn toàn tự nhiên.Hầu hết các giáo viên có kinh nghiệm đều sử dụng rất nhiều kỹthuật đặt câu hỏi khi giảng trên lớp và tại nhóm, cũng như khigiảng bài cho từng cá nhân học sinh. Tất nhiên câu hỏi được sửdụng dưới cả hình thức nói lẫn viết; trong bài này chúng tôimuốn tập trung phân tích vào các câu hỏi dạng nói của giáoviên. Nhiều chuyên gia giáo dục, kể cả các giáo viên dạy giỏicấp tỉnh và có kinh nghiệm đều xem kỹ thuật đặt câu hỏi là mộttrong những công cụ đắc lực của người giáo viên.Một câu hỏi mà rất nhiều nhà quản lý giáo dục cũng như cácgiáo viên đang trực tiếp giảng dạy quan tâm đó là: Chúng ta sửdụng kỹ thuật đặt câu hỏi như thế nào? Câu trả lời rất đơn giản:Kỹ thuật đặt câu hỏi tốt là phải khuyến khích tất cả học sinhtrong lớp suy nghĩ, cần tránh bầu không khí căng thẳng và cầncho học sinh cơ hội nhận được những phản hồi tích cực chứng tỏcác em hiểu bài.Sau khi đặt câu hỏi, dừng lại đôi chút; hầu hết học sinh cần phảiđộng não suy nghĩ câu trả lời. Khi mà các em có đủ thời giansuy nghĩ, hãy yêu cầu một em nêu câu trả lời. Nếu bạn chỉ địnhmột học sinh trả lời trước khi đặt câu hỏi, các em khác sẽ khôngtích cực suy nghĩ. Qua kinh nghiệm của nhiều nhà giáo chothấy: “hãy dừng lại”, bạn dừng lại càng lâu, học sinh càng phảisuy nghĩ nhiều và đương nhiên câu trả lời của các em sẽ dài hơn.Khuyến khích các em trả lời bằng cách hỏi bắt đầu từ những câuđơn giản, đặc biệt đây là nhóm học sinh mới hay những em cókhả năng tiếp thu không tốt. Hãy tỏ ra hài lòng với câu trả lờicủa các em và luôn luôn khen ngợi những câu trả lời đúng. Nếuhọc sinh trả lời mà lại nói rất khẽ, hãy nhắc lại câu trả lời đó chocả lớp biết. Vậy bạn sẽ xử trí như thế nào với các câu trả lờikhông đúng? Không nên chê bai câu trả lời không đúng đó màthay vào đó, hãy cố gắng giải thích lý do có thể dẫn đến câu trảlời đúng. Nếu câu trả lời bị sai, ta nên nêu ra lý do tại sao lại sai(mà không vứt bỏ câu trả lời này), sau đó đặt câu hỏi khác đểđưa học sinh trở lại đúng hướng. Rất nên sử dụng những câu trảlời sai để uốn nắn những chỗ học sinh hiểu sai – đây là một lýluận rất cơ bản đối với phương pháp dạy học theo quan điểmkiến tạo – sẽ được trình bày trong những số sau.Kinh nghiệm cho thấy cần phải luyện nhiều mới có được kỹnăng đặt câu hỏi ở mức này. Nhưng trước sau gì thì ta cũng sẽđạt được và bạn sẽ thích thú phương pháp chất vấn. Kỹ thuậtdẫn dắt học sinh qua các bước lập luận có thể được sử dụng nếuhọc sinh không hoàn toàn trả lời được câu hỏi. Sau đây là phảnứng của một giáo viên dạy lái xe đối với lỗi mà học sinh mắcphải – điều mà chúng tôi đã gặp trong thực tế và phải suy nghĩ.Bạn hãy nghiên cứu kỹ cách xử lý của người giáo viên ấy. Nếuđược bạn hãy lấy giấy che phần hội thoại dưới đây và chỉ để lộtừng dòng một, đồng thời bạn hãy suy nghĩ những câu hỏi màgiáo viên có thể hỏi trước khi so nó với câu hỏi mà người giáoviên này đã hỏi ...