Một số vấn đề về tăng trưởng ngành cao su Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế

Cao su là cây công nghiệp chủ lực, một trong mười mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của nước ta hiện nay. Sản phẩm cao su Việt Nam chủ yếu dùng để xuất khẩu (90%), tuy nhiên chúng ta mới xuất khẩu mủ cao sơ chế. Sau những năm gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới, ngành cao su Việt Nam cũng có nhiều thay đổi bao gồm cả tích cực và tiêu cực.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vấn đề về tăng trưởng ngành cao su Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế International science conference “International trade - Policies and practices in Vietnam”, ISBN: 978 - 604 - 67 - 1403 - 3 MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ TĂNG TRƢỞNG NGÀNH CAO SU VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ Improve the growth of rubber industry Vietnam in international economic integration Ths. Phạm Tuyết Mai Khoa Kinh Tế & QTKD, Trường Đại học Hải Phòng Email: phamtuyetmai@gmail.com TÓM TẮT Cao su là cây công nghiệp chủ lực, một trong mƣời mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của nƣớc ta hiện nay. Sản phẩm cao su Việt Nam chủ yếu dùng để xuất khẩu (90%), tuy nhiên chúng ta mới xuất khẩu mủ cao sơ chế. Sau những năm gia nhập Tổ chức Thƣơng mại thế giới, ngành cao su Việt Nam cũng có nhiều thay đổi bao gồm cả tích cực và tiêu cực. Để có thể phát triển bền vững ngành cao su, một hệ thống các giải pháp đồng bộ nên đƣợc triển khai và thực hiện. Trong đó, công tác dự báo cung, cầu, diện tích, sản lƣợng cao su của Việt Nam và các đối thủ cạnh tranh hết sức quan trọng và cần thiết. Trong những năm gần đây, mức sản xuất và tiêu thụ cao su tự nhiên trên thế giới có xu hƣớng ngày càng tăng gắn liền với xu hƣớng tăng trƣởng kinh tế thế giới và nhu cầu phát triển các ngành kỹ thuật. Từ khóa: Cao su, xuất khẩu cao su, tác động của WTO, phát triển bền vững. 346 Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, ISBN: 978 - 604 - 67 - 1403 - 3 ABSTRACT Rubber is a key industrial crop, one of the ten major export products of our country today. Vietnamese rubber products are mainly used for ex- port (90%), but we have just exported highly processed latex. After years of joining the World Trade Organization, the rubber industry in Vietnam has many changes including positive and negative. To be able to sustainably develop the rubber industry, a system of synchronous so- lutions should be implemented and implemented. In particular, the forecast of supply, demand, area, rubber production of Vietnam and competitors is very important and necessary. In recent years, the pro- duction and consumption of natural rubber in the world has an increas- ing tendency associated with the world economic growth trend and the demand for technical development. Keywords: Rubber, rubber export, impact of WTO, sustainable devel- opment 1. GIỚI THIỆU Trong những năm gần đây, cây cao su đang trở thành một cây trồng thế mạnh và thu hút đƣợc nhiều ngƣời trồng bởi giá trị kinh tế to lớn. Nông dân ở các tỉnh trồng nhiều cao su nhƣ Bình Phƣớc, Bình Dƣơng, Tây Ninh, Quảng Trị, Đăk Lăk,… cũng giàu lên nhờ cây cao su. Sản lƣợng cao su thiên nhiên của Việt Nam trong mấy năm qua tăng khá mạnh. Vị thế của ngành cao su Việt Nam trên thế giới ngày càng đƣợc khẳng định. Chúng ta đang đứng ở vị trí thứ tƣ trên thế giới về xuất khẩu mặt hàng này. Tuy nhiên, sau chục năm gia nhập Tổ chức Thƣơng mại thế giới (WTO) điều gì xuất hiện đối với ngành cao su Việt Nam? Chúng ta cần rút kinh nghiệm những mặt nào? Những giải pháp gì cần thiết cho ngành cao su Việt Nam phát triển bền vững? Bài viết này cũng nhằm mục tiêu trả lời những câu hỏi trên. Cấu trúc của bài viết nhƣ sau: 347 International science conference “International trade - Policies and practices in Vietnam”, ISBN: 978 - 604 - 67 - 1403 - 3 Phần thứ hai là tổng quan ngành cao su Việt Nam gồm những thông tin về tình hình sản xuất, xuất khẩu cao su của Việt Nam và thị trƣờng cao su trong nƣớc và quốc tế. Phần tiếp theo là những ảnh hƣởng của hội nhập kinh tế và gia nhập WTO đến ngành cao su Việt Nam. Những giải pháp nâng cao chất luợng tăng trƣởng ngành cao su sẽ là nội dung chính của phần thứ 4. Phần cuối của bài là kết luận. 2. NỘI DUNG 2.1. Phát triển ngành cao su ở Việt Nam Với trên 80% cao su thiên nhiên của Việt Nam đƣợc xuất khẩu, sự phát triển của ngành cao su cho đến nay chịu tác động rất lớn từ thị trƣờng xuất khẩu, đặc biệt từ Trung Quốc, quốc gia tiêu thụ 60 – 70% tổng lƣợng cao su thiên nhiên xuất khẩu của Việt Nam. Cây cao su đƣợc ngƣời Pháp mang đến Việt Nam từ năm 1897, với diện tích trồng chủ yếu ở các tỉnh Đông Nam Bộ nhƣ Đồng Nai, Bình Dƣơng, Bình Phƣớc, Tây Ninh (Nguyễn Thị Huệ, 2006). Từ năm 1955, một số doanh nghiệp và tiểu điền Việt Nam đã đầu tƣ trồng cao su ở miền Nam, sau đó là Tây Nguyên. Đến cuối năm 1960, tổng diện tích cao su tại Việt Nam đạt 142.000 ha và sản lƣợng khoảng 79.650 tấn (cùng nguồn trích dẫn). Trong giai đoạn 1958 – 1963, cây cao su đƣợc trồng ở các tỉnh nhƣ Quảng Trị, Quảng Bình, Nghệ An, Thanh Hóa, Phú Thọ, chủ yếu bằng nguồn giống từ Trung Quốc. Diện tích canh tác tại các tỉnh này trong những năm này đạt khoảng 6.000 ha và giảm dần trong giai đoạn chiến tranh, còn khoảng 4.500 ha năm 1975 (Trần Thị Thúy Hoa, 1993). Năm 1975, diện tích cao su của cả nƣớc còn khoảng 75.200 ha, trong đó Tổng công ty Cao su Việt Nam quản lý 55.790 ha, phần còn lại (19.410 ha) do chính quyền địa phƣơng và tƣ nhân quản lý (Nguyễn Thị Huệ, 2006). Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của cây cao su đối với phát triển kinh tế, Chính phủ Việt Nam đã có nhiều chính sách nhằm mở rộng diện tích cao su. Nhìn chung, các chính sách này đều đi theo hƣớng khuyến khích mở rộng sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu thụ ngày càng cao của thị trƣờng xuất khẩu. Các chính sách khuyến khích 348 Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, ISBN: 978 - 604 - 67 - 1403 - 3 mở rộng sản xuất vào những năm cuối của thập kỷ 2010 cho phép mở rộng quỹ đất trồng cao su trên các diện tích đất lâm nghiệp, đẩy diện tích sản xuất tăng nhanh. Diện tích mở rộng nhanh còn có nguyên nhân ...