Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thực hành phòng bệnh đái tháo đường typ 2

Mục tiêu của bài viết nhằm mô tả các yếu tố liên quan đến kiến thức chung và thực hành chung phòng bệnh đái tháo đường typ 2 của người dân từ 30 - 69 tuổi tại hai xã Phước Lộc và Phước Thuận của huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định năm 2014.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thực hành phòng bệnh đái tháo đường typ 2TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCMỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN KIẾN THỨC,THỰC HÀNH PHÒNG BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYP 2Võ Thị Bổn1, Trương Quang Đạt1, Phạm Đức Phúc21Trường Cao đẳng Y tế Bình Định; 2Trường Đại học Y tế Công cộngNghiên cứu cắt ngang phân tích nhằm mô tả một số yếu tố liên quan đến kiến thức và thực hành phòngbệnh đái tháo đường typ 2 của người dân 2 xã Phước Lộc và Phước Thuận của huyện Tuy Phước, tỉnh BìnhĐịnh năm 2014. Kỹ thuật chọn mẫu xác suất. Các biến số nhị phân phụ thuộc là kiến thức và thực hànhchung phòng đái tháo đường typ 2 được đánh giá dựa trên bộ câu hỏi được lượng hóa bằng cách cho điểm.Các biến số nhị phân độc lập là các đặc điểm dân số và gia đình có tiền sử đái tháo đường. Kiến thức vàthực hành chung phòng đái tháo đường được định nghĩa là “đạt” khi có tổng điểm kiến thức ≥ 26 và thựchành ≥ 24. Điều tra 460 người từ 30 đến 69 tuổi. Kết quả nghiên cứu cho thấy: OR cho kiến thức chung“không đạt” về đái tháo đường ở nhóm người có học vấn < trung học phổ thông, nghề nông và có người nhàbị đái tháo đường lần lượt là 7,1; 2,4 và 15,1 với p < 0,05. OR cho thực hành phòng đái tháo đường “khôngđạt” ở nam giới; tuổi 30 - 44; học vấn < trung học phổ thông; nghề nông và người nhà có tiền sử đái tháođường lần lượt là 4,6; 1,8; 1,6 và 2,6 với p < 0,05. OR thực hành phòng đái tháo đường “không đạt” ở nhómngười có kiến thức chung về đái tháo đường “không đạt” là 8,8 (p < 0,05). Kết luận: có một số đặc điểm dânsố liên quan đến kiến thức chung và thực hành chung về đái tháo đường “không đạt” như nam giới, nhómtuổi 30 - 44, người có trình độ học vấn < trung học phổ thông, nghề nông, có người nhà bị đái tháo đường;những đặc điểm này cần được lưu ý trong truyền thông giáo dục sức khỏe phòng bệnh đái tháo đường ởcộng đồng.Từ khóa: Đái tháo đường, thực hành, kiến thức, phòng bệnh, yếu tố liên quanI. ĐẶT VẤN ĐỀĐái tháo đường có thể được xem là mộttrùng (bệnh tim mạch, ung thư, bệnh hô hấpbệnh lâu đời nhất được biết đến, nó đượcmãn và đái tháo đường typ 2) gây tử vong chongười < 70 tuổi và chiếm 3/4 tử vong ở cácngười Ai Cập đề cập đến lần đầu tiên 3.000năm trước đây [1]. Năm 1935 có sự phân biệtnước có thu nhập thấp và trung bình [5]. Bệnhthường xảy ra âm thầm, khi biểu hiện rõ thì đãrõ ràng giữa đái tháo đường typ 1 và typ 2 [2].Đái tháo đường typ 2 được mô tả như là mộtcó những biến chứng đe dọa đến tính mạng[6]. Tại Việt Nam, đái tháo đường đang cóphần của hội chứng chuyển hóa vào năm1988 [3]; đây là thể phổ biến nhất của đái tháochiều hướng tăng nhanh [7]. Đái tháo đườngđường đặc trưng bởi tăng đường máu, đềtyp 2 là do tương tác giữa gen, môi trường vàhành vi [8] mà trong đó hành vi là một trongkháng insulin và giảm insulin tương đối [4].Đái tháo đường typ 2 là vấn đề sức khỏe cộngnhững yếu tố nguy cơ quan trọng, kiểm soátđược yếu tố này có thể phòng tránh đượcđồng hiện nay trên Thế giới, đây là một trong4 nguyên nhân hàng đầu không do nhiễmbệnh và một số nguy cơ có thể kiểm soátđược nếu người dân có kiến thức đúng vàthực hành đúng. Kiến thức, thái độ và thựcĐịa chỉ liên hệ: Võ Thị Bổn, Trường Cao đẳng Y tế BìnhĐịnhEmail: boncdyt@gmail.comNgày nhận: 20/10/2015Ngày được chấp thuận: 25/12/201588hành đúng phòng đái tháo đường của ngườidân ở nước ta còn rất thấp (< 26%) [9]. Gánhnặng bệnh tật do biến chứng của đái tháođường ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sốngTCNCYH 98 (6) - 2015TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCngười bệnh, kinh tế gia đình và sự phát triểncủa một quốc gia. Do vậy, phòng chống đáitháo đường là vấn đề cần quan tâm của tất cảcộng đồng. Tại Việt Nam, phòng chống đáitháo đường là một trong những chương trìnhmục tiêu quốc quốc gia về Y tế và ngày 14tháng 11 hàng năm đã trở thành ngày phòng- Cỡ mẫu: được tính theo công thức:n = Z21-α/2p (1 - p)d2DETrong đó:chống đái tháo đường thế giới.n là cỡ mẫu cần phải đạt được;p chọn 25,9% [9];Tuy Phước là một huyện của tỉnh BìnhĐịnh, trong xu thế phát triển chung, đời sốngd sai số tuyệt đối chọn 5%;Z(1-α/2) là hệ số tin cậy 95% = 1,96;người dân ngày càng cải thiện, đô thị hóanhanh chóng.... dẫn đến sự thay đổi lối sống,thói quen ăn uống. Tất cả sự thay đổi đó đãhình thành những hành vi nguy cơ làm giatăng một số bệnh trong đó có đái tháo đường.DE (design effect) hệ số thiết kế, chọn 1,5.Thay vào công thức, ta có: n = 442; thực tếchúng tôi đã điều tra được 460 người; đảmbảo cỡ mẫu cần thiết.Tại Bình Định chưa có công bố về các yếu tốliên quan đến kiến thức chung và thực hành- Phương pháp chọn mẫu: chọn mẫuchùm qua 2 giai đoạn:+ Giai đoạn 1: chọn 30 chùm ngẫu nhiên,chung phòng đái táo đường của người dân,một nội dung rất được quan tâm của nhữngmỗi chùm là một xóm của 2 xã.người làm chính sách y tế và thực hành chămsóc sức khỏe tại cộng đồng. Nghiên cứunhằm mục tiêu: Mô tả các yế ...