Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ - từ góc nhìn quản lý di sản văn hóa

Bài viết chỉ ra rằng, định hướng phù hợp hiện nay là vừa bảo tồn kế thừa, vừa bảo tồn phát triển, trong đó, Nhà nước không chỉ trao quyền tự chủ cho cộng đồng, mà còn có sự hỗ trợ tối đa bằng các thể chế, chính sách thiết thực.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ - từ góc nhìn quản lý di sản văn hóa VĂN HÓA NGHIÊN CỨU NGHỀ LÀM TRANH DÂN GIAN ĐÔNG HỒ - TỪ GÓC NHÌN QUẢN LÝ DI SẢN VĂN HÓA NGUYỄN THỊ HẠNH* Tóm tắt Trên thế giới hiện có một số quan điểm khác nhau về bảo tồn di sản văn hóa. Dựa trên những phân tích, đánh giá thực trạng nghề làm tranh dân gian Đông Hồ, bài viết chỉ ra rằng, định hướng phù hợp hiện nay là vừa bảo tồn kế thừa, vừa bảo tồn phát triển, trong đó, Nhà nước không chỉ trao quyền tự chủ cho cộng đồng, mà còn có sự hỗ trợ tối đa bằng các thể chế, chính sách thiết thực. Hai mô hình quản lý di sản được đề xuất, bao gồm mô hình đồng quản lý của Nhà nước và cộng đồng, doanh nghiệp và mô hình kết hợp (đan xen) quản lý giữa cộng đồng, Nhà nước và doanh nghiệp, là những gợi mở thiết thực giúp cho địa phương trong việc quản lý di sản, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của nghề làm tranh dân gian Đông Hồ. Từ khóa: Di sản văn hóa, bảo tồn, phát huy, quản lý di sản, tranh dân gian Đông Hồ, nghề thủ công truyền thống Abstract There are some different perspectives around the world on preserving cultural heritage. Based on the analysis and assessment of the real situation of Dong Ho folk painting craft, the article shows that the current orientation is to both inheritance conservation and development conservation, in which, the State not only gives autonomy to the community, but also makes the maximum support by institutions and practical policies. The two proposed heritage management models, including the co- management model of the State and the community, enterprises and the combined model (interwoven) of management between the community, the State and enterprises, are practical suggestions to help the locality in managing heritage, preserving and promoting the cultural values of Dong Ho folk painting craft. Keywords: Cultural heritage, conservation, promotion, heritage management, Dong Ho folk paintings, traditional crafts Đ ông Hồ được biết đến là một trung dân gian Đông Hồ là một nghề thủ công đặc tâm sản xuất tranh dân gian, tranh biệt, không chỉ là lao động chân tay đơn thuần nghệ thuật từ lâu đời ở Việt Nam. mà còn là lao động nghệ thuật. Trải qua nhiều Làng tranh dân gian Đông Hồ thuộc xã Song giai đoạn lịch sử, nghề làm tranh ở Đông Hồ Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, cách có nhiều biến động thăng trầm. Trước đây trung tâm Hà Nội khoảng 35 km về phía Đông. nhiều thế kỷ, 17 dòng họ đã quy tụ về làng, Tranh Đông Hồ nổi tiếng với loại hình nghệ tất cả đều làm tranh. Do thị trường và công thuật tranh khắc gỗ và in ván nét, ván màu, nghệ phát triển nhanh, tranh dân gian Đông xuất hiện cách ngày nay khoảng hơn 5 thế kỷ Hồ bây giờ không tiêu thụ nhiều như trước. và đã tồn tại thực sự trong đời sống văn hóa Đến nay, dân làng Hồ hiện chủ yếu sống bằng nghề làm mã1. Hiện nay, chỉ còn hai dòng họ tinh thần của nhân dân ta. Nghề làm tranh với hai đại gia đình vẫn theo nghề làm tranh là: * ThS., Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam gia đình nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế và gia10 Số 31 (Tháng 3 - 2020) DI SẢN VĂN HÓAđình cố nghệ nhân Nguyễn Hữu Sam cùng các nhiều nước phát triển trên thế giới. Quan điểmcon, cháu. Nghề tranh dân gian Đông Hồ đang này không bận tâm với việc di sản nên bảo tồngặp nhiều khó khăn, thách thức về đầu ra cho y nguyên như thế nào, nên kế thừa cái gì từsản phẩm cũng như việc nối nghiệp, truyền quá khứ mà đặt trọng tâm vào việc làm thếnghề cho thế hệ sau. Việc bảo tồn, duy trì và nào để di sản sống và phát huy được tác dụngphát triển nghề cổ truyền trước nguy cơ biến trong đời sống đương đại. Hạt nhân của quanmất là việc làm quan trọng, cấp thiết để góp điểm lý thuyết này là khái niệm “tính xác thực”phần phát huy các giá trị di sản văn hóa truyền (hay “tính chân thực”) của di sản (Authenticitythống của cha ông trong bối cảnh hiện nay. of Heritage). Chân thực hay không chân thực1. Một số quan điểm bảo tồn, phát huy, không phải là một giá trị khách quan mà nóquản lý di sản được tính bằng những trải nghiệm. * Quan điểm về bảo tồn di sản * Quan điểm về mô hình quản lý di sản Trong lĩnh vực quản lý di sản hiện nay, học Hiện nay, cũng có nhiều quan điểm về mô ...