Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến đói nghèo của các nông hộ ở huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình

Bài viết trình bày nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến đói nghèo của các nông hộ ở huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. Với mục đích là đánh giá thực trạng nghèo đói, tìm hiểu những nguyên nhân chính dẫn đến sự nghèo đói của các hộ gia đình, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của huyện, nhằm góp phần xóa đói, giảm nghèo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến đói nghèo của các nông hộ ở huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng BìnhTẠP CHÍ KHOA HỌC, Đại học Huế, Số 68, 2011NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐÓI NGHÈOCỦA CÁC NÔNG HỘ Ở HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNHLê Văn Dũng, Nguyễn Quang TrườngTrường Trung cấp Kinh tế Quảng BìnhTÓM TẮTCông tác xóa đói giảm nghèo ở huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình trong những nămqua đã có nhiều kết quả khả quan (tỷ lệ hộ nghèo bình quân hàng năm giảm 3,7%). Tuy nhiên,tỷ lệ hộ nghèo vẫn đang còn cao (24,12% năm 2011), nguy cơ hộ bị nghèo rất lớn (trên 22,5%hộ thuộc diện cận nghèo).Kết quả nghiên cứu cho thấy đối với những hộ nghèo, số lao động chính, vốn dùng chosản xuất kinh doanh và trình độ văn hóa của chủ hộ thấp hơn những hộ không thuộc diện hộnghèo.Có nhiều nhân tố làm cho người nông dân rơi vào diện hộ nghèo. Trong đó có các nhântố thuộc về đặc điểm của hộ, kết quả nghiên cứu cho thấy, những hộ dân sống ở vùng miền núivà là người dân tộc Vân Kiều có nguy cơ lớn nhất, tiếp đến là những hộ thuần nông, những hộthiếu lao động, thiếu vốn.Để đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân 2%/năm của huyện Quảng Ninhgiai đoạn 2011 - 2015, các giải pháp để xóa đói giảm nghèo cần triển khai thực hiện theo địnhhướng: (1) Gắn giảm nghèo với đẩy mạnh tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội; (2) Nângcao năng lực sản xuất của người nghèo, tạo điều kiện cho người nghèo tiếp cận với các dịch vụsản xuất tự vươn lên thoát nghèo.1. Mở đầuQuảng Ninh là một huyện nằm trong khu vực các tỉnh duyên hải miền Trung,nơi thường xuyên bị thiên tai đe dọa. Trong những năm qua nhờ công tác xoá đói giảmnghèo, tỷ lệ hộ nghèo trong huyện đã giảm. Tuy nhiên hiện nay tỷ lệ hộ nghèo còn khácao, tỷ lệ hộ nghèo giảm chưa vững chắc. Điều kiện sống như đường sá, văn hóa, giáodục, y tế đang khó khăn đặc biệt là ở các xã miền núi, người dân tộc Vân Kiều. Vì vậyxóa đói giảm nghèo đang là mối quan tâm lớn của địa phương.Do nguồn lực dành cho công tác xóa đói giảm nghèo có hạn, ngoài việc xác địnhsố người nghèo là một nội dung quan trọng để định hướng chính sách giảm nghèo, thìviệc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến nghèo đói nhất là các yếu tố đặc điểm củahộ gia đình là một vấn đề cần thiết.17Xuất phát từ những vấn đề nên trên, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu các nhântố ảnh hưởng đến đói nghèo của các nông hộ ở huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình.Với mục đích là đánh giá thực trạng nghèo đói, tìm hiểu những nguyên nhânchính dẫn đến sự nghèo đói của các hộ gia đình, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp vớiđiều kiện kinh tế - xã hội của huyện, nhằm góp phần xóa đói, giảm nghèo.Để đạt được mục đích trên, nghiên cứu đã tập trung phân tích số liệu thứ cấp vàtiến hành điều tra 180 hộ theo phương pháp chọn mẫu phân loại. Cụ thể: căn cứ đặcđiểm địa hình của huyện, đầu tiên chúng tôi tiến hành chọn 3 xã đại diện cho 3 tiểuvùng sinh thái đó là miền núi, ven biển và đồng bằng (xã Trường Xuân, Hải Ninh, HiềnNinh). Trong giai đoạn thứ hai, ở mỗi xã chọn ra 2 thôn. Các thôn được chọn là thôn cótỷ lệ hộ nghèo ở mức trung bình trong xã. Sau đó số hộ nghèo và không nghèo của mỗithôn được chọn theo tỷ lệ hộ nghèo trong thôn đó. Hộ điều tra được chọn ngẫu nhiêntheo khoảng cách trong danh sách từng loại hộ của từng thôn. Hộ đầu tiên được chọnbằng hình thức bốc xăm ngẫu nhiên. Kết quả có 87 hộ không nghèo và 93 hộ nghèođược chọn. Quá trình điều tra được tiến hành bằng phương pháp phỏng vấn trực tiếp vớitập câu hỏi đã được chuẩn bị trước[2]. Phương pháp phân tích chủ yếu là thống kê mô tảvà phân tích hồi quy.2. Kết quả nghiên cứu2.1. Thực trạng hộ nghèo ở huyện Quảng Ninh2.1.1. Số lượng và tỷ lệ hộ nghèo giai đoạn 2006 - 2011Nhờ công tác xóa đói giảm nghèo triển khai nên tỷ lệ hộ nghèo đã giảm từ32,4% năm 2006 còn 14,0% năm 2010 (bình quân mỗi năm tỷ lệ hộ nghèo giảm 3,7%)[4]. Tỷ lệ hộ nghèo ở các vùng sinh thái cũng khác nhau. Cao nhất là ở vùng núi, tiếpđến là ven biển.Bảng 1. Số hộ nghèo và tỷ lệ hộ nghèo ở huyện Quảng Ninh thời kỳ 2006 - 2011Phân theo vùngNămTổng sốVùngđồng bằngVùngmiền núiVùngven biển20066.6525.48981734620074.2483.41859123920083.7473.01450422920093.2472.62847614320102.9702.42043411620115.4324.3737912681. Số hộ nghèo182. Tỷ lệ hộ nghèo200632,429,767,441,2200719,717,843,626,2200817,315,443,223,8200915,314,033,018,22010201114,024,1212,921,930,153,615,024,7Nguồn: Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện Quảng Ninh.Tuy nhiên tỷ lệ hộ nghèo của huyện còn cao hơn mức bình quân chung của toàntỉnh Quảng Bình (tỷ lệ hộ nghèo năm 2010 toàn tỉnh là 11,27% [5], giảm nghèo vẫnchưa bền vững (trung bình hàng năm có trên 600 hộ tái nghèo) [3]. Đồng thời nếu ápdụng theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011 - 2015 của Chính phủ thì năm 2011 sẽ có trên5.400 hộ nghèo (tỷ lệ hộ nghèo là 24,12%) và 5.060 hộ cận nghèo [4]. ...