Nên và không nên trong giảng dạy toán( p5)

Nên: Luôn luôn quan tâm đến câu hỏi “để làm gì?”Không nên: Không cho học sinh biết họ học những thứ giảng viên dạy để làm gì, hay tệ hơn là bản thân giảng viên cũng không biết để làm gì. Quá trình học (tiếp thu thông tin, kiến thức và kỹ năng mới) là một quá trình tự nhiên và liên tục của con người trong suốt cuộc đời, xảy ra ở mọi nơi mọi lúc
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nên và không nên trong giảng dạy toán( p5)Một số điều nên và không nên trong giảng dạy toán(p5)Nên: Luôn luôn quan tâm đến câu hỏi “để làm gì?”Không nên: Không cho họcsinh biết họ học những thứ giảng viên dạy để làm gì, hay tệ hơn là bản thân giảngviên cũng không biết để làm gì.Quá trình học (tiếp thu thông tin, kiến thức và kỹ năng mới) là một quá trình tựnhiên và liên tục của con người trong suốt cuộc đời, xảy ra ở mọi nơi mọi lúc(ngay cả giấc ngủ cũng góp phần trong việc học) chứ không phải chỉ ở trường haykhi làm bài tập về nhà. Những cái mà bộ não chúng ta tiếp thu nhanh nhất lànhững cái mà chúng ta thấy thích, và/hoặc thấy dễ hiểu, và/hoặc thấy quan trọng.Ngược lại, những cái mà chúng ta thấy nhàm chán, vô nghĩa, không quan trọng, sẽbị bộ não đào thải không giữ lại, dù có cố nhồi vào. Bởi vậy, muốn cho học sinhtiếp thu tốt một kiến thức nào đó, cần làm cho học sinh có được ít nhất một trongmấy điều sau: 1) thích thú tò mò tìm hiều kiến thức đó; 2) thấy cái đó là có nghĩa(liên hệ được nhiều với những hiểu biết và thông tin khác mà học sinh đã có trongđầu); 3) thấy cái đó là quan trọng (cần thiết, có nhiều ứng dụng). Tất nhiên 3 điểmđó liên quan tới nhau. Ở đây tôi chủ yếu nói đến điểm thứ 3, tức là làm sao để họcsinh thấy rằng những cái họ được học là quan trọng, cần thiết.Một kiến thức đáng học là một kiến thức có ích gì đó, “để làm gì đó”. Nếu nhưhọc sinh học một kiến thứ với lý do duy nhất là “để thi đỗ” chứ không còn lý donào khác, thì khi thi đỗ xong rồi kiến thức sẽ dễ bị đào thải khỏi não. Những mônthực sự đáng học, là những môn, mà kể cả nếu không phải thi, học sinh vẫn muốnđược học, vì nó đem lại sự hiểu biết mà học sinh muốn có được và những kỹ năngcần cho cuộc sống và công việc của học sinh sau này. Còn những môn mà học“chỉ để thi đỗ” có lẽ là những môn không đáng học.Cũng may là phần lớn giảng viên không rơi vào tình trạng “dạy môn không đánghọc”, mà là dạy môn học đáng học, với một chương trình gồm các kiến thức đánghọc. Tuy nhiên, giảng viên có thể biết là “học chúng để làm gì”, “vì sao đánghọc”, trong khi mà học sinh chưa chắc đã biết. Chính bởi vậy luôn cần đặt câu hỏi“để làm gì”, khuyến khích học sinh đặt câu hỏi đó, và tìm những trả lời cho câuhỏi đó. Một trả lời giáo điều chung chung kiểu “nó quan trọng, phải học nó” ít cógiá trị, mà cần có những trả lời cụ thể hơn, “nó quan trọng ở chỗ nào, dùng đượcvào trong những tình huống nào, đem lại các kỹ năng gì, v.v.”Tiếc rằng việc giải thích ý nghĩa và công dụng của các kiến thức cho học sinh cònbị coi nhẹ, không chỉ ở Việt Nam. Có lần tôi hỏi một lớp đại học ngành toán đanghọc đại số tuyến tính ở Việt Nam là “đại số tuyến tính dùng làm gì ?”. Họ trả lời làkhông biết. Có lần tôi hỏi một nhóm sinh viên ngành “Life Sciences” ở Pháp mớihọc xong môn phương trình vi phân tuyến tính, rằng họ có biết vị dụ phương trìnhnào xuất phát từ các vấn đề thực tế không. Họ cũng trả lời là không hề biết. Nếunhư giảng viên giới thiệu cho học sinh biết các công dụng của những kiến thức họđược học qua các ví dụ (ví dụ như những phương trình vi phân tuyến tính xuấthiện thế nào trong các mô hình về tăng trưởng), thì có thể họ sẽ thấy những cái họhọc có nghĩa hơn, đáng để học hơn, dễ nhớ hơn.Trong công việc sau này của học sinh khi đã ra trường, thì câu hỏi “để làm gì” lạicàng đặc biệt quan trọng. Mọi hoạt động của một tổ chức hay doanh nghiệp tấtnhiên đều phải có mục đích. Ngay trong công việc nghiên cứu khoa học, có nhiềungười không làm được kết quả nghiên cứu quan trọng nào (tạm định nghĩa quantrọng = được nhiều người khác sử dụng) không phải là vì “dốt” mà là vì “khôngbiết lựa chọn vấn đề để nghiên cứu”, mất thời giờ nghiên cứu vào những cái ít ýnghĩa, ít ai quan tâm đến. Bởi vậy học sinh cần làm quen với việc sử dụng câu hỏi“để làm gì” từ khi đi học, như một vũ khí lợi hại trong việc chọn lựa các quyếtđịnh của mình. ...