Một số suy nghĩ về phương pháp tính chỉ tiêu giá trị sản xuất trong chế độ báo cáo tài khoản quốc gia

Bài viết trình bày một số suy nghĩ về phương pháp tính chỉ tiêu giá trị sản xuất trong chế độ báo cáo tài khoản quốc gia: bất cập chung, bất cập riêng của một số ngành, nhóm ngành giáo dục, đào tạo, y tế, hoạt động cứu trợ xã hội và hoạt động văn hóa, thể thao; ngành công nghiệp khai thác, chế biến, sản xuất và phân phối điện nước...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số suy nghĩ về phương pháp tính chỉ tiêu giá trị sản xuất trong chế độ báo cáo tài khoản quốc gia Mét sè suy nghÜ vÒ ph−¬ng ph¸p tÝnh chØ tiªu gi¸ trÞ s¶n xuÊt trong chÕ ®é b¸o c¸o tμi kho¶n quèc gia ThS. NguyÔn BÝch L©m ViÖn Khoa häc Thèng kª Gi¸ trÞ s¶n xuÊt lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng ph¶n ¸nh thùc tÕ sè tiÒn ®¬n vÞ s¶n xuÊt thu hîp ph¶n ¸nh toµn bé gi¸ trÞ cña s¶n phÈm ®−îc khi b¸n s¶n phÈm cña hä vµ còng vËt chÊt vµ dÞch vô s¶n xuÊt ra trong mét kh«ng ph¶n ¸nh ®óng sè tiÒn ng−êi mua thêi kú nhÊt ®Þnh. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt cã thÓ tÝnh thùc sù ph¶i tr¶ ®Ó cã ®−îc hµng hãa vµ theo gi¸ c¬ b¶n hoÆc gi¸ s¶n xuÊt, Tæng côc dÞch vô ng−êi mua cÇn(2). Gi¸ trÞ s¶n xuÊt Thèng kª ®ang ¸p dông gi¸ s¶n xuÊt trong tÝnh theo gi¸ c¬ b¶n kh«ng ¶nh h−ëng tíi “®é tÝnh to¸n chØ tiªu nµy. lín” cña chØ tiªu tæng s¶n phÈm trong n−íc (GDP) v× GDP b»ng tæng gi¸ trÞ t¨ng thªm Thèng kª tµi kho¶n quèc gia ®Þnh nghÜa: theo gi¸ c¬ b¶n cña tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ Gi¸ c¬ b¶n lµ sè tiÒn ng−êi s¶n xuÊt nhËn céng víi tæng sè thuÕ s¶n phÈm cña toµn bé ®−îc do b¸n mét ®¬n vÞ hµng hãa hay dÞch nÒn kinh tÕ. vô s¶n xuÊt ra trõ ®i thuÕ ®¸nh vµo s¶n phÈm, céng víi trî cÊp s¶n phÈm. Gi¸ c¬ Ph−¬ng ph¸p tÝnh chØ tiªu gi¸ trÞ s¶n b¶n lo¹i trõ phÝ vËn t¶i kh«ng do ng−êi s¶n xuÊt trong ChÕ ®é b¸o c¸o TKQG ban hµnh xuÊt tr¶ khi b¸n hµng. Gi¸ s¶n xuÊt lµ sè theo QuyÕt ®Þnh sè 75/2003/Q§-TCTK ngµy tiÒn ng−êi s¶n xuÊt nhËn ®−îc do b¸n mét 15 th¸ng 01 n¨m 2003 cña Tæng côc tr−ëng ®¬n vÞ hµng hãa hay dÞch vô s¶n xuÊt ra trõ Tæng côc Thèng kª(3) chia lµm 2 khu vùc: ®i thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng hay thuÕ ®−îc khÊu khu vùc ¸p dông vµ khu vùc kh«ng ¸p dông trõ t−¬ng tù. Gi¸ s¶n xuÊt lo¹i trõ phÝ vËn t¶i ChÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp. ChÕ kh«ng do ng−êi s¶n xuÊt tr¶ khi b¸n hµng(1). ®é b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp ¸p dông thèng nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi Dïng gi¸ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh phï hîp víi ngµnh kinh tÕ, nªn hiÖn nay ph−¬ng ph¸p chÕ ®é h¹ch to¸n, kÕ to¸n vµ hÖ thèng thuÕ tÝnh GTSX ®èi víi khu vùc ¸p dông ChÕ ®é s¶n xuÊt tr−íc ®©y. Kú häp thø 11 (tõ ngµy b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp cña hÇu hÕt 2/4 ®Õn 10/5/1997), Quèc héi kho¸ IX ®· c¸c ngµnh kinh tÕ trong ChÕ ®é b¸o c¸o th«ng qua LuËt thuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng vµ cã TKQG cã néi dung gièng nhau. V× vËy, hiÖu lùc tõ ngµy 1/1/1999 thay cho LuËt thuÕ nh÷ng tån t¹i vµ bÊt cËp cña ph−¬ng ph¸p Doanh thu vµ chÕ ®é h¹ch to¸n, kÕ to¸n tÝnh quy ®Þnh trong ChÕ ®é b¸o c¸o TKQG còng cã nh÷ng ®æi míi. V× vËy, viÖc ¸p dông x¶y ra víi hÇu hÕt c¸c ngµnh gåm: gi¸ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh chØ tiªu gi¸ trÞ s¶n xuÊt theo ngµnh kinh tÕ béc lé mét sè bÊt cËp. 1. Mét sè bÊt cËp chung Trªn gi¸c ®é ph©n tÝch kinh tÕ, dïng gi¸ ChÕ ®é b¸o c¸o TKQG quy ®Þnh tÝnh chØ s¶n xuÊt kh«ng ph¶n ¸nh ®óng b¶n chÊt tiªu gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña khu vùc ¸p chÕ ®é kinh tÕ cña chØ tiªu nµy. Gi¸ s¶n xuÊt kh«ng b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp nh− sau: Trang 16 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 2/2005  Gi¸ trÞ s¶n xuÊt b»ng Doanh thu thuÇn sau: gi¶ sö trong n¨m 2004, doanh nghiÖp vÒ b¸n hµng hãa vµ cung cÊp dÞch vô céng c«ng nghiÖp A mua nguyªn, vËt liÖu trÞ gi¸ víi ThuÕ VAT ph¸t sinh ph¶i nép, thuÕ tiªu 10 triÖu ®ång vµ dïng hÕt vµo s¶n xuÊt, ph¶i thô ®Æc biÖt ph¸t sinh ph¶i nép, thuÕ xuÊt nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng lµ 1 triÖu ®ång (thuÕ khÈu ph¸t sinh ph¶i nép céng víi ThuÕ VAT nµy sÏ ®−îc khÊu trõ khi doanh nghiÖp b¸n theo ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp ph¶i nép céng s¶n phÈm) vµ t¹o ra gi¸ trÞ hµng hãa b¸n víi Thu do b¸n s¶n phÈm phô (®èi víi tr−êng trªn thÞ tr−êng theo gi¸ c¬ b¶n (kh«ng bao hîp doanh thu tiªu thô nhá kh«ng h¹ch to¸n gåm bÊt kú lo¹i thuÕ s¶n phÈm nµo) lµ 15 riªng, kh«ng t¸ch ra ®−îc ®Ó ®−a vÒ ngµnh triÖu ®ång. XÐt hai tr−êng hîp: t−¬ng øng) céng víi Thu do cho thuª thiÕt bÞ, - Doanh nghiÖp b¸n hÕt s¶n phÈm s¶n m¸y mãc cã ng−êi ®iÒu khiÓn vµ c¸c tµi s¶n xuÊt ra: gi¸ trÞ s¶n xuÊt theo gi¸ c¬ b¶n lμ 15 kh¸c (kh«ng kÓ ®Êt) céng víi Thu do b¸n triÖu ®ång, GTSX theo ph−¬ng ph¸p tÝnh cña phÕ liÖu thu håi, s¶n phÈm kÌm theo tËn thu Vô HÖ thèng tμi kho¶n quèc gia lμ 15,5 triÖu ®−îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt céng víi Gi¸ ®ång v× bao gåm 0,5 triÖu ®ång thuÕ VAT trÞ c¸c m« h×nh c«ng cô lµ tµi s¶n cè ®Þnh tù ph¸t sinh ph¶i nép (ThuÕ VAT ph¸t sinh khi trang bÞ cho ®¬n vÞ céng víi Chªnh lÖc cuèi b¸n s¶n phÈm lµ 1,5 triÖu ®ång, doanh kú trõ ®Çu kú vÒ thµnh phÈm tån kho, hµng nghiÖp ®−îc khÊu trõ 1 triÖu); göi ®i b¸n, s¶n phÈm dë dang vµ c¸c chi phÝ dë dang cßn l¹i kh¸c(4). - Gi¶ sö doanh nghiÖp b¸n ®−îc 90% ...