Một số vấn đề lý luận - thực tiễn cấp thiết liên quan trực tiếp đến đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước: Phần 2

Phần 2 của cuốn sách "Một số vấn đề lý luận - thực tiễn cấp thiết liên quan trực tiếp đến đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước" tiếp tục trình bày những nội dung về: thực tiễn đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước ở Việt Nam; định hướng đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước;... Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vấn đề lý luận - thực tiễn cấp thiết liên quan trực tiếp đến đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước: Phần 2 PHẦN THỨ BA THỰC TIỄN ĐỔI MỚI NỘI DUNG, PHƯƠNG THỨC LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG, QUẢN LÝ CỦA NHÀ NƯỚC Ở VIỆT NAM ĐỔI MỚI NỘI DUNG, PHƯƠNG THỨC LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI NHÀ NƯỚC VÀ CÁC TỔ CHỨC KHÁC TRONG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ QUA HƠN 30 NĂM ĐỔI MỚI PGS.TS. ĐINH XUÂN THẢO* Đ ổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng là một trong những nội dung rất quan trọng trong công tác xây dựng Đảng hiện nay, nhằm giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức và tổ chức. Qua hơn 30 năm đổi mới, xây dựng và trưởng thành, Đảng ta đã không ngừng đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo Nhà nước và các tổ chức khác trong hệ thống chính trị và đã đạt được những thành tựu rất đáng khích lệ. Bài viết dưới đây sẽ tập trung phân tích, làm rõ những thành tựu, hạn chế trong nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và các tổ chức khác trong hệ thống chính trị. Từ đó, đúc rút những bài học kinh nghiệm cho quá trình củng cố, xây dựng Đảng trong tình hình mới hiện nay. _______________ * Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương. 290 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN - THỰC TIỄN CẤP THIẾT... 1. Thực tiễn đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo đối với Nhà nước và các tổ chức khác trong hệ thống chính trị 1.1. Những thành tựu trong việc đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo đối với Nhà nước và các tổ chức khác trong hệ thống chính trị Qua hơn 30 năm đổi mới, Đảng ta rất coi trọng việc đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị mà trọng tâm là với Nhà nước. Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết về đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khóa X; các Văn kiện Đại hội của Đảng đều đề cập đến nhiệm vụ, yêu cầu đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Chẳng hạn, Văn kiện Đại hội XII của Đảng khẳng định: “Nâng cao hiệu quả thực hiện và tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị, đặc biệt là với Nhà nước”1; đã ngày càng nhận thức rõ hơn mối quan hệ giữa Đảng và Nhà nước, giữa Đảng với các tổ chức chính trị - xã hội, xác định rõ hơn thẩm quyền, trách nhiệm của Đảng và thẩm quyền, trách nhiệm của Nhà nước. Trong thực tiễn, Đảng ta đã đạt được những thành tựu quan trọng trong đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan tư pháp, với chính quyền địa phương các cấp; vừa giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng, vừa phát huy được vai trò, tính chủ động sáng tạo, chức năng nhiệm vụ các tổ chức này, giảm bớt được sự _______________ 1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Sđd, tr.214. PHẦN THỨ BA: THỰC TIỄN ĐỔI MỚI NỘI DUNG... 291 chồng chéo, “lấn sân” giữa các tổ chức đảng với các tổ chức của Nhà nước. Phương thức lãnh đạo của Đảng được xác lập phù hợp với đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ của từng nhánh quyền lực (lập pháp - hành pháp - tư pháp); phù hợp với các cấp chính quyền (Trung ương - địa phương); phù hợp với nguyên tắc hiệp thương dân chủ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Phương thức lãnh đạo của Đảng được đổi mới theo hướng dân chủ và pháp quyền, nghĩa là Đảng tôn trọng các cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, tôn trọng Hiến pháp và pháp luật. Đảng lãnh đạo nhưng không áp đặt mà trên cơ sở dân chủ, phát huy dân chủ trong thảo luận, trao đổi nhằm tạo ra sự thống nhất chung. Đảng lãnh đạo trong khuôn khổ Hiến pháp, pháp luật, như quy định tại Điều 4 Hiến pháp năm 2013: “Các tổ chức của Đảng và đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp, pháp luật”1. Đảng xây dựng và ban hành quy chế làm việc của Ban Chấp hành Trung ương, của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, của các cấp ủy; ban hành nhiều quy chế, quy định về quan hệ giữa cấp ủy, các tổ chức đảng, cơ quan đảng với các tổ chức, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội. Xây dựng, tổ chức ký kết quy chế phối hợp giữa các tổ chức trong hệ thống chính trị. Đảng coi trọng, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các tổ chức đảng và đảng viên trong hệ thống chính trị nhằm chống tiêu cực, quan liêu, tham nhũng, “lợi ích nhóm”, suy _______________ 1. Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2016, tr.10. 292 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN - THỰC TIỄN CẤP THIẾT... thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Đảng xác định ngày càng rõ hơn trách nhiệm tập thể và cá nhân trong lãnh đạo, nhất là trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng và các cơ quan nhà nước, đoàn thể. Đảng coi trọng xây dựng văn hóa trong các tổ chức đảng, cơ quan nhà nước, hệ thống chính trị, tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh; đổi mới phương pháp, phong cách, lề lối làm việc của các cơ quan đảng, đẩy mạnh cải cách hành chính trong Đảng. Có thể nói, trong thời gian qua, nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị, mà trọng tâm là đối với Nhà nước và các bộ phận khác trong hệ thống chính trị đã có những đổi mới quan trọng. Thông qua các nghị quyết của Trung ương cũng như thông qua các tổ chức đảng (Đảng đoàn, Ban Cán sự, cấp ủy) và thông qua các đảng viên hoạt động trong các tổ chức đó, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, các cấp ủy đã lãnh đạo các tổ chức nhà nước và đoàn thể chính trị - xã hội hoạt động theo đúng Cương lĩnh, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng tổ chức. Đối với hoạt động của Quốc hội, với mục tiêu xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, ...