Nghiên cứu đột biến exon 9 và 20 gen PIK3CA trên bệnh nhân ung thư dạ dày

Nghiên cứu này nằm trong đề tài nghiên cứu về các biến đổi gen trong bệnh lí ung thư dạ dày. Thực hiện nghiên cứu mô tả cắt ngang, 75 mẫu mô đúc paraffin gồm 36 mẫu ung thư dạ dày thể ruột và 39 mẫu ung thư dạ dày thể lan tỏa được thu thập, tách DNA, thực hiện phản ứng PCR với cặp mồi đặc hiệu và giải trình tự. Kết quả xác định được 2 bệnh nhân có đột biến (chiếm 2.67%) trong tổng số 75 bệnh nhân nghiên cứu
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu đột biến exon 9 và 20 gen PIK3CA trên bệnh nhân ung thư dạ dàyTẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCNGHIÊN CỨU ĐỘT BIẾN EXON 9 VÀ 20 GEN PIK3CATRÊN BỆNH NHÂN UNG THƯ DẠ DÀYDương Thị Minh Thoa1, Tạ Thành Văn2Đặng Thị Ngọc Dung2, Nguyễn Thị Ngọc Lan21Trường Đại học Y Dược Hải Phòng, 2Trường Đại học Y Hà NộiUng thư dạ dày đứng hàng thứ tư trong các ung thư thường gặp với 876 000 trường hợp mới (8,7% tổngsố) và 647 000 ca tử vong (10,4% tử vong do ung thư). Gần 2/3 trường hợp xảy ra ở các nước đang pháttriển [1]. Các đột biến ở PIK3CA và AKT2 đã được báo cáo trong ung thư dạ dày và các bệnh ung thư khác.Kích hoạt phosphatidylinositol 3-kinase (PI3K) thông qua đột biến gen gây bất hoạt gen ức chế khối u PTENlà nguyên nhân phổ biến trong bệnh ung thư. Kích hoạt PI3K / Akt được chứng minh là có liên quan đến việcđiều chỉnh một số chức năng tế bào như sự sống sót của tế bào, sự tăng trưởng tế bào và kích thích tạomạch, ức chế quá trình apoptosis, dịch mã của một số protein trong sự phát triển của ung thư. Các đột biếnPIK3CA, mã hóa p110α tiểu đơn vị xúc tác của PI3K, đã được xác định trong nhiều loại ung thư ở người,bao gồm ung thư dạ dày. 80% các đột biến được báo cáo trong hai exon 9 và 20, mã hóa tương ứng chocác miền xoắn ốc và kinase [2]. Nghiên cứu này nằm trong đề tài nghiên cứu về các biến đổi gen trong bệnhlí ung thư dạ dày. Chúng tôi thực hiện nghiên cứu mô tả cắt ngang, 75 mẫu mô đúc paraffin gồm 36 mẫuung thư dạ dày thể ruột và 39 mẫu ung thư dạ dày thể lan tỏa được thu thập, tách DNA, thực hiện phản ứngPCR với cặp mồi đặc hiệu và giải trình tự. Kết quả xác định được 2 bệnh nhân có đột biến (chiếm 2.67%)trong tổng số 75 bệnh nhân nghiên cứu. Trong số 2 trường hợp này, một trường hợp chứa đột biếnG3108T (E1034D) trên exon 20, và một trường hợp khác với đột biến delA (Codon 542) trên exon 9. Cảhai đều thuộc loại ung thư dạ dày thể lan tỏa và là đột biến mới, chưa được báo cáo trước đó.Từ khóa: gen PIK3CA, đột biến, ung thư dạ dàyI. ĐẶT VẤN ĐỀUng thư dạ dày là hậu quả của tương tácphức tạp giữa yếu tố vật chủ với môi trường.Nhiều yếu tố nguy cơ của ung thư dạ dày đãđược xác định như: nhiễm Helicobacter pylori, hút thuốc lá, uống rượu, chế độ ăn nhiềunitrit, yếu tố di truyền, polip dạ dày, các biếnđổi gen… Việc làm sáng tỏ các cơ chế bệnhhọc phân tử dẫn tới sự phát triển của ung thưdạ dày là rất quan trọng. Vì tín hiệu PI3Kđóng vai trò quan trọng trong sự phát triểncủa tế bào, sự chuyển hóa, sự sống còn, dicăn, và sự đề kháng với hóa trị, con đườngPI3K - AKT đã được coi là rất quan trọngtrong quá trình gây ung thư [3; 4]. GenPIK3CA nằm trên nhánh dài (q) của nhiễm sắcthể số 3 ở vị trí 26.32, gồm 91.979 cặp base(từ 179.148.114 đến 179.240.093) mã hóaprotein p110α, tiểu đơn vị xúc tác của PI3K.Đột biến gen PIK3CA liên quan đến ung thưtạo ra một tiểu đơn vị p110α thay đổi chophép PI3K phát tín hiệu mà không có sự điềuchỉnh. Sự gia tăng tín hiệu có thể góp phầnlàm tăng sự phát triển không kiểm soát của tếĐịa chỉ liên hệ: Dương Thị Minh Thoa, Trường Đại học YDược Hải PhòngEmail: dtmthoa@gmail.comNgày nhận: 05/10/2018Ngày được chấp thuận: 20/11/201822bào, sự di căn và kháng hóa trị. Nhiều nghiêncứu của nước ngoài đã xác định đột biến genPIK3CA ở bệnh nhân ung thư dạ dày, hơn80% đột biến ở exon 9 và 20 [2]. Mười baTCNCYH 117 (1) - 2019TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCbệnh nhân (13/111 bệnh nhân, 11,7%) có độtĐịa điểm tiến hành: Trung tâm kiểmbiến codon 545 gen PIK3CA, một bệnh nhânchuẩn chất lượng xét nghiệm y học, Đại học Ycó đột biến codon 1047 trong nghiên cứu củaHà Nội.Chie Ito và cộng sự (2017) [5]. Nghiên cứucủa Vivian Sze Wing Li và cộng sự báo cáo 4đột biến được phát hiện trên exon 9 và 20trong tổng số 94 bệnh nhân [6]. Tuy nhiên,nghiên cứu trong nước vẫn là một khoảngtrống. Do vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứuđề tài với mục tiêu:Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tảcắt ngang.Cỡ mẫu: Mục tiêu thứ hai trong nghiêncứu là xác định mối lên quan giữa đột biếngen và mô bệnh học, do đó chúng tôi chọn 75mẫu mô gồm 39 mẫu ung thư dạ dày thể lantỏa và 36 mẫu ung thư dạ dày thể ruột.1. Xác định đột biến exon 9 và 20 của genNội dung nghiên cứuPIK3CA ở bệnh nhân ung thư dạ dày.2. Tìm hiểu mối liên quan giữa đột biếngen PIK3CA với đặc điểm mô bệnh học.- Lựa chọn bệnh nhân.- Lấy mẫu mô ung thư dạ dày của bệnhnhân.II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP1. Đối tượng- Tách chiết DNA từ mẫu mô bệnh nhânung thư dạ dày tiến hành giải trình tự để pháthiện đột biến.Tiêu chuẩn lựa chọn: 75 bệnh nhân đếnkhám, được nội soi, phẫu thuật, làm giải phẫubệnh chẩn đoán ung thư dạ dày không kèmung thư khác tại Bệnh viện Hữu Nghị ViệtTiệp, Bệnh viên K cơ sở Tân Triều, bệnh việnTrung ương Quân Đội 108, Bệnh viện Đại họcY Hà Nội.Tiêu chuẩn loại trừ: Ung thư dạ dày kèmung thư khác.- Bệnh nhân không đồng ý tham gia nghiêncứu- Tính toán tỷ lệ bệnh nhân đột biến gen.Quy trình tiến hành nghiên cứuLấy mẫu bệnh phẩm: 75 bệnh nhân đượclấy mẫu mô ung thư dạ dày sau phẫu thuậthoặc sinh thiết, đúc paraffin. Cắt 4 - 6 lát môdày 5 - 7um, xác định vùng ung thư.Tách chiết DNA: Chúng tôi thực hiện táchDNA mẫu mô theo bộ kit tách cột của QIAampDNA FFPE Tissue Kit (Qiagen). Tiến hành đomật độ quang DNA trên máy quang phổ kếNanodrop. Sau khi thu được DNA có chất2. Phương phápThời gian nghiên cứu: từ 8/2017 đếnlượng tốt, phản ứng PCR được thực hiện vớiviệc sử dụng cặp mồi đặc hiệu.Kĩ thuật PCR9/2018.Exon 9 và exon 20 được khuếch đại với cặp mồi đặc hiệu [5].CodonExon 9Exon 20MồiTrình tựMồi xuôiGGGAAAATGACAAAGAACAGCTCMồi ngượcTCCATTTTAGCACTTACCTGTGACMồi xuôiCTAGCCTTAGATAAAACTGAGCAAGMồi ngượcAGAGTTATTAACAGTGCAGTGTGGATCNCYH 117 (1) - 201923TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCThành phần của phản ứng gồm Mastermixbằng phần mềm ApE và Bioedit và phân tích2X 12.5ul, mồi xuôi 0.5ul, mồi ngược 0.5ul,kết quả giải trình tự với gen gốc trênnước không nuclease 10 ...