Một số vấn đề lý luận và thực tiễn áp dụng thuế giá trị gia tăng ở Việt Nam

Trong bài viết này, tác giả chỉ tập trung khẳng định lại một lần nữa tính ưu việt của thuế GTGT so với thuế DT, những ảnh hưởng kinh tế khi đối tượng áp dụng thuế bị hạn chế và vấn đề thuế suất thuế GTGT. Đây là ba điểm mà theo chúng tôi là cần đặc biệt quan tâm khi nghiên cứu về thuế GTGT.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vấn đề lý luận và thực tiễn áp dụng thuế giá trị gia tăng ở Việt NamTẠPCHÍKHOAHỌC,ĐạihọcHuế,Số19,2003 MỘTSỐVẤNĐỀLÝLUẬNVÀTHỰCTIỄNÁPDỤNG THUẾGIÁTRỊGIATĂNGỞVIỆTNAM PhanThịMinhLý,LạiXuânThủy TrườngĐạihọcKinhtế,ĐạihọcHuế LầnđầutiênđượcápdụngtạiPhápnăm1954,đếnnaythuế giátrị giatăng (GTGT)đãđược118nướctrênthếgiớisửdụngthaychothuếdoanhthu(DT) 1,trongđócóViệtNamkểtừnăm1999.Điềuđóchothấysựpháttriểnrấtnhanhchóngvàrộngrãicủahìnhthứcthuế nàytrênphạmvitoànthế giới.Chínhvìvậy,nóđãthu hútsựquantâmcủanhiềunhànghiêncứu.ỞViệtNamthuếGTGTđãápdụngđượcgần5nămvàđượcnhiềuchuyêngiaquantâmtìmhiểutrênnhiềugócđộ khácnhaungaytừ khiLuậtthuế GTGTmớiđượcbanhành.ÔngBùiĐườngNghiêuvớibàiviếtvề «ThuếGTGTởViệtNamNhữngbấtcậpvàảnhhưởngkhiápdụng »đãdựbáokhôngítnhữngkhókhăncóthểgặpphảivềmặtkỹthuậtvàảnhhưởngtiêucựccủathuế GTGTkhimớitriểnkhaiápdụngđốivớidoanhnhgiệp,Nhànướcvàcảnềnkinhtế.Trongbàiviếtvề«CầnhiểuđúngvềthuếVAT.Miễnthuếvàthuếsuất 0%cógiốngnhaukhông?» củaNguyễnKhắcThành&RichardIrwin,bài «Người sảnxuấtvàngườitiêudùngailàđốitượngchịuthuế?»củaTS.VũCôngTy,cáctácgiả đãbànvề nhữngvấnđề cơ bảncủathuế GTGT:thuế suấtvàđốitượngchịu thuếGTGT.Saumộtthờigianthựchiện,LuậtthuếGTGTđãthuđượcnhữngthànhcôngtolớnnhưngcũngbộclộnhữngbấtcập.Nhiềubàiviết,báocáo,đánhgiácủa cácnhànghiêncứucũngnhưquảnlýthuếđãđềcậpđếnvấnđềnày,chẳnghạnbàithamluậncủaGS.TSKH.TàoHữuPhùngvề «Mộtsố ýkiếnbổ sung,điềuchỉnh LuậtthuếGTGT»tạiDiễnđàndoanhnghiệpnăm2000,bàicủaTS.VũCôngTyvề« ThuếGTGT.Cầnxửlýkịpthờinhữngbấtcập»v.v. Trongbàiviếtnày,chúngtôichỉtậptrungkhẳngđịnhlạimộtlầnnữatínhưuviệtcủathuế GTGTsovớithuế DT,những ảnhhưởngkinhtế khiđốitượngápdụngthuế bị hạnchế vàvấnđề thuế suấtthuế GTGT.Đâylàbađiểmmàtheo chúngtôilàcầnđặcbiệtquantâmkhinghiêncứuvềthuếGTGT.1 TheonguồnsốliệucủaNgânhàngThếgiới 5 1.Tính ưuviệtcủathuế GTGT: Theocácnhànghiêncứu,mộtloạithuếđượccoilàlýtưởngkhinóthỏamãnbốntiêuchuẩn:(1)đơngiảnvềmặtkỹthuật,tứclàkhôngtạoracơ hộitrốnthuế;(2)hiệuquả về mặttàichính,tứclàcónăng suấtcao;(3)côngbằngvềmặtxãhội,tứclàđưalạikếtquảphânphốilạicủacải xãhộivà(4)cótácdụngkhuyếnkhíchvề mặtkinhtế,tứclàcótácđộngthúcđẩy kinhtế pháttriển2.Xéttheobốntiêuchuẩnnày,thuế GTGTthểhiệntínhhơnhẳn củanósovớithuế DT.Thứ nhất,về kỹ thuậtthuếGTGTđơngiảnhơnthuế DT.NếuthuếDTbaogồm11mứcthayđổitừ0%đến40%thìthuếGTGTchỉbaogồm 3mức(khôngkểthuếsuất0%đốivớihànghóaxuấtkhẩu)thayđổitừ5%đến20%.Điềunàygiúpgiảmđángkể hiệntượngtrốnthuế.Thứ hai,thuế GTGThiệuquảhơnvề tàichínhthể hiện ở cơ sở tínhthuế củanórộnghơn.Về nguyêntắc,thuếGTGTđánhtrêntấtcả mọihànghóa,dịchvụ (HHDV)tiêudùngcuốicùng(trừnhữngtrườnghợpmiễnthuế).Thứ ba,về mặtxãhộithuế GTGTcôngbằnghơn nhờvàocơchếđánhthuếcủanóvớimứcthuếsuấtthấpđánhvàocácmặthàngtiêu dùngthôngthườngvàmứccaođánhvàocácmặthàngxaxỉ,nhờđónógópphầnvào phânphốilạithunhập.Thứ tư,thuế GTGTcótácdụngkhuyếnkhíchhơnvề mặtkinhtếnhờvàocơchếkhấutrừthuếđầuvàovàmiễnthuếđốivớihàngxuấtkhẩu. Đặcbiệt ở đâychúngtôimuốnnhấnmạnhmột ưuthế quantrọngnổibật củathuếGTGT,đólàthuếGTGTgiảiquyếtđượcvấnđề đánhthuế trùnglặpcủa thuế DT,bởivìnóchỉ đánhmộtlầnduynhấttrêngiátrị củaHHDVtiêudùngcuốicùngkhôngphụthuộcvàođộdàicủachukỳsảnxuấtvàtiêuthụcácHHDVnày. ĐểminhhọachotínhtrunglậpnàycủathuếGTGT,mộtcáchkháiquátvàđểđơngiản,chúngtagiảsửrằngtrongnềnkinhtế: chỉcó2giaiđoạnsảnxuấtvàtiêuthụsảnphẩmvớinbước; A,B,...,M,Nlàgiátrịchưabaogồmthuếcủasảnphẩmởcácbướctừ1đếnn; tlàthuếsuấtđánhtrêngiátrịchưabaogồmthuế,đểđơngiảnthuếsuấtbằng nhauđốivớitấtcảcácbước; TlàtổngthuếDTthuđược; T’làtổngthuếGTGTthuđược. TheonguyêntắcđánhthuếDT,tổngsốthuếthuđượclà: T=At+Bt+...+Mt+Nt+A(t2+t3+...+tn)+B(t2+t3+...+tn1)+...+Mt2+Nt TheonguyêntắcđánhthuếGTGT,tổngsốthuếthuđượclà: T’=NtLIGER.Quảnlýthuếcácdoa ...