Nghiên cứu ảnh hưởng của các chất kích thích sinh trưởng và tuổi hom đến khả năng sinh tưởng của hom cây xăng sê (Sanchezia speciosa Leonard)

Giâm hom là một phương pháp nhân giống vô tính có nhiều ưu điểm như: có hệ số nhân giống cao, đảm bảo chất lượng, giữ được đặc tính di truyền của cây mẹ, đáp ứng đủ và kịp thời cho việc sử dụng một lượng lớn cây giống trên qui mô lớn. Việc sử dụng chất điều hòa sinh trưởng là một phương pháp khá phổ biến trong nhân giống.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu ảnh hưởng của các chất kích thích sinh trưởng và tuổi hom đến khả năng sinh tưởng của hom cây xăng sê (Sanchezia speciosa Leonard) NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC CHẤT KÍCH THÍCH SINH TRƯỞNG VÀ TUỔI HOM ĐẾN KHẢ NĂNG SINH TƯỞNG CỦA HOM CÂY XĂNG SÊ (SANCHEZIA SPECIOSA LEONARD) HỨA THỊ HẠNH TRẦN THỊ LÀNH - NGUYỄN THỊ KIM YẾN Khoa Sinh học Tóm tắt: Giâm hom là một phương pháp nhân giống vô tính có nhiều ưu điểm như: có hệ số nhân giống cao, đảm bảo chất lượng, giữ được đặc tính di truyền của cây mẹ, đáp ứng đủ và kịp thời cho việc sử dụng một lượng lớn cây giống trên qui mô lớn. Việc sử dụng chất điều hòa sinh trưởng là một phương pháp khá phổ biến trong nhân giống. Vì vậy, việc nhân giống cây Xăng sê bằng phương pháp giâm hom là một vấn đề cấp thiết nhằm bảo tồn và phát triển giống cây này. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng sử dụng chất điều hòa sinh trưởng: α-NAA ở nồng độ 100 ppm cho tỉ lệ ra rễ tốt nhất ở hom già, α-NAA ở nồng độ 200 ppm cho tỉ lệ ra rễ tốt nhất ở hom non, α- NAA ở nồng độ 300 ppm cho tỉ lệ ra rễ tốt nhất ở hom bảnh tẻ, và α-NAA + GA ở nồng độ 300 ppm cho tỉ lệ ra chồi tốt nhất. Xăng sê có thể giâm hom cả ba loại đó là hom bánh tẻ, hom già và hom non. Từ khóa: α-NAA, GA, IBA, Giâm hom, Sanchezia speciosa Leonard 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Hiện nay, nhu cầu của con người về nguồn dược liệu ngày càng tăng, nguồn dược liệu con người đang sử dụng có thể được tổng hợp bằng nhiều con đường khác nhau như tổng hợp từ hóa học, vi sinh vật, xong nguồn dược liệu từ thực vật đã được con người sử dụng từ rất lâu và nhu cầu ngày càng lớn. Trong đó, cây Xăng sê là loại thảo dược quí trị bệnh đau dạ dày rất hiệu quả nhưng ít được biết đến. Cây Xăng sê có tên khoa học là Sanchezia speciosa Leonard, thuộc họ Acanthaceae, là cây bụi thường xanh, cây cao từ 1,3 - 2,4 m, lá có màu xanh lá cây hay màu tím than, lớn và hoa đầy màu sắc [8]. Cho đến nay, có rất ít các bài báo nước ngoài nghiên cứu về cây S. speciose, và giá trị của nó vẫn đang còn là một ẩn số. Một nghiên cứu mới nhất của khoa y, dược trường Đại học Malaya, Kuala Lumpur về cây S. speciose với đề tài In vitro anti-oxidant and anti-cancar activity of methanolic extract from S. speciose leaves. Đây là một trong những báo cáo đầu tiên về chống oxy hóa và các hoạt động gây độc tế bào lá của S. speciose [7]. Ở Việt Nam, cây Xăng sê được phân bố rải rác trên các vùng núi Tây Giang (tỉnh Quảng Nam) và huyện Hòa Vang (thành phố Đà Nẵng) và ít được sự chú ý của người dân [1]. Hiện nay, trong nước ta vẫn chưa có đề tài nào nghiên cứu về các đặc điểm sinh học cũng như những giá trị thực tiễn mà cây Xăng sê mang lại, mà chỉ có một số bài báo hay trang web cập nhật công dụng và cách sử dụng cây Xăng sê trong việc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng và viêm đại tràng [8], [9]. Kỷ yếu Hội nghị Khoa học Sinh viên năm học 2016-2017 Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế, tháng 12/2016, tr. 327-336 328 T N và cs. Giâm hom là một phương pháp nhân giống vô tính có nhiều ưu điểm như: có hệ số nhân giống cao, đảm bảo chất lượng, giữ được đặc tính di truyền của cây mẹ, đáp ứng đủ và kịp thời cho việc sử dụng một lượng lớn cây giống trên qui mô lớn. Vì vậy, việc nhân giống cây Xăng sê bằng phương pháp giâm hom là một vấn đề cấp thiết nhằm bảo tồn và phát triển giống cây này. Hiện nay, phương pháp nhân giống vô tính đã được sử dụng rộng rãi và đã tiến hành thành công trong cả nước [2,3,4,5,6]. Do vậy, chúng tôi xin chọn đề tài “Nghiên cứu ảnh hưởng của các chất kích thích sinh trưởng và tuổi hom đến khả năng sinh tưởng của hom cây Xăng sê (S. speciosa Leonard)” để tìm hiểu, khai thác giá trị, bảo tồn và mở rộng môi trường sống của cây Xăng sê góp phần ứng dụng trong nghiên cứu khoa học, đặc biệt là trong Đông y về việc phát hiện và bảo tồn các cây thuốc quý. 2. VẬT LIỆU NỘI DUNG VÀ P ƯƠNG P ÁP NG IÊN C U 2.1. Đối tượng Cây xăng sê (Sanchezia speciosa Leonard). Hóa chất: Các chất kích thích sinh trưởng (KTST) gồm IB (β-indol butyric acid) và α- NAA (α-naphthyl acetic acid) và GA (Gibberellin). Môi trường giâm: cát. 2.2. Phương pháp nghiên cứu Thí nghiệm được bố trí với 3 nồng độ (100 ppm, 200 ppm, 300 ppm) của chất KTST (NAA, IBA, GA) ở 11 công thức thí nghiệm trên 3 loại tuổi hom khác nhau đó là hom bánh tẻ, hom già và hom non. Công thức I: Sử dụng chất KTST α-NAA nồng độ 100 ppm. Công thức II: Sử dụng chất KTST α-NAA nồng độ 200 ppm. Công thức III: Sử dụng chất KTST α-NAA nồng độ 300 ppm. Công thức IV: Sử dụng chất KTST IBA nồng độ 100 ppm. Công thức V: Sử dụng chất KTST IBA nồng độ 200 ppm. Công thức VI: Sử dụng chất KTST IBA nồng độ 300 ppm. Công thức VII: Sử dụng chất KTST α-NAA kết hợp GA nồng độ 100 ppm/chất. Công thức VII: Sử dụng chất KTST α-NAA kết hợp GA nồng độ 200 ppm/chất. Công thức VII: Sử dụng chất KTST α-NAA kết hợp GA nồng độ 300 ppm/chất. Công thức VIII: Sử dụng chất KTST IBA kết hợp GA nồng độ 100 ppm/chất. Công thức IX: Sử dụng chất KTST IBA kết hợp GA nồng độ 200 ppm/chất. Công thức X: Sử dụng chất KTST IBA kết hợp GA nồng độ 300 ppm/chất. Công thức XI: Không dử dụng chất kích thích Các chỉ tiêu theo dõi tỉ lệ hom ra rễ, ra chồi và số lượng rễ, chồi trên hom. NGHIÊN C U N ƯỞNG C CÁC C ẤT C TH C SIN T ƯỞNG 329 2.3. Xử lí số liệu Phân tích ảnh hưởng của các nhân tố thí nghiệm (tuổi hom, KTST) đến kết quả của thí nghiệm bằng phân tích phương sai một nhân tố (ANOVA). Các số liệu được sử lí bằng phần mềm MS Excell, SPSS 15.0 3. ẾT QU VÀ T O LUẬN Thông qua quá trình thăm dò, tìm hiểu thời gian tác động tối ưu của nồng độ chất KTST nhóm Auxin và GA ...