Nghiên cứu chỉ số đa dạng, chỉ số đồng đều và thành phần loài ốc trong kênh cấp nước cho ruộng lúa ở huyện Đức Huệ, tỉnh Long An

Ốc nước ngọt có tính đa dạng thành phần loài cao và số lượng cá thể phong phú. Nghiên cứu thành phần loài, chỉ số đa dạng, chỉ số đồng đều về số lượng cá thể của loài ốc trong 30 kênh cấp nước cho ruộng lúa ở huyện Đức Huệ, tỉnh Long An được thực hiện vào tháng 10/2023 (mùa mưa) và tháng 1/2024 (mùa khô). Tổng số 9 loài ốc thuộc 9 giống, 7 họ đã được phân loại theo phương pháp hình thái. Chỉ số đa dạng đạt 0,54-0,77 và chỉ số đồng đều là 0,69-0,80. Kết quả nghiên cứu này có ý nghĩa gì về mặt khoa học và thực tiễn quản lý về môi trường và đa dạng sinh học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu chỉ số đa dạng, chỉ số đồng đều và thành phần loài ốc trong kênh cấp nước cho ruộng lúa ở huyện Đức Huệ, tỉnh Long AnTẠP CHÍ KHOA HỌC VÀCHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ TẠP CÔNG NGHỆ JOURNAL OF SCIENCESố 2 (2024): 65-73 Tập 35, AND TECHNOLOGY TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG HUNG VUONG UNIVERSITY Tập 35, Số 2 (2024): 65 - 73 Vol. 35, No. 2 (2024): 65 - 73 Email: tapchikhoahoc@hvu.edu.vn Website: www.jst.hvu.edu.vn NGHIÊN CỨU CHỈ SỐ ĐA DẠNG, CHỈ SỐ ĐỒNG ĐỀU VÀ THÀNH PHẦN LOÀI ỐC TRONG KÊNH CẤP NƯỚC CHO RUỘNG LÚA Ở HUYỆN ĐỨC HUỆ, TỈNH LONG AN Phạm Cử Thiện1*, Nguyễn Hoàng Thạch Thảo1 1 Khoa Sinh học, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh Ngày nhận bài: 10/6/2024; Ngày chỉnh sửa: 20/6/2024; Ngày duyệt đăng: 27/6/2024 DOI:https://doi.org/10.59775/1859-3968.201Tóm tắtỐ c nước ngọt có tính đa dạng thành phần loài cao và số lượng cá thể phong phú. Nghiên cứu thành phần loài, chỉ số đa dạng, chỉ số đồng đều về số lượng cá thể của loài ốc trong 30 kênh cấp nước cho ruộng lúa ởhuyện Đức Huệ, tỉnh Long An được thực hiện vào tháng 10/2023 (mùa mưa) và tháng 1/2024 (mùa khô). Tổngsố 9 loài ốc thuộc 9 giống, 7 họ đã được phân loại theo phương pháp hình thái. Chỉ số đa dạng đạt 0,54-0,77và chỉ số đồng đều là 0,69-0,80. Kết quả nghiên cứu này có ý nghĩa gì về mặt khoa học và thực tiễn quản lý vềmôi trường và đa dạng sinh học.Từ khóa: Chỉ số đa dạng, chỉ số đồng đều, kênh, loài ốc, Long An.1. Đặt vấn đề của một số loại sán lá song chủ gây bệnh ở Ốc nước ngọt là động vật thân mềm có người và động vật [3, 5].tính đa dạng và mức độ đặc hữu cao về thành Đã có nhiều nghiên cứu về thành phầnphần và số lượng loài [1]. Đồng thời, ốc loài ốc ở Việt Nam, thống kê vào năm 1980nước ngọt còn là một mắt xích quan trọng ở miền Bắc cho thấy có được 47 loài ốctrong chuỗi thức ăn và lưới thức ăn của hệ nước ngọt [6]. Trong ao nuôi cá mô hình VAC, kênh và ruộng ở tỉnh Nam Định vàosinh thái. Chúng không chỉ tiêu thụ thực vật năm 2010 đã ghi nhận được 16 loài ốc ởmà còn là nguồn thức ăn cho một số loài cá, hai xã của huyện Nghĩa Phú [7]. Tại hai xãchim nước, gia cầm và thú (rái cá, cầy...) [2]. An Mỹ và An Hòa, huyện Tuy An, Phú YênNgoài ra, ốc nước ngọt còn nguồn thực phẩm vào năm 2014 đã thu 11 loài ốc nước ngọtbổ dưỡng cho con người, được sử dụng rộng [8] và kết quả cho thấy kênh An Hòa xuấtrãi ở Việt Nam [3]. Ngoài những giá trị được hiện số loài ốc thấp nhất với 7 loài và loàiđề cập, ốc nước ngọt còn là vật chủ trung chiếm tỷ lệ cao nhất là Tarebia granifera.gian truyền bệnh cho người và động vật [4], Nghiên cứu ở hai tỉnh Vĩnh Long và Đồngđóng vai trò là vật chủ trung gian thứ nhất Tháp đã thu thập được 14 loài ốc nước ngọt *Email: thienpc@hcmue.edu.vn 65TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Phạm Cử Thiện và Nguyễn Hoàng Thạch Thảothuộc 7 họ vào năm 2014 [9]. Trong kênh vẫn chưa có nghiên cứu nào thực hiện trêncấp VI ở huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí kênh cấp nước cho ruộng lúa nhằm để tìmMinh, chỉ thu được 8 loài ốc [10]. Nhưng mối liên hệ giữa thành phần loài ốc trongsố loài ốc trong rạch Bà Tỵ và rạch Bà ruộng lúa và kênh cấp nước cho ruộng lúaLào thuộc huyện Bình Chánh, Thành phố tại huyện Đức Huệ, tỉnh Long An. Vì vậy,Hồ Chí Minh cũng thu trong năm 2022, nghiên cứu chỉ số đa dạng, chỉ số đồng đềuthì phong phú hơn với 10 loài ốc gồm có: và thành phần loài ốc trong kênh cấp nướcTarebia granifera (25,9%), Melanoides cho ruộng lúa của huyện Đức Huệ, tỉnh Longtuberculata (25,5%), Sermyla tornatella An đã được thực hiện.(18,5%), Pomacea canaliculata (12,6%),Filopaludina sumatrensis (4,3%), Pilapolita (4,3%), Bithynia siamensis (4,3%), 2. Phương pháp nghiên cứuMieniplotia scabra (3,5%), Sinotaia 2.1. Thời gian và địa điểm nghiên cứulithophaga (0,6%) và Orientogalba viridis Nghiên cứu tiến hành thu mẫu ngoài thực(0,4%). Số lượng loài ốc trong mùa mưa (10 địa trong mùa mưa (tháng 10/2023) và mùaloài) cao hơn trong mùa khô (8 loài) [11]. khô (tháng 1/2024) trong 30 kênh cấp nướcTuy nhiên, số lượng loài ốc trong kênh cấp trực tiếp cho ruộng lúa ở 9 xã của huyện Đứcnước cho ao nuôi cá ở huyện Bình Chánh Huệ, tỉnh Long An, gồm có: Đông Thành,thu trong năm 2023 chỉ có 9 loài ốc [12]. Mỹ Thạnh Bắc, Mỹ Quý Tây, Mỹ Thạnh Huyện Đức Huệ, tỉnh Long An với điều Đông, Mỹ Bình, Bình Hòa Nam, Bình Hòakiện tự nhiên thuận lợi, giáp sông Vàm Cỏ Bắc và Bình Thành (Hình 1).Đông, điều đó tạo nên hệ thống kênh rạchdày đặc, tạo điều kiện phát triển canh tác lúa 2.2. Phương pháp thu mẫu ốcnước tại địa phương. Các kênh cấp nước là Ốc được thu từ cá ...