Một số trao đổi về vận dụng sơ đồ tư duy trong quá trình dạy học

Bài viết này cung cấp một số lý luận cơ bản liên quan đến sơ đồ tư duy và đề xuất một số lưu ý trong việc vận dụng sơ đồ tư duy vào quá trình dạy học. Đồng thời chia sẻ cá nhân về việc vận dụng công cụ sơ đồ tư duy vào học phần kế toán tài chính.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số trao đổi về vận dụng sơ đồ tư duy trong quá trình dạy học MỘT SỐ TRAO ĐỔI VỀ VẬN DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC Tác giả: ThS. Ngô Thị Thương Huyền Đơn vị công tác: Khoa Kế toán – Phân tích, Trường Đại học Kinh tế Nghệ An Tóm tắt: Sơ đồ tư duy được xem là một trong những phương pháp dạy học hết sức hữu hiệu hình thành từ các “hình ảnh liên kết”, hiện đang được ngành giáo dục khuyến khích đưa vào giảng dạy và học tập để phát huy khả năng sáng tạo ra các ý tưởng mới, tăng sự tự tin và kỹ năng giao tiếp của người học. Bài viết này cung cấp một số lý luận cơ bản liên quan đến sơ đồ tư duy và đề xuất một số lưu ý trong việc vận dụng sơ đồ tư duy vào quá trình dạy học. Đồng thời chia sẻ cá nhân về việc vận dụng công cụ sơ đồ tư duy vào học phần kế toán tài chính. Từ khóa: Sơ đồ tư duy, dạy học, quá trình dạy học, giảng viên I. ĐẶT VẤN ĐỀ Phương pháp dạy học tích cực yêu cầu sinh viên cần tự học, tự nghiên cứu bằng cách tiếp cận các nguồn tài liệu đa dạng như: sách, tạp chí, báo, các kỷ yếu, internet …. Với “biển thông tin” như thế để học được hiệu quả cần phải có 1 phương pháp giúp hệ thống lại những kiến thức đó. Việc xây dựng được một “hình ảnh” thể hiện mối liên hệ giữa các kiến thức, sẽ mang lại những lợi ích đáng quan tâm về các mặt: ghi nhớ, phát triển nhận thức, tư duy, óc tưởng tượng và khả năng sáng tạo…Một trong những công cụ hết sức hữu hiệu để tạo nên các “hình ảnh liên kết” là Sơ đồ Tư duy. Bài viết này, xin giới thiệu công cụ sơ đồ tư duy do Tony Buzan đề xuất, được mệnh danh là “công cụ vạn năng cho bộ não” hiện đang được ngành giáo dục khuyến khích đưa vào thực hiện trong giảng dạy và học tập. Đồng thời chia sẻ bản thân với việc vận dụng sơ đồ tư duy vào học phần kế toán tài chính - môn học ở phần kiến thức chuyên môn chuyên ngành khối kinh tế. II. NỘI DUNG 1. Xuất xứ của sơ đồ tư duy Tony Buzan sinh năm 1942 tại Luân Đôn, là cha đẻ của sơ đồ tư duy, ông đã miêu tả sơ đồ tư duy là một hình thức ghi chép sử dụng màu sắc và hình ảnh để mở rộng và đào sâu các ý tưởng. Ở giữa sơ đồ là một ý tưởng hay một hình ảnh trung tâm. Từ đó sẽ phát triển bằng các nhánh tượng trưng cho các ý chính và đều được nối với 54 các ý trung tâm. Với phương thức tiến dần từ trung tâm ra xung quanh, sơ đồ tư duy sẽ thúc đẩy tư duy con người khiến não bộ hoạt động và phát huy khả năng sáng tạo. Ngay từ khi ra đời, sơ đồ tư duy đã thu hút được sự quan tâm của các tập đoàn, đơn vị trường học trên khắp thế giới tiếp nhận thành chương trình chính thức, với hơn 250 triệu người áp dụng. Sơ đồ tư duy là gì? 2. Khái niệm sơ đồ tư duy Sơ đồ tư duy là hình thức ghi chép nhằm tìm tòi đào sâu, mở rộng một ý tưởng, hệ thống hóa một chủ đề hay một mạch kiến thức,… bằng cách kết hợp việc sử dụng đồng thời hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết với sự tư duy tích cực. Đặc biệt đây là một sơ đồ mở, không yêu cầu tỉ lệ, chi tiết chặt chẽ như sơ đồ địa lí, có thể vẽ thêm hoặc bớt các nhánh, mỗi người vẽ một kiểu khác nhau, dùng màu sắc, hình ảnh, các cụm từ diễn đạt khác nhau, cùng một chủ đề nhưng mỗi người có thể “thể hiện” nó dưới dạng sơ đồ tư duy theo một cách riêng. Do đó, việc lập sơ đồ tư duy phát huy được tối đa khả năng sáng tạo của mỗi người. Đây là 1 hình thức phát huy khả năng sáng tạo của cá nhân hay nhóm về một chủ đề. Gồm 2 loại: Sơ đồ tư duy bằng tay thể hiện trên giấy, trên bản trong, trên bảng và bằng phần mềm thực hiện trên máy tính. 55 Cấu tạo của sơ đồ tư duygồm có: • Chủ đề chính • Nhánh con • Từ khoá • Hình ảnh gợi nhớ • Liên kết • Màu sắc, kích cỡ 3. Lý do nên sử dụng sơ đồ tư duy trong quá trình dạy học Theo nghiên cứu của các nhà khoa học việc áp dụng phương pháp giảng dạy truyền thống mới chỉ huy động 10% khả năng của bộ não và đa phần là não trái – tư duy logics. Khi học giảng viên làm việc là chủ yếu, kiến thức truyền tải mang tính 1 chiều, thường nhận được ít phản hồi của sinh viên trong lớp, dường như sinh viên thiếu hứng thú, tư tưởng không tập trung, và buồn ngủ dẫn đến quá trình học chưa hiệu quả. Làm thế nào để có thể sử dụng tối đa công suất của bộ não? Đầu tiên phải hiểu bộ não của chúng ta được chia thành 2 bán cầu: bán cầu não trái – tư duy logic, bán cầu não phải – tưởng tương và hình ảnh. Muốn bắt bộ não hoạt động tối đa rất đơn giản là phát huy não phải – tưởng tượng và phân tích thông tin thông qua hình ảnh. Đó chính là lý do vì sao “Sơ đồ tư duy” ra đời. 4. Quy trình tổ chức thực hiện sơ đồ tư duy trong quá trình dạy học Trong phạm vi bài viết này chỉ giới hạn về quy trình tổ chức thực hiện sơ đồ tư duy bằng tay, đây là một trong những công cụ góp phần gia tăng khả năng giao tiếp và hoạt động ...