Năng lực sáng tạo tại doanh nghiệp Việt Nam và phát triển nguồn nhân lực

Việt Nam là một nền kinh tế mới nổi và đang chuyển đổi. Tuy tăng trưởng đạt tốc độ khá ấn tượng so với các nền kinh tế đang phát triển trong khu vực, nhưng theo đánh giá của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), kinh tế Việt Nam vẫn có nguy cơ tụt hậu. Bài viết giới thiệu một số kết quả nghiên cứu về năng lực sáng tạo của khu vực doanh nghiệp tư nhân ở Việt Nam và đề xuất một số cách tiếp cận chiến lược tạo sức bật cho khu vực này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Năng lực sáng tạo tại doanh nghiệp Việt Nam và phát triển nguồn nhân lựcKinh tế - Quản lý NGHIÊN CỨU TRAO ĐỔINĂNG LỰC SÁNG TẠO TẠI DOANH NGHIỆP VIỆT NAMVÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC PGS. TS. Nguyễn Mạnh Quân * Tóm tắt: Việt Nam là một nền kinh tế mới nổi và đang chuyển đổi. Tuy tăngtrưởng đạt tốc độ khá ấn tượng so với các nền kinh tế đang phát triển trong khu vực,nhưng theo đánh giá của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), kinh tế Việt Nam vẫn cónguy cơ tụt hậu. Việt Nam rất cần những bước tiến mang tính đột phá. Khu vực kinh tếtư nhân là một động lực phát triển của nền kinh tế. Nhưng đóng góp của doanh nghiệptư nhân cho nền kinh tế còn rất hạn chế. Một trong những lợi thế tiềm ẩn của nền kinhtế Việt Nam nằm ở nguồn nhân lực. Bài viết giới thiệu một số kết quả nghiên cứu vềnăng lực sáng tạo của khu vực doanh nghiệp tư nhân ở Việt Nam và đề xuất một sốcách tiếp cận chiến lược tạo sức bật cho khu vực này. Từ khóa: Năng lực, đổi mới, sáng tạo, nguồn nhân lực, tư nhân Abstract: Vietnamese economy is the newly- emerged and transitioning one.Although the growth has been recorded at a rather impressive rate in comparisonwith the developing economies in the region, basing on the evaluation of the WorldEconomic Forum (WEF), Vietnam economy is still in the danger of lagging. Vietnamis in great need for breakthrough progress. The private economic sector is the drivingforce of economic development. The contribution of the private enterprises to thenational economy, however, remains so limited. One of the potential advantages ofVietnam economy lies in its human resources. The article introduces the outcome of theresearch on the creative capacity of the private enterprises in Vietnam and proposessome strategic approaches to create a bounce for this sector. Keywords: capacity, đổi mới / innovation, creation, human resources, private 1. Phát triển kinh tế tư nhân là một thực sự trở nên mạnh mẽ từ những năm đầuchủ trương lớn đầy thách thức thế kỷ XXI. Trong ba thập kỷ đổi mới, nền a) Việt Nam là nền kinh tế mới nổi và kinh tế Việt Nam đã có nhiều biến chuyểnđang chuyển đổi quan trọng và đã đạt được những bước Công cuộc đổi mới về kinh tế bắt đầu tăng trưởng nhanh, liên tục ở mức 5-7%được thực thi tại Việt Nam từ sau Đại hội GDP/năm, tạo ra nhiều việc làm, đời sốngĐảng Cộng sản Việt Nam lần thứ VIII vào được cải thiện. Kinh tế tư nhân đóng góptháng 6 năm 1986. Tuy vậy, quá trình đổi khoảng 40% GDP (2017), thu hút 85% laomới trong nền kinh tế xuất hiện muộn hơn, động xã hội và chiếm 98% trong số trênvào giữa những năm 90 của thế kỷ XX và 600 ngàn doanh nghiệp.* Viện nghiên cứu phát triển doanh nghiệp (Viện INBUS) Tạp chí 31 Kinh doanh và Công nghệ Số 04/2019NGHIÊN CỨU TRAO ĐỔI Kinh tế - Quản lý b) Thách thức chủ yếu đối với nền ổn định. Theo đánh giá của các chuyênkinh tế gia WEF và Chỉ số Sáng tạo toàn cầu Môi trường kinh doanh được cải thiện (GII), Việt Nam luôn chứng tỏ có nhữngthông qua những chính sách và sự nỗ lực ưu thế đặc biệt đáng kể trong một số lĩnhcủa Chính phủ, thứ hạng của nền kinh tế vực về con người và sáng tạo.được cải thiện theo từng năm, dù khôngHình 1. Phát triển kinh tế của Việt Nam giai đoạn 1990-2015 và xu thế; (WEF, 2015) Tuy tăng trưởng đạt được tốc độ khá đúng đắn. Vì thế, Đảng CSVN đã banấn tượng, nhưng theo đánh giá của WEF, hành Nghị quyết 10/NQ-TƯ phát triểnkinh tế Việt Nam vẫn đang có nguy cơ tụt kinh tế tư nhân trở thành “một động lựchậu so với các nền kinh tế mới nổi khác quan trọng của nền kinh tế thị trườngtrong khu vực (H.1). định hướng xã hội chủ nghĩa”. Cho dù một số chỉ số liên quan đến conngười và năng lực sáng tạo của nguồn nhânlực Việt Nam được đánh giá là có nhiều ưuthế, kinh tế Việt Nam vẫn bị coi là một nềnkinh tế phát triển ở mức trung bình và cónguy cơ rơi vào “bẫy thu nhập trung bình”. c) Việt Nam rất cần những bước tiếnmang tính đột phá. Theo đánh giá của WEF, Việt Nammới chỉ được coi là quốc gia đứngđầu nhóm các nước phát triển dựa vào Hình 2. Xếp hạng các nền kinh tế trongnguồn lực. Tiềm năng con người chưa khu vực theo WEF (2018)thực sự được khai thác một cách hiệuquả (H.2). Vì vậy, dù nỗ lực, cũng khó d) Vai trò thực sự của khu vực kinh tếcó thể đạt được mục tiêu phát triển vượt tư nhân tại Việt Nambậc. Đáng lưu ý, trong khi Việt Nam Tuy được thừa nhận có vai trò quanđang gắng sức, các quốc gia khác cũng trọng trong phát triển kinh tế, nhưng đóngtiếp tục phát triển với tốc độ nhanh hơn góp của doanh nghiệp tư nhân cho nền kinhnhờ những nguồn lực và cách tiếp cận tế còn rất hạn chế. Theo báo cáo đánh giá Tạp chí 32 Kinh doanh và Công nghệ Số 04/2019Kinh tế - Quản lý NGHIÊN CỨU TRAO ĐỔImột năm sau thực hiện Nghị quyết 10/NQ- lệ rất thấp. Số lượt doanh nghiệp tiếp cậnTƯ (10/2018), các doanh nghiệp tư nhân được nguồn tài chính này hầu như không(DNTN) mới đóng góp gần 8% GDP. Có đáng kể. Tình trạng các nguồn tín dụng hỗnhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. trợ phát triển kinh doanh nhỏ khác cũngBên cạnh các vấn đề về môi trường kinh tương tự, cho dù ...