MÙI VỊ LẠ TRONG MIỆNG - TỰ KHẮC PHỤC VỚI ÐÔNG Y DƯỢC

Trên lâm sàng, "Vị lạ trong miệng", thực chất là loại "triệu chứng sớm", một dấu hiệu báo trước bệnh tật. Theo lý luận của Ðông y, lưỡi thông với tạng Tâm (Tâm khai khiếu ở lưỡi). Khi cơ thể khỏe mạnh, "Tâm khí" điều hòa thì trong miệng không có vị lạ, lưỡi có thể phân biệt chính xác các mùi vị khác nhau. Nhưng khi âm dương mất cân bằng, hoạt động của một số tạng phủ bị rối loạn, có thể ảnh hưởng xấu đến tạng tâm, khiến cho "Tâm khí" bị rối loạn, nên trong miệng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
MÙI VỊ LẠ TRONG MIỆNG - TỰ KHẮC PHỤC VỚI ÐÔNG Y DƯỢC MÙI VỊ LẠ TRONG MIỆNG - TỰ KHẮC PHỤC VỚI ÐÔNG Y DƯỢCTrên lâm sàng, Vị lạ trong miệng, thực chất là loại triệu chứng sớm,một dấu hiệu báo trước bệnh tật. Theo lý luận của Ðông y, lưỡi thôngvới tạng Tâm (Tâm khai khiếu ở lưỡi). Khi cơ thể khỏe mạnh, Tâmkhí điều hòa thì trong miệng không có vị lạ, lưỡi có thể phân biệt chínhxác các mùi vị khác nhau. Nhưng khi âm dương mất cân bằng, hoạtđộng của một số tạng phủ bị rối loạn, có thể ảnh hưởng xấu đến tạngtâm, khiến cho Tâm khí bị rối loạn, nên trong miệng cũng xuất hiệnmùi vị dị thường. Căn cứ vào lý thuyết Tạng tượng, kết hợp với nhữngquan sát trên thực tiễn lâm sàng hàng ngàn năm, Ðông y đã tìm raphương pháp chẩn đoán và điều trị chứng bệnh này có kết quả tốt. Cácnghiên cứu hiện đại cũng cho thấy những kinh nghiệm của Ðông y vềvấn đề này là có cơ sở.Miệng ngọt: Các thầy thuốc Ðông Y cho rằng, tạng Tỳ bị nóng thìmiệng có vị ngọt (Tỳ nhiệt khẩu cam), nghĩa là chức năng tiêu hóa củaTỳ vị bị nhiệt tà gây rối loạn thì miệng thấy ngọt. Ðiều này tương tựcách lý giải của Y học hiện đại: Chức năng tiêu hóa rối loạn, có thể dẫntới sự phân tiết dị thường một số loại men tiêu hóa, đặc biệt khi lượngmen amylase trong nước bọt tăng lên, kích thích gai lưỡi, trong miệng sẽcảm thấy như có vị ngọt. Trên lâm sàng, Ðông y thường chia ra hai dạngThực nhiệt và Hư nhiệt.1. Tỳ vị thực nhiệt: Thường do ăn quá nhiều các thứ cay nóng hậu vị,hoặc do nhiệt độc ở bên ngoài xâm phạm, lâu ngày tích tụ lại mà gâynên bệnh. Ngoài cảm giác ngọt miệng, thường kèm theo cảm giác khôkhát, thích uống nước mát, ăn nhiều mau đói hoặc lưỡi lở loét, đại tiệntáo bón, nước tiểu vàng, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng khô, mạch sác hữulực. Ðể khắc phục cần Thanh Tỳ tả hỏa, có thể đến các hiệu thuốcÐông dược cân bài thuốc Tả hoàng tán hoặc Thanh vị tán để chữa:- Tả hoàng tán: Hoắc hương 15g, chi tử 10g, thạch cao 10g, cam thảo8g, phòng phong 2g. Sắc nước uống mỗi ngày 1 thang.- Thanh vị tán: Hoàng liên 10g, đương quy 10g, thăng ma 10g, sinh địa12g, đan bì 12g. Sắc nước uống mỗi ngày 1 thang.2. Tỳ vị khí hư: Dạng này thường gặp ở người cao tuổi hoặc người mắcbệnh lâu ngày Tỳ Vị bị tổn thương, dẫn đến tình trạng cả thực thể vàchức năng bị thương tổn (khí âm lưỡng thương), khiến nhiệt tích ở bêntrong (hư nhiệt nội sinh) thiêu đốt tân dịch ở tạng Tỳ mà gây nên bệnh.Biểu hiện thường gặp: Miệng có cảm giác ngọt mà háo, người mệt mỏi,thở yếu, chán ăn, bụng đầy trướng, đại tiện lúc táo lúc nhão. Ðể khắcphục cần ích khí kiện tỳ và hòa vị dưỡng âm. Có thể dùng Ích vịthang hợp với Tứ quân tử thang gia giảm để chữa:- Bài thuốc: Sa sâm 15g, mạch môn đông 10g, ngọc trúc 10g, phục linh10g, sinh địa 12g, hoắc hương 12g, sa nhân 8g, trích cam thảo 8g. Sắcnước uống mỗi ngày 1 thang.Miệng đắng: Theo y học hiện đại, vị đắng trong miệng thường liên quanđến những rối loạn trong quá trình chuyển hóa dịch mật. Theo Ðông y,khi nhiệt tích tụ ở Can Ðởm, gây rối loạn chức năng tiêu hóa thủy cốc,thì trong miệng xuất hiện vị đắng; Ðồng thời thường kèm theo cácchứng trạng như đau đầu, choáng váng, chất lưỡi vàng mỏng, mạchhuyền sác. Ðể khắc phục cần dùng phép Thanh Can tả hỏa, có thể sửdụng bài thuốc Long đảm tả can thang để chữa:- Long đảm tả can thang: Long đảm thảo (sao rượu) 10g, hoàng cầm(sao rượu) 12g, chi tử 10g, mộc thông 10g, trạch tả 15g, xa tiền tử 15g,sinh địa (sao rượu) 15g, đương quy (sao rượu) 10g, sài hồ 10g, cam thảo5g. Sắc nước uống mỗi ngày 1 thang.Miệng chua: Y học hiện đại cho rằng, cảm giác chua miệng thường haygặp ở những người viêm dạ dày và các bệnh viêm loét đường tiêu hóa,hiện tượng này có liên quan đến sự gia tăng tiết dịch ở dạ dày. CònÐông y cho rằng, chua miệng có liên quan mật thiết với chứng Can Tỳbất hòa: Tạng Can bị rối loạn, ảnh hưởng xấu đến chức năng tiêu hóacủa Tỳ vị. Ngoài cảm giác chua miệng, thường có thêm những biểu hiệnnhư ngực sườn đau tức, đau đầu hoa mắt, bồn chồn, dễ cáu giận, sau khiăn bụng đầy trướng, đại tiện táo bón, nước tiểu vàng, rêu lưỡi vàngmỏng, mạch huyền. Ðể khắc phục, cần tả can hòa vị, có thể dùng tảkim hoàn hợp với lục quân tử thang gia giảm để chữa:- Bài thuốc: Hoàng liên 10g, ngô thù du 10g, phục linh 10g, bạch truật10g, nhân sâm 6g, cam thảo 3g, trần bì 15g. Sắc nước uống mỗi ngày 1thang.Miệng mặn: Theo quan niệm của Ðông y: Mặn là vị của Thận Trườnghợp làm lụng mệt nhọc quá mức, tuổi cao sức yếu, hoặc mắc bệnh lâungày khiến cho tạng Thận bị suy tổn, chất dịch từ tạng Thận có thể vọtlên trên, nên trong miệng cảm thấy có vị mặn. Chứng này thường kèmtheo những biểu hiện như lưng gối mỏi đau, đầu choáng tai ù, ngũ tâmphiền nhiệt (ngực, lòng bàn chân bàn tay nóng), mồ hôi trộm (đạo hãn),di tinh, rêu lưỡi ít, mạch tế sác. Ðể khắc phục cần tư âm giáng hỏa,bổ ích thận âm, có thể dùng bài thuốc Tri bá địa hoàng thang gia vịđể chữa:- Bài thuốc: Tri mẫu 10g, hoàng bá 10g, sơn dược 10g, đan bì 10g, phụclinh 10g, thục địa 15g, ngô thù du 12g, trạch tả 12g, phụ tử 12g, nhụcquế 8g. Sắc nước uống mỗi ngày 1 thang.Miệng hôi: Thường liên quan đến các tình huống.1. Vị hỏa hun đốt: Miệng nóng hôi, chất lưỡi đỏ hoặc lở loét, hoặc chânrăng sưng thũng, kèm theo khát nước thích uống lạnh, đại tiện táo, nướctiểu vàng. Ðể khắc phục cần thanh tả vị hỏa, có thể dùng bài thuốc:- Tam hoàng tả tâm thang: Ðại hoàng 10g, hoàng cầm 10g, hoàng liên5g. Sắc nước uống mỗi ngày 1 thang.2. Thức ăn tích trệ: Miệng hôi có mùi như lên men chua, thức ăn thốirữa, hoặc kèm theo mùi thức ăn sống, chán ăn, rêu lưỡi dầy nhớt. Ðểkhắc phục cần tiêu thực hóa tích, có thể dùng bài thuốc:- Bảo hòa thang: Sơn tra 10g, thần khúc 12g, lai phục tử 10g, trần bì10g, bán hạ 10g, phục linh 10g, liên kiều 10g. Sắc uống.3. Không chú ý vệ sinh răng miệng: Bị sâu răng hoặc viêm loét khoangmiệng. Có thể sử dụng bài thuốc: Hoàng cầm 10g, hoắc hương 10g,thạch cao 10g, sinh địa 10g, cam thảo 4g. Sắc lấy nước ...