Nấm da và thuốc điều trị

Khí hậu nóng, ẩm, nhiệt đới gió mùa, điều kiện vệ sinh, phong tục tập quán còn thấp kém; việc dùng kháng sinh và corticoid kéo dài, không theo hướng dẫn của thầy thuốc... là những cơ hội cho bệnh về da nói riêng và bệnh do nấm gây ra phát triển lan tràn. Có rất nhiều loại bệnh da do nấm gây nên như nấm thân, nấm kẽ, nấm tóc, nấm móng, lang ben... tuy nhiên trong phạm vi bài viết này chỉ đề cập đến những vấn đề cơ bản về bệnh nấm thân (hắc lào) và...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nấm da và thuốc điều trị Nấm da và thuốc điều trị Tổn thương do hắc lào (X). Khí hậu nóng, ẩm, nhiệt đới gió mùa, điều kiện vệ sinh, phong tục tậpquán còn thấp kém; việc dùng kháng sinh và corticoid kéo dài, không theohướng dẫn của thầy thuốc... là những cơ hội cho bệnh về da nói riêng và bệnhdo nấm gây ra phát triển lan tràn. Có rất nhiều loại bệnh da do nấm gây nên như nấm thân, nấm kẽ, nấm tóc,nấm móng, lang ben... tuy nhiên trong phạm vi bài viết này chỉ đề cập đến nhữngvấn đề cơ bản về bệnh nấm thân (hắc lào) và nấm kẽ (nước ăn chân), là hai bệnhdễ có nguy cơ bùng phát trong điều kiện thời tiết ẩm ướt hiện nay. Hắc lào Đây là bệnh do vi nấm thuộc nhóm dermatophytes, hay gặp nhất là hai loạitrychophyton và epidermophyton. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng thườnggặp nhiều hơn ở thanh thiếu niên và trung niên. Biểu hiện làm bệnh nhân khó chịu nhất là ngứa ở vùng da bị tổn thương,ngứa cả ngày lẫn đêm, ngứa nhiều hơn khi về đêm, khi đổ mồ hôi, hoặc khi thờitiết nóng bức... tổn thương cơ bản là các đám đỏ hình tròn, bầu dục hoặc đa cung,đường kính, số lượng khác nhau. Ranh giới rõ, có bờ viền, bờ có mụn nước, giữacó xu hướng lành, khô, bong vẩy nhẹ, phát triển ly tâm lan dần ra ngoại vi. Bệnhcó thể gặp ở bẹn, chân tay, mặt, bụng, ngực... Nếu không điều trị kịp thời bệnh sẽlây sang những vị trí khác của cơ thể, tăng mức độ tổn thương trên da, chàm hóahoặc dễ dàng lây sang người khác do tiếp xúc trực tiếp hoặc lây qua quần áo. Bệnh hắc lào tuy gây nhiều khó chịu cho người bệnh nhưng chữa trị khôngkhó. Tuy nhiên nếu dùng thuốc không đúng, thuốc quá mạnh, bôi sang cả vùng dalành, da non thì sẽ gây ra tình trạng phỏng, chảy nước vùng bôi thuốc, thậm chínếu dùng theo lời mách bảo không đúng còn gây nhiễm khuẩn, sưng đau. Nguyên tắc điều trị: Phát hiện sớm, điều trị sớm, tránh lây lan trong tập thể;điều trị liên tục, đủ thời gian, đúng phác đồ; không cào gãi, chà xát; kết hợp vệsinh phòng bệnh ngoài da với tắm giặt, phơi nắng chăn màn, quần áo; kết hợp điềutrị tại chỗ với điều trị toàn thân. Những loại thuốc cổ điển như ASA, BSI... cũng có tác dụng tốt nhưng gâylột da nhiều, đau rát, có thể làm sạm da. Trong tuần 1: bôi BSI 2% hai lần sáng,chiều; sang tuần 2: sáng bôi BSI 2%; chiều bôi mỡ benzosali; từ tuần 3: bôi mỡbenzosali 1lần/ngày đến khi mịn da. Hiện nay đã có những loại thuốc mới, có thể bôi hoặc uống. Thuốc bôi nhưketoconazol, miconazol, clotrimazol... Những thuốc này có ưu điểm là không cómàu, mùi thơm, không gây lột da, không sưng đau nhưng cũng có thể gây ranhững dị ứng nhẹ. Những dị ứng này sẽ hết khi ngừng dùng thuốc. Trong trường hợp bệnh tái phát nhiều lần có thể phải dùng thuốc chốngnấm dạng uống. Thuốc cổ điển được sử dụng là griseofulvin: thuốc được dùngtrong nấm da mạn tính, tái phát dai dẳng điều trị bằng phác đồ thông thườngkhông hết, hoặc nấm móng, nấm tóc, nấm da do chủng Tricophyton rubrum; thuốckhông được dùng cho phụ nữ có thai, bệnh gan thận, người già, trẻ em, làm việctrên cao, người vận hành máy móc; liều dùng 1.000mg/24 giờ, thời gian uốngthuốc 30 ngày. Hiện nay có thể dùng ketoconazol 200mg, 2viên/24 giờ. Tuy nhiên việc dùng thuốc gì và liều lượng như thế nào cần phải được thầythuốc chuyên khoa da liễu khám và chỉ định, nếu tự ý dùng có thể sẽ xảy ra nhữngtác dụng phụ nguy hiểm. Nguyên nhân gây ra bệnh hắc lào là do sống trong môi trường không vệsinh, người ra nhiều mồ hôi mà ít tắm giặt, bơi lội trong vùng nước bẩn. Chính vìvậy việc phòng bệnh phải bắt đầu bằng lối sống vệ sinh sạch sẽ, tắm gội và giặtgiũ quần áo, chăn màn thường xuyên. Những người đang bị bệnh, bên cạnh việcdùng thuốc tại chỗ phải diệt nấm ở những vật dụng cá nhân như quần áo, chănmàn... bằng cách luộc ở nước sôi 100oC trong vòng 15 phút. Người lành khôngmang bệnh không nên mặc quần áo chung với người khác, tránh làm việc nơi ẩmướt, nếu ra mồ hôi nhiều cần phải thường xuyên tắm giặt và giữ khô những vùngnếp như háng, nách, bẹn. Khi mắc bệnh phải đi khám để được hướng dẫn chữa trịđúng. Nấm kẽ Căn nguyên của bệnh là do vi nấm epidermophyton, nấm trichophyton haycòn do nấm candida albicans. Bệnh bắt đầu ở giữa kẽ ngón chân thứ 3 và thứ 4. Kẽngón có hiện tượng bong xước da, màu hơi vàng, chảy dịch, có thể xuất hiện mụnnước. Bệnh thường gặp ở những người do nghề nghiệp phải tiếp xúc với nước liêntục nhiều ngày như nông dân, người làm vệ sinh cống rãnh, vận động viên bơilội... nên trong dân gian hay gọi là nước ăn chân, tuy nhiên điều cần chú ý, nếu cănnguyên do nấm thì không nguy hiểm, nhưng nếu căn nguyên do nhiễm khuẩn màbệnh nhân chủ quan không đi khám có thể dẫn tới nhiễm khuẩn toàn thân. Về điều trị, thường sử dụng ketoconazol hoặc miconazol bôi tại chỗ, ngoàira những người thường xuyên phả ...