Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và một số yếu tố liên quan đến độ lác tồn dư sau phẫu thuật điều trị lác ngang cơ năng

Đề tài được tiến hành với mục tiêu nhằm nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và một số yếu tố liên quan đến độ lác tồn dư (TD) sau phẫu thuật điều trị lác ngang cơ năng ở trẻ em. Nghiên cứu thực hiện gồm 57 bệnh nhân (BN) lác ngang cơ năng, còn độ lác TD sau mổ. Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang. Có sự liên quan giữa độ lác nguyên phát với độ lác TD: Khi độ lác nguyên phát cao thì độ lác TD cũng lớn. Đối với lác trong nguyên phát tỷ lệ lác TD do thiểu chỉnh là 75% cao hơn so với quá chỉnh (25%). Đối với lác ngoài nguyên phát, tỷ lệ này là tương đương (57,14% và 42,86%).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và một số yếu tố liên quan đến độ lác tồn dư sau phẫu thuật điều trị lác ngang cơ năng NGHIÊN CỨU KHOA HỌC NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỘ LÁC TỒN DƯ SAU PHẪU THUẬT ĐIỀU TRỊ LÁC NGANG CƠ NĂNG Vũ Thị Bích Thuỷ* TÓM TẮT Mục tiêu: nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và một số yếu tố liên quan đến độ lác tồn dư (TD) sau phẫu thuật điều trị lác ngang cơ năng ở trẻ em. Đối tượng và phương pháp: gồm 57 bệnh nhân (BN) lác ngang cơ năng, còn độ lác TD sau mổ. Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang. Kết quả: có sự liên quan giữa độ lác nguyên phát với độ lác TD: khi độ lác nguyên phát cao thì độ lác TD cũng lớn. Đối với lác trong nguyên phát tỷ lệ lác TD do thiểu chỉnh là 75% cao hơn so với quá chỉnh (25%). Đối với lác ngoài nguyên phát, tỷ lệ này là tương đương (57,14% và 42,86%). Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa tuổi, giới, tình hình nhược thị, thể loại lác TD, tật khúc xạ với độ lác TD. Kết luận: khi độ lác nguyên phát cao thì độ lác TD cũng lớn. Lác TD do thiểu chỉnh hay gặp hơn so với lác TD do quá chỉnh. Không có sự liên quan giữa độ lác TD theo nhóm tuổi và hình thái lác TD. Từ khoá: lác tồn dư. I. ĐẶT VẤN ĐỀ Lác cơ năng là một bệnh rất hay gặp ở trẻ em, trong đó lác ngang chiếm đa số. 90% các trường hợp lác cần phẫu thuật. Tuy nhiên, khoảng 15 20% trường hợp còn độ lác TD sau phẫu thuật lần thứ nhất, gây ảnh hưởng đến chức năng thị giác cũng như thẩm mỹ của bệnh nhân.Trước đây, đa số BN sau mổ lác ngang cơ năng nếu còn độ lác TD đều chấp nhận kết quả điều trị vì dù sao phẫu thuật cũng đã giải quyết phần lớn độ lác và tăng thẩm mỹ phần nào cho họ. Mặt khác, về phía phẫu thuật viên cũng chưa có phác đồ xử lý cụ thể cho những BN này. Ngày nay, với sự tiến bộ của khoa học kĩ thuật chúng ta có thể đáp ứng được yêu cầu về chất lượng điều trị cả về chức năng cũng như thẩm mỹ. Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và một số yếu tố liên quan đến độ lác tồn dư như hình thái lác nguyên phát, độ lác trước mổ, tật khúc xạ là tiền đề để đưa ra các phương pháp xử lý độ lác TD nhằm hoàn thiện chu trình điều trị. Chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và một số yếu tố liên quan đến độ lác tồn dư sau phẫu thuật điều trị lác ngang cơ năng” nhằm hai mục tiêu: - Nghiên cứu một số đặc điểm lâm sàng của lác ngang sau mổ một lần còn độ lác tồn dư. - Nhận xét một số yếu tố liên quan đến độ lác tồn dư. *Bệnh viện Mắt Trung ương Nhãn khoa Việt Nam (Số 19 - 2010) 37 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP 1. Đối tượng nghiên cứu Tiêu chuẩn lựa chọn: gồm 57 BN lác ngang cơ năng đã được phẫu thuật một lần tại Bệnh viện Mắt Trung ương từ tháng 11/2006 đến tháng 9/2007, còn độ lác tồn dư. Bệnh nhân và gia đình tự nguyện phối hợp điều trị theo chỉ định và được theo dõi lâu dài. Tiêu chuẩn loại trừ: BN lác có kèm theo hội chứng chữ cái (A, V X), rung giật nhãn cầu hay các bệnh lý khác ở mắt. BN mắc bệnh toàn thân, không hợp tác khi thăm khám hoặc không đồng ý liệu trình điều trị được đề xuất. 2. Phương pháp nghiên cứu Thiết kế nghiên cứu Nghiên cứu cắt ngang mô tả, theo dõi tiến cứu, không có nhóm chứng. Cỡ mẫu tính theo công thức: p (1 - p) n = Z 2 (1-α/2) d2 Độ tin cậy là 95% p là tỷ lệ mổ lác còn tồn dư, ước p =15% d là độ chính xác tuyệt đối (9% - 21%) = 12 % Như vậy, cỡ mẫu tối thiểu là: n = 34 mắt Xử lý số liệu: sử dụng chương trình Epi - Info 6.04 và SPSS 13.0 Phương tiện nghiên cứu Bảng thị lực đồ vật và vòng tròn hở. Máy đo khúc xạ tự động, máy soi bóng đồng tử, thước Parent, thuốc giãn đồng tử và liệt điều tiết, hộp thử kính. Bộ lăng kính, máy sinh hiển vi khám bệnh, đèn soi đáy mắt trực tiếp. Máy Synotophore, test hình nổi Titmus và kính xanh đỏ. Máy chụp ảnh. 3. Các bước tiến hành Hỏi bệnh: thời gian xuất hiện lác, các phương pháp và kết quả điều trị lác trước đó. Tiền sử bệnh 38 Nhãn khoa Việt Nam (Số 19 - 2010) mắt khác. Tiền sử gia đình có ai bị lác mắt hay tật khúc xạ không. Khám mắt hiện tại ở thời điểm sau mổ 1 tuần và hồi cứu trong hồ sơ mổ lần trước - Đo thị lực từng mắt, hai mắt, có kính, không kính và phát hiện nhược thị. - Đo khúc xạ bằng máy đo tự động và soi bóng đồng tử sau liệt điều tiết và chỉnh quang nếu có. - Đo độ lác TD và chia độ lác tồn dư thành ba mức độ: độ 1 từ 11 PD đến ≤ 20 PD, độ 2  từ 21 PD đến ≤ 30 PD và độ 3 là > 30 PD - Xác định hình thái và tính chất lác: ổn định hay không ổn định. - Đánh giá tình trạng thị giác hai mắt (TG2M) và chia thành hai nhóm có và không có TG2M. - Khám đánh giá chức năng cơ vận nhãn, đặc biệt những cơ đã được can thiệp phẫu thuật. Khám và soi đáy mắt phát hiện các bệnh khác kèm theo. - Xác định tuổi mắc bệnh, tuổi trung bình khi được phẫu thuật lần đầu.Tuổi mắc bệnh được chia thành hai nhóm ≤ 2 tuổi và trên 2 tuổi. III. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN 1. Đặc điểm lác tồn dư 1.1. Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu Nghiên cứu gồm 57 BN, nữ nhiều hơn nam (23 nam và 34 nữ) điều này có thể do ảnh hưởng quan niệm trong nhân dân, lác chỉ làm giảm vẻ đẹp, do đ ...