Một số vấn đề về phát triển nguồn nhân lực trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa - Trịnh Duy Lân

Tham khảo nội dung bài viết "Một số vấn đề về phát triển nguồn nhân lực trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa" để nắm bắt được bối cảnh toàn cầu của sự phát triển nguồn nhân lực hiện nay, tăng cường đầu tư phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam, đặc điểm nguồn lao động ở nước ta, một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng và phát triển nguồn nhân lực ở nước ta,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vấn đề về phát triển nguồn nhân lực trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa - Trịnh Duy Lân X· héi häc sè 4 (80), 2002 7 mét sè vÊn ®Ò vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa TrÞnh Duy Lu©n Bèi c¶nh toµn cÇu cña sù ph¸t triÓn nguån nh©n lùc hiÖn nay Trªn thÕ giíi ngµy nay, cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ míi ®ang t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó chuyÓn c¸c x· héi c«ng nghiÖp sang x· héi tri thøc: tõ lao ®éng ch©n tay sang lao ®éng trÝ ãc; tõ s¶n xuÊt kiÓu vËt chÊt sang s¶n xuÊt kiÓu phi vËt chÊt; tõ tÝnh khÐp kÝn, tÝnh khu vùc sang tÝnh më, tÝnh toµn cÇu. Bªn c¹nh ®ã, lµ sù chuyÓn biÕn to lín vµ c¬ b¶n vÒ qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt vµ c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ kh¸c. Nh÷ng ®iÒu nµy sÏ lµm thay ®æi c¬ cÊu lao ®éng x· héi. Xu thÕ chung kh«ng thÓ ®¶o ng−îc lµ sù t¨ng nh©n lùc trong c¸c ngµnh dÞch vô, ®Æc biÖt lµ dÞch vô cã hµm l−îng trÝ tuÖ cao nh− xö lý th«ng tin, giao dÞch tµi chÝnh ng©n hµng, b−u chÝnh viÔn th«ng vµ c¸c dÞch vô tri thøc kh¸c. Vµ do vËy, ®ßi hái cã sù ®æi míi mang tÝnh c¸ch m¹ng vÒ ®µo t¹o nguån nh©n lùc ë hÇu hÕt c¸c quèc gia. §èi víi ViÖt Nam, khi chóng ta ®ang chuÈn bÞ nguån nh©n lùc ®ñ n¨ng lùc néi sinh vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ cho c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa trong thËp kû tíi, vÊn ®Ò lµm chñ c«ng nghÖ cao, ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh trong khoa häc, c«ng nghÖ cã vÞ trÝ cùc kú quan träng. ë ®©y, vÞ trÝ quyÕt ®Þnh lµ yÕu tè trÝ tuÖ cña nguån nh©n lùc, bëi v× lao ®éng trÝ ãc cã vai trß nßng cèt trong nÒn s¶n xuÊt sö dông c«ng nghÖ cao. Nguån nh©n lùc cã chÊt l−îng cao vÒ trÝ tuÖ vµ tay nghÒ ngµy cµng trë thµnh lîi thÕ c¹nh tranh cho mçi quèc gia. Theo kinh nghiÖm cña thÕ giíi, viÖc vËn dông nh÷ng tiÕn bé c«ng nghÖ vµ tri thøc khoa häc, viÖc më réng nh÷ng ngµnh nghÒ míi v.v... ®ang ®ßi hái nh÷ng ®iÒu kiÖn nh−: - Mét nÒn gi¸o dôc m¹nh ®ñ søc n©ng cao d©n trÝ th−êng xuyªn vµ ®µo t¹o, ®æi míi nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é trÝ tuÖ vµ tay nghÒ cao. - Mét hÖ thèng chÝnh s¸ch gióp khuyÕn khÝch ph¸t triÓn tµi n¨ng trÎ, ph¸t huy mäi n¨ng lùc s¸ng t¹o cña nguån nh©n lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ trong n−íc vµ n−íc ngoµi. - Mét hÖ thèng hç trî vµ ph¸t triÓn m«i tr−êng nghiªn cøu ®Ó liªn tôc t¨ng tr−ëng kho tµng trÝ tuÖ cña ®Êt n−íc. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn 8 Mét sè vÊn ®Ò vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ... ViÖt Nam kh«ng thÓ tho¸t ly nh÷ng bèi c¶nh vµ ®ßi hái thùc tÕ nh− vËy nÕu muèn ®¹t tíi mét sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng cña toµn x· héi. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn sè l−îng vµ chÊt l−îng nguån nh©n lùc Cã nhiÒu nh©n tè t¸c ®éng tíi nguån nh©n lùc vÒ l−îng nh− tèc ®é t¨ng d©n sè, quy ®Þnh vÒ ®é tuæi lao ®éng, thu nhËp, møc sèng, c¸c ®iÒu kiÖn sèng, phong tôc tËp qu¸n,... §Æc biÖt, ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, phæ biÕn t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm, thõa lao ®éng do d©n sè t¨ng nhanh, nªn trong nhiÒu gi¶i ph¸p, h¹n chÕ tèc ®é t¨ng d©n sè lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch. VÒ c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng nguån lao ®éng, cã thÓ chia thµnh mÊy nhãm nh− sau: - Nhãm nh©n tè liªn quan ®Õn thÓ chÊt nguån lao ®éng nh−: di truyÒn, chÊt l−îng sèng cña phô n÷, ch¨m sãc søc kháe, møc sèng vËt chÊt vµ c¬ cÊu dinh d−ìng, c¸c ®iÒu kiÖn vÒ m«i tr−êng sèng, nhµ ë, thÓ dôc thÓ thao. - Nhãm nh©n tè liªn quan ®Õn tr×nh ®é nghÒ nghiÖp nh−: gi¸o dôc, ®µo t¹o - Nhãm c¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p cña nhµ n−íc ®èi víi ng−êi lao ®éng nh−: chÝnh s¸ch ph©n phèi, tiÒn l−¬ng, chÕ ®é tuyÓn dông. - Nhãm nh©n tè vÒ tËp qu¸n, truyÒn thèng, v¨n hãa. - Nhãm nh©n tè vÒ nhu cÇu vÒ viÖc lµm hay lµ ®Çu ra cña nguån lao ®éng Cho dï vai trß vµ ¶nh h−ëng cña c¸c nh©n tè nµy lµ kh¸c nhau, song kh«ng thÓ kh«ng tÝnh ®Õn chóng trong qua tr×nh x©y dùng c¸c chiÕn l−îc vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cña ®Êt n−íc trong t−¬ng lai. T¨ng c−êng ®Çu t− ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ë ViÖt Nam Xu thÕ toµn cÇu hãa nÒn kinh tÕ vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ®ßi hái ph¶i cÊu tróc l¹i nÒn kinh tÕ trong chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc theo h−íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. NghÞ quyÕt 07 cña Ban chÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng (khãa VII) vÒ “Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, c«ng nghÖ ®Õn n¨m 2000 theo h−íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc vµ x©y dùng giai cÊp c«ng nh©n trong giai ®o¹n míi” ®· kh¼ng ®Þnh: “Môc tiªu l©u dµi cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ c¶i biÕn n−íc ta thµnh mét n−íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt - kü thuËt hiÖn ®¹i, cã c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña søc s¶n xuÊt, møc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng - an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu, n−íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh”. ë ViÖt Nam, quan niÖm “Con ng−êi lµ ®éng lùc vµ lµ môc ti ...