Nghiên cứu áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế về chênh lệch tỷ giá hối đoái khi chuyển đổi báo cáo tài chính

Bài viết "Nghiên cứu áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế về chênh lệch tỷ giá hối đoái khi chuyển đổi báo cáo tài chính" sẽ đánh giá một số điểm khác biệt của IAS 21 so với chuẩn mực và một số quy định ở Việt Nam liên quan đến chênh lệch tỷ giá hối đoái khi chuyển đổi báo cáo tài chính. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế về chênh lệch tỷ giá hối đoái khi chuyển đổi báo cáo tài chính Kỷ yếu Hội thảo Khoa học Quốc gia về Kế toán và Kiểm toán – VCAA 2021 NGHIÊN CỨU ÁP DỤNG CHUẨN MỰC BÁO CÁO TÀI CHÍNH QUỐC TẾ VỀ CHÊNH LỆCH TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI KHI CHUYỂN ĐỔI BÁO CÁO TÀI CHÍNH RESEARCH ON APPLYING INTERNATIONAL FINANCIALREPORTING STANDARDS ABOUT EXCHANGE RATE DIFFERENCES WHEN CONVERTING FINANCIAL STATEMENTS TS. Nguyễn Thị Xuân Hồng1, PGS.TS. Phạm Đức Cường2 1 Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, 2Trường Đại học Kinh tế quốc dânNgày nhận bài: 25/9/2021Ngày nhận kết quả phản biện: 15/10/2021Ngày chấp nhận đăng: 15/11/2021 TÓM TẮT Chuẩn mực kế toán quốc tế số 21 (IAS 21) quy định về ảnh hưởng của chênh lệch tỷ giá hối đoái trong việc ghi nhận các giao dịch bằng ngoại tệ và trình bày báo cáo tài chính tại các doanh nghiệp. Bài viết này sử dụng phương pháp tổng hợp tài liệu và phân tích rõ hơn các quy định của IAS 21 bằng các ví dụ cụ thể, giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong quá trình vận dụng IAS 21 để ghi nhận các nghiệp vụ kinh tế phát sinh bằng ngoại tệ và chuyển đổi báo cáo tài chính từ đồng tiền hạch toán của mình sang đồng tiền cần trình bày trên báo cáo tài chính. Theo đó bài viết sẽ đánh giá một số điểm khác biệt của IAS 21 so với chuẩn mực và một số quy định ở Việt Nam liên quan đến chênh lệch tỷ giá hối đoái khi chuyển đổi báo cáo tài chính. Từ khóa: đồng tiền chức năng, đồng tiền trình bày, chênh lệch tỷ giá hối đoái ABSTRACT International Accounting Standard 21 (IAS 21) regulates the effect of exchange rate differences on the recognition of transactions in foreign currencies and the presentation of financial statements of enterprises. This article uses the method of synthesizing documents and analyzing more clearly the provisions of IAS 21 with specific examples, helping businesses to be more convenient in the process of applying IAS 21 to record economic transactions which denominated in foreign currencies and convert the financial statements from functional currency into the reporting currency in the financial statements. Accordingly, the article will evaluate some differences of IAS 21 compared to the standards and some regulations in Vietnam related to exchange rate differences when converting financial statements. Keywords: Functional currency, reporting currency, differences in exchange rate1. Giới thiệu vấn đề Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, thì vấn đề hội nhập kinh tế trong xu thếtoàn cầu hóa đang là một trong những nội dung quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế ởViệt Nam. Hiện nay đã có một số các công ty trong nước đang mở rộng hoạt động của mình vượtra khỏi phạm vi quốc gia và tham gia hoạt động thương mại quốc tế. Thực tế này đòi hỏi cần cónhững quy định về nguyên tắc và phương pháp kế toán cụ thể đối với các giao dịch bằng ngoại tệcũng như việc chuyển đổi các báo cáo tài chính (BCTC) bằng ngoại tệ của những công ty con sang 135 Kỷ yếu Hội thảo Khoa học Quốc gia về Kế toán và Kiểm toán – VCAA 2021đơn vị tiền tệ lập BCTC hợp nhất của công ty mẹ. Để thực hiện được điều đó, kế toán cần tuân thủnhững quy định cụ thể đối với các khoản mục trên báo cáo tài chính theo những nguyên tắc nhấtđịnh trong việc chuyển đổi. Năm 1983, IASB ban hành chuẩn mực IAS 21 “Ảnh hưởng của sự thay đổi tỷ giá hối đoái”và có hiệu lực từ năm 1985. Đến năm 1993, chuẩn mực được cập nhật lại và tiếp tục điều chỉnhvào năm 2003. Lần điều chỉnh gần nhất là năm 2008 nhằm phản ánh những thay đổi liên quan đếnviệc thanh lý các hoạt động kinh doanh ở nước ngoài. Theo IAS 21 các nghiệp vụ kinh tế phát sinhbằng ngoại tệ phải được ghi nhận ban đầu theo đồng tiền chức năng bằng cách áp dụng tỷ giá giaongay giữa đồng tiền chức năng và đồng ngoại tệ tại ngày phát sinh nghiệp vụ. Trong đó, đồngngoại tệ là đồng tiền khác với đồng tiền chức năng của doanh nghiệp. Việc xác định đồng tiền nàolà đồng tiền chức năng rất quan trọng vì các nghiệp vụ bằng ngoại tệ bắt buộc phải chuyển đổisang đồng tiền đó để ghi nhận. Chuẩn mực kế toán quốc tế IAS 21 đã trình bày rõ những căn cứ trong việc lựa chọn đồngtiền chức năng và đồng tiền trình bày và những nguyên tắc khi chuyển đổi báo cáo tài chính từđồng tiền chức năng sang đồng tiền trình bày. Tuy nhiên, bài viết làm rõ hơn nhưng cơ sở lựa chọnđồng tiền hạch toán và những nguyên tắc bằng những ví dụ cụ thể giúp những nguyên tắc ấy trởlên rõ ràng và dễ hiểu hơn.2, Đồng tiền chức năng và đồng tiền trình bày2.1. Đồng tiền chức năng Theo IAS 21, đồng tiền chức năng là đồng tiền của môi trường kinh tế chủ yếu nơi doanhnghiệp hoạt động. Thông thường đó là môi trường doanh nghiệp tạo ra và tiêu dùng tiền. Một sốtiêu chí làm căn cứ để xác định đồng tiền chức năng như: (i) Là đồng tiền ảnh hưởng chủ yếu đến giá bán hàng hóa và dịch vụ, thông thường là đồngtiền dùng trong việc xác định giá bán và thanh toán. (ii) Là đồng tiền của quốc gia mà nguồn lực cạnh tranh và các quy định sẽ quyết định giábán hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp. (iii) Là đồng tiền mà các chi phí đầu vào (lao động, nguyên vật liệu.. ) được xác định vàthanh toán, hoặc đồng tiền đó có ảnh hưởng đến các chi phí này. Ngoài những nhân tố trên còn có thể sử dụng thêm một số điều kiện khác khi xác định đồngtiền chức năng: (iv) Là đồng tiền dùng để huy động vốn từ hoạt động tài chính như vay nợ, công cụ vốn làđồng tiền nào. (v) Là đồng tiền mà các khoản thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh được giữ lại. Ví dụ 1, Công ty Seldom là công ty cổ phần có cổ đông của Anh nắm giữ chủ yếu 60% vốn,20% vốn là của cổ đông Hoa Kì và 20% vốn của cổ đông Trung quốc. Công ty này thành lập 1công ty VietSeldom sản xuất hàng tiêu dùng ở Việt Nam. Nguyên vật liệu được mua ở Việt Nam,tha ...