Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam góp phần phát triển kinh tế

Bài viết dựa trên nguồn số liệu thứ cấp được thu thập từ các cơ quan ban ngành và sử dụng cách tiếp cận định tính thông qua phương pháp thống kê mô tả, đồng thời dựa trên các chỉ tiêu đánh giá chất lượng nguồn nhân lực, cụ thể dựa trên ba chỉ tiêu: trạng thái sức khỏe, trình độ văn hóa và trình độ chuyên môn của nhân lực nhằm đánh giá chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam kể từ năm 2010 đến nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam góp phần phát triển kinh tế Hội thảo khoa học cấp Quốc gia “Phát triển kinh tế Việt Nam thích ứng với bối cảnh mới” NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC CỦA VIỆT NAM GÓP PHẦN PHÁT TRIỂN KINH TẾ TS. Lê Thị Mai Hương TÓM TẮT Bài viết dựa trên nguồn số liệu thứ cấp được thu thập từ các cơ quan ban ngành và sử dụng cách tiếp cận định tính thông qua phương pháp thống kê mô tả, đồng thời dựa trên các chỉ tiêu đánh giá chất lượng nguồn nhân lực, cụ thể dựa trên ba chỉ tiêu: trạng thái sức khỏe, trình độ văn hóa và trình độ chuyên môn của nhân lực nhằm đánh giá chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam kể từ năm 2010 đến nay. Kết quả nghiên cứu cho thấy chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam đã có sự gia tăng đáng kể kể từ năm 2010 cho đến nay. Cụ thể trạng thái sức khỏe của nhân lực đã có sự cải thiện đáng ghi nhận song cân nặng và chiều cao của nhân lực vẫn còn thấp khi so với các quốc gia trong khu vực. Đồng thời, trình độ văn hóa và trình độ chuyên môn kỹ thuật của nhân lực cũng có sự gia tăng đáng kể, song vẫn còn khá thấp so với yêu cầu đặt ra trong giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở đó, bài viết đề xuất một số kiến nghị góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế. Từ khóa: chất lượng, phát triển kinh tế, nguồn nhân lực, nâng cao ABSTRACT IMPROVE THE QUALITY OF VIETNAM'S HUMAN RESOURCES CONTRIBUTION TO ECONOMIC DEVELOPMENT The article is based on secondary data which is collected from agencies and departments and uses a qualitative approach through descriptive statistics. At the same time the article is based on criteria for assessing the quality of human resources, Specifically, based on three criteria: health status, cultural level and professional qualifications of human resources in order to evaluate the quality of human resources in Vietnam since 2010 until now. Research results show that the quality of human resources in Vietnam has increased significantly since 2010 until now. Specifically, the health status of human resources has significantly improved, but the weight and height of human resources are still low when compared to other countries in the region. At the same time, the cultural and technical qualifications of human resources have also increased significantly, but they are still quite low compared to the requirements set out in the current period. On that basis, the article proposes some recommendations to improve the quality of human resources for economic development. Keywords: quality, economic development, human resources, improvement 1. MỞ ĐẦU Nguồn nhân lực là một trong những nhân tố quan trọng góp phần vào quá trình phát triển kinh tế xã hội của các quốc gia, đây được xem là tài sản quan trọng nhất của bất kỳ quốc gia nào (Theodore W.Schultz, 1961). Một quốc gia không thể phát triển nếu chỉ có nguồn nhân lực nghèo nàn, hay nói cách khác sự tăng trưởng kinh tế của một quốc gia chỉ có thể thực hiện được khi việc phát triển nguồn nhân lực được quan tâm và chú trọng (Frederick Harbison và cộng sự, 1964). Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, Đảng ta tiếp tục xác định: “phát huy tối đa nhân tố con người; coi con người là chủ thể, nguồn lực chủ yếu và là mục tiêu của sự phát triển”; “Phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một đột phá 143 Hội thảo khoa học cấp Quốc gia “Phát triển kinh tế Việt Nam thích ứng với bối cảnh mới” chiến lược…”, “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đổi mới toàn diện và phát triển nhanh giáo dục đào tạo” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2011). Trong bối cảnh thế giới đang có nhiều thay đổi và đặc biệt là cuộc cách mạng công nghệ 4.0 dự kiến đem lại những bước đột phá về công nghệ và tác động đến nhiều lĩnh vực kinh tế, xã hội của tất các quốc gia. Đây được xem là cơ hội lớn để Việt Nam đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đặc biệt, cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ tạo ra những thay đổi lớn về thị trường lao động. Chính vì vậy nguồn nhân lực được xem là nguồn lực quan trọng, là tiền đề vững chắc và là nhân tố quyết định đến tốc độ phát triển kinh tế-xã hội, tăng năng suất lao động của đất nước. Trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của quốc gia, nguồn nhân lực chất lượng cao được xem là động lực để phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Theo số liệu công bố của Tổng cục Thống kê thì đến hết năm 2020 tổng dân số của Việt Nam đạt 97.582.700 người, trong đó lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên là 54.842.937 người, chiếm 56,2% trong tổng số nhân lực của cả nước. Đây là nhóm tuổi có tiềm năng tiếp thu được những tri thức mới, kỹ năng mới để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và năng suất lao động của Việt Nam. Trên cơ sở đó, nghiên cứu này tập trung đánh giá chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay nhằm làm cơ sở đề xuất kiến nghị góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế xã hội. 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Khái niệm chất lượng nguồn nhân lực Mai Quốc Chánh và Trần Xuân Cầu (2003) : chất lượng nguồn nhân lực là trạng thái nhất định của nguồn nhân lực thể hiện mối quan hệ giữa các yếu tố cấu thành bên trong của nguồn nhân lực. Vũ Bá Thế (2005): chất lượng nguồn nhân lực là giá trị con người, cả giá trị vật chất và tinh thần, cả trí tuệ lẫn tâm hồn cũng như kỹ năng nghề nghiệp, làm cho con người trở thành người lao động có những năng lực và phẩm chất đạo đức, đáp ứng được những yêu cầu to lớn và ngày càng gia tăng của sự phát triển kinh tế xã hội. Vũ Hồng Liên (2013): chất lượng nguồn nhân lực là toàn bộ năng lực của lực lượng lao động được biểu hiện thông qua ba mặt: thể lực, trí lực, tinh thần. Ba mặt này có qua ...