Nâng cao tính tuân thủ thông qua việc triển khai bộ phận kiểm toán nội bộ trong khu vực công tại Việt Nam

Bài viết cung cấp bức tranh về kiểm toán nội bộ trong mối quan hệ đảm bảo chất lượng của hệ thống kế toán công, để hướng đến nâng cao sự tuân thủ pháp luật trong khu vực công cùng một số gợi ý cơ bản cho Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nâng cao tính tuân thủ thông qua việc triển khai bộ phận kiểm toán nội bộ trong khu vực công tại Việt Nam n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam NÂNG CAO TÍNH TUÂN THỦ THÔNG QUA VIỆC TRIỂN KHAI BỘ PHẬN KIỂM TOÁN NỘI BỘ TRONG KHU VỰC CÔNG TẠI VIỆT NAM TS. Phạm Quang Huy Trường Đại học Kinh tế TP.HCM Tóm tắt Khu vực công (KVC) sử dụng ngân sách nhà nước để thực thi những hoạt động theo chức năng và nhiệm vụ được giao. Công tác kế toán trong những đơn vị thuộc KVC hiện nay đã phần nào đáp ứng được những quy định của nhà nước, cũng như hướng đến tăng cường trách nhiệm giải trình và nâng cao kỷ luật tài khóa tổng thể. Với mục đích, hướng đến tính toàn vẹn trong việc điều hành ngân sách, bảo đảm số liệu tài chính, kế toán công đáp ứng được đầy đủ chất lượng thông tin thì bộ phận kiểm toán nội bộ (KTNB) cần thiết được thành lập. KTNB được đánh giá là một bộ phận có sự hiểu biết rõ ràng nhất về tình hình đơn vị, cũng như đề ra được những giải pháp có tính hiệu quả cao nhất đối với những hạn chế nhận diện được trong đơn vị. Bằng phương pháp nghiên cứu lượt khảo sát các công trình nghiên cứu, phân tích và tổng hợp, mục tiêu chính của bài viết là cung cấp bức tranh về KTNB trong mối quan hệ đảm bảo chất lượng của hệ thống kế toán công, để hướng đến nâng cao sự tuân thủ pháp luật trong KVC cùng một số gợi ý cơ bản cho Việt Nam. Từ khóa: Đơn vị công, KVC, kế toán công, KTNB, tính tuân thủ Abstract Public sector has used the state budget to implement many activities which based on its assigned functions and tasks. Accounting in public sector units has now somewhat met government regulations as well as enhancing accountability and improving overall fiscal discipline. For the purpose of ensuring the integrity of budget management, ensuring that public finance and accounting data meet the quality of information, the internal audit department is necessarily established. Internal audit is considered as a unit that has been the most knowledgeable about the situation of organization and offer the most effective solutions to the constraints identified in that sector. By researching analysis and synthesis research, the main objective of the paper is to provide a picture of internal audit in the quality assurance relationship of the public accounting system. It aims to improve the compliance of law enforcement in the public sector with some basic suggestions for Vietnam. Keywords: public entities, 1. Giới thiệu Trong quá trình phát triển và vận động không ngừng của nhiều sự kiện trong lĩnh vực kinh tế, xã hội, chính trị, việc sử dụng ngân sách nhà nước làm sao đạt được tính hiệu quả, công bằng, minh bạch hóa thông tin là những vấn đề đang được các nhà nghiên cứu và hoạch 87 n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam định chính sách đưa ra tìm hiểu trong nhiều năm gần đây (Giuseppe et al, 2015). Nhiều nhà khoa học đã đưa ra các cách thức để ước tính, tính toán mức ngân sách cho từng đối tượng, vùng, miền sao cho cân đối trong tổng nhu cầu vô hạn với nguồn lực giới hạn. Hơn nữa, sự minh bạch thông tin về ngân sách trong kế toán công cũng phải được công bố một cách công khai các thông tin kịp thời và đáng tin cậy đối với số liệu của các tổ chức công do bộ máy kế toán cung cấp, nó cho phép những người sử dụng tiến hành thông tin đó và qua đây có thể đánh giá về tình hình và hiệu quả các hoạt động diễn ra trong nền kinh tế thị trường có liên quan đến quá trình ghi chép, xử lý và tổng hợp nguồn ngân sách nhà nước cùng các nguồn kinh phí khác. Đồng thời, người dùng hoàn toàn có thể xác minh được những công việc hay số liệu đó do cá nhân hoặc tổ chức nào đã ban hành, quyền hạn và nghĩa vụ ở mức độ nào. Chính vì điều này, ngân sách nhà nước cần phải được bộ phận kế toán trong các đơn vị công ghi chép chính xác, đầy đủ, cam kết thực hiện đúng các nguyên tắc, yêu cầu và phương pháp kế toán cho từng loại hình khác nhau (Boris, 2014). Ngoài ra, khi quản lý chi tiêu ngân sách hiện đại thì nhà quản lý các đơn vị công yêu cầu số liệu kế toán phải đạt được sự minh bạch và đáp ứng được các đặc điểm chất lượng của thông tin kế toán công. Để có thể hướng đến yêu cầu này, các đơn vị công luôn phải đạt được sự tuân thủ các quy định trong quá trình điều hành, đảm bảo số liệu kế toán đạt được sự trung thực và hợp lý. (Abdulaziz, 2014). Sau khi phát hành báo cáo tài chính và báo cáo quyết toán ngân sách, các đơn vị công nhằm tăng cường độ tin cậy dữ liệu, do đó kiểm toán là một bộ phận quan trọng để kiểm tra các vấn đề về tuân thủ trong đơn vị này (Saskia et al, 2017). Trong các loại kiểm toán thì KTNB giữ một vị trí chủ yếu, bởi do những thành viên này sẽ có sự hiểu biết rõ ràng nhất về tình hình đơn vị hơn các loại hình kiểm toán khác và đây cũng là đối tượng kiểm tra trước những thách thức không nhỏ của lợi ích cục bộ, địa phương, lợi ích của các nhóm khác nhau trong xã hội, khi chi tiêu của ngân sách dành cho họ bị điều chỉnh (Dominic & Nonna, 2011). Theo định hướng của Chính phủ Việt Nam (2018) thì các đơn vị công trong thời gian tới cũng cần phải thành lập bộ phận KTNB như là một chỉnh thể thống nhất, trong cơ cấu tổ chức chung của đơn vị. Bộ phận này sẽ giúp tăng cường tính tuân thủ trong nội tại của đơn vị. Qua đây thấy rằng, nghiên cứu về KTNB trong mối quan hệ với tăng cường tính chất tuân thủ pháp luật là một chủ đề phù hợp và cần được khám phá. Từ đó, mục tiêu chính của bài viết là, cung cấp bức tranh tổng quát về KTNB theo hướng tiếp cận dựa trên cơ sở tuân thủ. Qua đó, các tổ chức công có thể cân nhắc áp dụng nhằm tiến đến nâng cao chất lượng quản lý nội bộ trong đơn vị công tại Việt Nam. 2. Quản lý chất lượng hoạt động bộ máy kế toán đơn vị công Trước khi đề cập đến công tác của bộ phận kiểm toán thì hệ thống kế toán cần phải đảm bảo thực hiện đạt được sự chất lượng theo yêu cầu của pháp luật, các quy địn ...