Một số ý kiến về bối cảnh quốc tế, trong nước và đổi mới tư duy phát triển kinh tế

Bài này tập trung vào nhận xét đánh giá khái quát về tình hình, dự báo những nét lớn về bối cảnh quốc tế, trong nước hiện nay và 5-10 năm tới, nêu ra một số suy nghĩ bước đầu về đổi mới tư duy phát triển kinh tế trong thời gian tới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số ý kiến về bối cảnh quốc tế, trong nước và đổi mới tư duy phát triển kinh tếMỘT SỐ Ý KIẾN VỀ BỐI CẢNH QUỐC TẾ, TRONG NƢỚC VÀ ĐỔI MỚI TƢ DUY PHÁT TRIỂN KINH TẾ TS. Lưu Bích Hồ Bài này tập trung vào nhận xét đánh giá khái quát về tình hình, dự báo nhữngnét lớn về bối cảnh quốc tế, trong nước hiện nay và 5-10 năm tới, nêu ra một số suynghĩ bước đầu về đổi mới tư duy phát triển kinh tế trong thời gian tới. 1. Bối cảnh quốc tế Thế giới đang đứng trước bối cảnh và cục diện phát triển bất định chưa từngcó với các xu hướng và diễn biến rất phức tạp đan xen: Tiếp tục toàn cầu hóa, đaphương hóa, tự do hóa thương mại đầu tư đan xen chủ nghĩa dân tộc biệt lập, đơnphương, bảo hộ, chiến tranh thương mại, tiền tệ, cọ xát, đối đầu; cách mạng CN 4.0,phát triển bền vững bao trùm đan xen phân hóa giàu nghèo, hủy hoại môi trường,biến đổi khí hậu; hòa bình ổn định, hợp tác phát triển đan xen chiến tranh lạnh, chạyđua vũ trang và xung đột vũ trang, xung đột tôn giáo, sắc tộc, khủng bố…Lực lượngvà tác nhân chù yếu chi phối cục diện thế giới hiện nay và sắp tới là sự giành giật vịtrí và vị thế chiến lược chi phối thế giới và khu vực diễn ra giữa các cường quốc Mỹ- Trung Quốc - Nga, kéo theo các đồng minh hoặc liên kết cũ và mới. Cuộc cạnhtranh, đấu tranh, giành giật này sẽ kéo dài, phức tạp, khó lường, chứa đựng nhiềurủi ro và thậm chí có nguy cơ bùng nổ nghiêm trọng. Chỉ khi nào có sự ngã ngũthắng thua, hoặc thắng nhiều hơn thua, hoặc không thắng không thua, mới có thểtạm thời dịu đi và thỏa hiệp. Tuy nhiên, trong sự bất định của cục diên chung, duytrì hòa bình và tránh khỏi chiến tranh thế giới mới vẫn có nhiều triển vọng; toàn cầuhóa, tự do hóa (thương mại đầu tư), cách mạng CN.4.0, hợp tác hội nhập tùy thuộcnhau để phát triển vẫn là dòng chảy chính của thời đại, dù phải vượt qua nhiều thácghềnh, khúc khuỷu, cạnh tranh cọ xát khốc liệt, có khi có đổ vỡ nhất định. Chính trị, địa chiến lược: Các lực lượng chi phối thế giới đang xoay chuyển cọ xát đối chọi vật lộn đểmưu cầu sự cân bằng hoặc vượt lên về thế lực, quyền lực, vị thế chiến lược. Trong sự cân bằng hoặc vượt lên ấy, nếu đạt được, vẫn luôn chứa đựng đầymâu thuẫn, tranh chấp, hợp tác đan xen đấu tranh, không ai đè bẹp được ai. Khôngcùng thắng thì cùng thua hoặc không thắng không thua, cuối cùng là thoả hiệp.Trong thời đại vũ khí hạt nhân hủy diệt, rất khó hoặc không thể hủy diệt nhau.174 Sau đây là một số dự báo về động thái của các cường quốc và các quan hệđối tác quan trọng: Mỹ cố giữ vị trí số 1 và còn khá lâu ở vị trí đó theo học thuyết Nước Mỹtrước hết và trên hết, làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại và mãi mãi vĩ đại. Mỹ vẫn giữđồng minh ở cả Đông và Tây: Nhật Bản, Hàn Quốc, EU, NATO, Israel, ArapSaudi... Mỹ Nga đối chọi giảm dần, Mỹ chuyển từ Nga sang Trung Quốc trongchiến lược lâu dài. Mỹ lấy lại lợi ích kinh tế từ Trung Quốc, hạn chế / ngăn cảnTrung Quốc thành số 1 thế giới. Mỹ cố giữ vai trò đối trọng ở trên cơ / không lép vếở Châu Á - Thái bình dương (Ấn độ - Thái bình dương theo quan niệm của Mỹ) vềan ninh. Mỹ thừa nhận Triều tiên và kéo Triều Tiên về với Hàn Quốc. Mỹ thực hiệnchủ nghĩa đơn phương và song phương, lần lượt ký kết các hiệp định kinh tế thươngmại với từng quốc gia đối tác để có lợi nhiều hơn cho Mỹ… Mỹ với Việt Nam: Hai bên duy trì quan hệ đối tác toàn diện lâu dài, có thểngày càng tốt hơn, hiệu quả hơn cho cả hai nước về kinh tế, VN sẽ tăng cường, mởrộng quan hệ thương mại đầu tư và các mặt khác. Mỹ muốn tranh thủ VN đi cùngMỹ trong vấn đề an ninh khu vực. Hợp tác quốc phòng an ninh sẽ được tăng cườngtừng bước, tùy thuộc vào thái độ của VN. Trung Quốc mạnh lên trong một thập kỷ tới nhưng không vượt được Mỹ dophải chọi với Mỹ trong chiến tranh thương mại sẽ mở rộng và gia tăng cường độ.Trung Quốc cố thâu tóm Biển Đông và chi phối ASEAN nhưng rất khó thực hiệncũng do lực cản từ Mỹ, đồng minh và một số nước ASEAN. Trung Quốc giữ Triềutiên làm lá chắn và khu đệm. Trung Quốc chưa thể thu hồi Đài loan / thống nhấtquốc gia nhưng vẫn kiên quyết chống Đài Loan độc lập. Xã hội trong nước TrungQuốc có nhiều vấn đề phức tạp về dân tộc thiểu số và phân hóa giàu nghèo. Kinh tếTrung Quốc phát triển chậm lại do chiến tranh thương mại Mỹ - Trung và nhiều hạnchế khác. Tuy vậy, Trung Quốc vẫn kiên trì mục tiêu Giấc mộng Trung Hoa, Chiếnlược “Made in China 2035”, Sáng kiến Vành đai và con đường, vượt Mỹ về tổnglực kinh tế (tổng GDP) trước năm 2030 và thành nước hiện đại văn minh hàng đầuthế giới vào giữa thế kỷ, dù không chắc chắn thực hiện được. Trong chiến tranhthương mại mở rộng hơn với Mỹ, Trung Quốc không nhượng bộ vô điều kiện màchống chọi bằng mọi cách cả cứng và mềm, tăng cường tự lực và tranh thủ hợp tácvới tất cả các nước để phá thế bị ngăn chặn của Mỹ. Trung Quốc với Việt Nam: Trung Quốc với Viêt Nam như thế nào đã rõ ràng và không thay đổi. Quanhệ hai nước nếu thuận chiều thì tốt và hợp tác, trái chiều thì chống, phá, đấu tranh.Vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh thổ trên biển là trường kỳ. 175 Việt Nam sẽ nhất quán chung sống hoà bình, hợp tác đấu tranh trường kỳ,tranh thủ mặt thuận, kiềm chế mặt nghịch. Đấu tranh lấy cứng chọi cứng, lấy mềmđáp mềm. Cốt yếu là lãnh đạo sáng suốt, khôn khéo, toàn dân đồng lòng, đồngthuận. Trong tổng thể và trong từng sự việc cụ thể, tìm mọi cách giữ bất biến là lợiích quốc gia dân tộc, ứng vạn biến là tỉnh táo định rõ được mất để có được khôngmất, được nhiều hơn mất, hoá giải tranh chấp, cùng có lợi, tránh một chiều và cựcđoan, không sợ, không coi thường mà nghiêm chỉnh (nhận chân) ứng đối. Tranh thủsự đồng tình ủng hộ của bạn bè khu vực và thế giới. Chỉ khi nào VN mạnh hẳn, hiệnđại hoá thành công mới có thể thoát tình cảnh hiện nay. Nga nhẹ dần về ...