Một vài suy nghĩ về mối quan hệ giữa toán học và kinh tế học - cơ sở để hình thành toán kinh tế - một ngành đào tạo đang được quan tâm hiện nay

Bài tham luận này liên quan tới một số vấn đề của Hội thảo “Đào tạo Toán kinh tế trong bối cảnh hiện nay và một số vấn đề liên quan”. Một số câu hỏi và trả lời bản chất của Toán kinh tế, mối quan hệ giữa Toán học và Kinh tế học, cùng chương trình đào tạo ngành Toán kinh tế được đề cập tới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một vài suy nghĩ về mối quan hệ giữa toán học và kinh tế học - cơ sở để hình thành toán kinh tế - một ngành đào tạo đang được quan tâm hiện nay KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN 09. MỘT VÀI SUY NGHĨ VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA TOÁN HỌC VÀ KINH TẾ HỌC - CƠ SỞ ĐỂ HÌNH THÀNH TOÁN KINH TẾ - MỘT NGÀNH ĐÀO TẠO ĐANG ĐƯỢC QUAN TÂM HIỆN NAY PGS.TS. Trần Lộc Hùng Trường Đại học Tài chính - Marketing Tóm tắt Bài tham luận này liên quan tới một số vấn đề của Hội thảo “Đào tạo Toán kinhtế trong bối cảnh hiện nay và một số vấn đề liên quan”. Một số câu hỏi và trả lời bảnchất của Toán kinh tế, mối quan hệ giữa Toán học và Kinh tế học, cùng chương trìnhđào tạo ngành Toán kinh tế được đề cập tới. Từ khóa: Toán học, Kinh tế học, Toán kinh tế, mối quan hệ giữa Toán học và Kinhtế học. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Toán học (tiếng Anh là Mathematics) là một trong những ngành của khoa học tựnhiên (Natural science). Trong khi đó, Kinh tế học (Economics) lại là một ngành thuộckhoa học xã hội (Social science). Vậy liệu có thể tồn tại sự kết hợp hữu cơ giữa haingành khoa học vốn khác biệt và đối lập như âm với dương, như nước với lửa này haykhông? Một luận điểm của Triết học mà chúng ta đều biết: “Cái gì tồn tại thì hợp lý,cái gì hợp lý thì tồn tại”. Như vậy, Khoa Toán kinh tế và ngành Toán kinh tế đang tồntại trong một số trường đại học của Hoa Kỳ (ở Hoa Kỳ có 28 trường đại học có Khoa 81KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌCĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUANToán kinh tế) và ở Việt Nam (Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội, Trường Đạihọc Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, Trường Đại học Kinh tế - Luật – Đại học Quốcgia Thành phố Hồ Chí Minh) có thể là minh chứng (tuy chưa liệt kê hết các Khoa Toánkinh tế và các trường có đào tạo ngành Toán kinh tế) cho sự tồn tại của ngành Toánkinh tế và sự tồn tại đó cũng hoàn toàn hợp lý. Vậy, thực chất Toán kinh tế là gì? Vàtại sao chúng ta lại quan tâm tới đào tạo ngành Toán kinh tế trong bối cảnh hiện nay?Những ý kiến của tôi muốn trao đổi với Hội thảo và làm sáng tỏ một vài vấn đề liênquan tới ngành Toán kinh tế mà Trường Đại học Tài chính - Marketing sẽ mở trongthời gian gần tới đây, là nội dung chính của tham luận này. 2. TOÁN KINH TẾ LÀ GÌ? Khi giảng dạy môn Toán cao cấp (Linear Algebra and Calculus) cho sinh viên khốingành Kinh tế, tôi thường phải trả lời câu hỏi “Tại sao sinh viên Kinh tế lại phải họcToán?” hay “Toán học có ích gì cho Kinh tế học?” Tại Hội thảo này, tôi tin rằng cũngsẽ có nhiều câu hỏi như “Toán kinh tế là gì?” hay “Kinh tế học có thực sự cần tới Toánkinh tế không?” Để trả lời các câu đó, chúng ta cần trao đổi về khái niệm “Toán kinhtế” đang được sử dụng trong một số khoa và trường đại học. Toán kinh tếlà môn khoahọc nhằm vận dụng Toán học trong phân tích các mô hình kinh tế, để từ đó hiểu rõ hơncác nguyên tắc và các quy luật kinh tế của nền kinh tế thị trường. Toán kinh tế cungcấp cho các nhà quản lý các kiến thức để họ có thể vận dụng vào việc ra các quyếtđịnh sản xuất. Toán kinh tế (tiếng Anh là Mathematical Economics, đúng ra phải dịchlà Kinh tế học toán) là một lĩnh vực của Kinh tế học, sử dụng các công cụ và phươngpháp toán học để phân tích, đánh giá các vấn đề kinh tế, kinh doanh, tài chính,... Công cụ toán học của Toán kinh tế cho phép các nhà kinh tế phân tích suy luậnđịnh lượng và xây dựng các mô hình toán nhằm đánh giá, dự báo về kinh tế, kinhdoanh và tài chính trong tương lai. Hơn nữa, Toán kinh tế cũng cung cấp cho các nhàquản lý các kiến thức để họ có thể vận dụng vào việc ra các quyết định sản xuất. Tácphẩm “Cơ sở phân tích kinh tế” của Paul Samuelson công bố năm 1947 được xemlà khởi đầu của Toán kinh tế đương đại. Toán kinh tế còn được hiểu là phương pháptiếp cận dưới hình thức Toán học của Khoa học kinh tế. Nó giúp Kinh tế học diễn giải,trình bày được nhiều vấn đề mà phương pháp diễn giải bằng lời thông thường khôngcó hiệu quả. Quay lại với câu trả lời cho sinh viên khối Kinh tế “Toán học có ích gì cho Kinh tếhọc?” Tôi thường chỉ cho sinh viên hai hình vẽ sau:82 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN và Hình vẽ thứ nhất cho thấy Kinh tế học là khoa học xã hội, được hình dung như tráiđất của chúng ta, trên đó có mọi thứ liên quan tới cuộc sống của loài người. Trên quảđịa cầu có các công thức của toán học (một phần của khoa h ...