Nghiên cứu khả năng nhân chồi trong nuôi cấy invitro cây khoai mán vàng (Colocasia esculenta sp.) của huyện Cẩm Thủy, Thanh Hóa

Khoai mán vàng (Colocasia esculenta. sp) là cây trồng phổ biến ở Châu Á Thái Bình Dương, đặc biệt rất thích hợp với vùng nhiệt đới ẩm. Hiện nay, ở huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa người dân đang có giống khoai mán vàng được xem là sản phẩm đặc sản của địa phương nhưng đang có nguy cơ bị thoái hóa nguồn gen do dễ bị nhiễm bệnh, khó giữ giống, nhân giống bằng kỹ thuật thông thường.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu khả năng nhân chồi trong nuôi cấy invitro cây khoai mán vàng (Colocasia esculenta sp.) của huyện Cẩm Thủy, Thanh Hóa TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 21. 2014 NGHIÊN CƢ́U KHẢ NĂNG NHÂN CHỒI TRONG NUÔI CẤY INVITRO CÂY KHOAI MÁN VÀNG (Colocasia esculenta sp.) CỦA HUYỆN CẨM THỦY, THANH HÓA Nguyễn Thị Minh Hồng1 TÓM TẮT Khoai mán vàng (Colocasia esculenta. sp) là cây trồng phổ biến ở Châu Á Thái Bình Dương, đặc biệt rất thích hợp với vùng nhiệt đới ẩm. Hiện nay, ở huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa người dân đang có giống khoai mán vàng được xem là sản phẩm đặc sản của địa phương nhưng đang có nguy cơ bị thoái hóa nguồn gen do dễ bị nhiễm bệnh, khó giữ giống, nhân giống bằng kỹ thuật thông thường. Để phát triển thành cây hàng hóa có giá trị cho địa phương cần có sự can thiệp nhân giống bằng kỹ thuật nuôi cấy in vitro. Kết quả nghiên cứu cho thấy: khi nuôi cấy trên môi trường MS + 0.03mg/l TDZ cây khoai mán vàng có chồi mập, lá to, xanh đậm, hệ số nhân chồi cao nhất là 4.06 chồi/cây. Từ khoá: khoai mán vàng, invitro, nhân nhanh, môi trường. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Khoai mán vàng là loại cây có củ đƣợc trồng trên nhiều vùng đất khác nhƣ: Sơn La, Cao Bằng, Hòa Bình, Quảng Ninh và Quảng Trị… và trở thành đặc sản quý với nhiều giống nổi tiếng nhƣ khoai môn Lệ Phố, khoai sọ Thuận Châu, khoai môn Tàu Bắc Kạn, khoai mán … [1]. Tuy nhiên, hiện nay chƣa có tỉnh nào trồng khoai mán đại trà với quy mô sản xuất lớn bởi vì các giống khoai mán vàng địa phƣơng cho năng suất không cao, thời gian sinh trƣởng dài, dễ bị sâu bệnh hại, thời gian ngủ nghỉ ngắn, rất khó để giống, hệ số nhân giống rất thấp. Hiện nay, ở huyện Cẩm Thủy , tỉnh Thanh Hóa ngƣời dân đang trồng giống khoai mán vàng thuộc họ khoai môn nhóm 2: Colocasia esculenta (L.) Schott. Loài cây này ở Việt Nam thƣờng gọi là khoai môn, khoai sọ… và đƣợc xem là đặc sản của địa phƣơng vì loại khoai này cho củ chất lƣợng rất thơm ngon, khi bổ ra có màu vàng nghệ, củ to và có nhiều củ con xung quanh, khi ăn có mùi vị rất đặc biệt, nhờ đó đã làm nên sự đặc sắc của loại khoai này. Tuy nhiên, ngƣời dân ở đây đang gặp phải một khó khăn là củ khoai mán vàng có nguy cơ thoái hóa nguồn gen do sau khi thu hoạch rất khó bảo quản vì nhanh bị thối nhũn, bị hà. Điều này đã ảnh hƣởng lớn đến khả năng nhân giống và giữ giống của ngƣời dân . Vì vậy, để góp phần nhân nhanh giống khoai mán vàng sạch bệnh, bảo tồn nguồn tài nguyên di truyền đa dạng khoai mán vàng, đồng thời phát triển chúng thành cây hàng hóa có giá trị không chỉ ở huyện Cẩm Thủy mà còn hƣớng phát triển ra các vùng lân cận , chúng tôi đã tiến hành nghiên cƣ́u khả năng nhân chồi trong nuôi cấy invitro cây khoai mán vàng của huyện Cẩm Thuỷ, Thanh Hóa. 1 ThS. Khoa NLNN, trường Đại học Hồng Đức 33  TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 21. 2014 2. VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP 2.1. Vật liệu Chồi cây khoai mán vàng sạch bệnh 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu - Mẫu sạch bệnh đƣợc nuôi cấy trên môi trƣờng cơ bản Musahige and Skoog , 1962 [3] có 3% đƣờng và 0.8% agar có bổ sung chất điều tiết sinh trƣởng. - Các thí nghiệm đƣợc tiến hành ở điều kiện nhiệt độ 25 – 27oC, cƣờng độ ánh sáng 2000 – 3000 lux và thời gian chiếu sáng 10 giờ/ngày. - Mỗi công thƣ́c môi trƣờng nuôi cấy đều đƣợc thƣ̣c hiện với số mẫu tối thiểu là 15. Kết quả thí nghiệm đƣợc xử lý để tính giá trị trung bình và phân tích LSD với p < 0.05 và CV% với p < 5 bằng phần mềm INRISTAT. * Các thí nghiệm nuôi cấy invitro Thí nghiệm 1: Nghiên cứu ảnh hưởng của tổ hợp BAP và αNAA đến khả năng nhân chồi. CT I : ( ĐC) MS CT II: MS + 0,5 mg αNAA /l+ 1 mg BAP /l. CT III: MS + 0,5 mg αNAA /l + 2 mg BAP /l. CT IV: MS + 0,5 mg αNAA /l + 3 mg BAP /l. CT V : MS + 0,5 mg αNAA /l + 4 mg BAP /l. Thí nghiệm 2: Nghiên cứu ảnh hưởng của nồng độ TDZ (Thidiazuron) đến khả năng nhân chồi. CT I : ( ĐC) MS. CT II : MS + 0.01 mg TDZ/l CT III: MS + 0.02 mg TDZ /l. CT IV: MS + 0.03 mg TDZ /l. CT V : MS + 0.04 mg TDZ/l. Thí nghiệm 3: Nghiên cứu ảnh hưởng của nồng độ TDZ (Thidiazuron) kết hợp với BAP và αNAA đến khả năng nhân chồi. CT I : ( ĐC) MS. CT II : MS + 0,5mg αNAA /l + 0.02 mg TDZ/l + 1 mg BAP /l CT III: MS + 0,5mg αNAA /l + 0.02mg TDZ /l + 2 mg BAP /l CT IV: MS + 0,5mg αNAA /l + 0.02 mg TDZ /l + 3 mg BAP /l CT V : MS + 0,5mg αNAA /l + 0.02 mg TDZ/l + 4 mg BAP /l * Các chỉ tiêu theo dõi Tổng số mẫu tạo chồi x + Tỷ lệ hình thành chồi ( % ) = Tổng số mẫu đƣa và 100 Tổng số chồi + Hệ số tạo chồi (số chồi/ mẫu ) = Tổng số mẫu tạo chồi 34  TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 21. 2014 Tổng chiều cao của các chồi + Chiều cao trung bình (cm) = Tổng số chồi theo dõi Tổng lá của các chồi + Số lá TB của chồi (lá/chồi) = Tổng số chồi theo dõi Tổng số mẫu của chồi + Hệ số nhân chồi (lần) = Tổng số mẫu đƣa vào 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUÂ ...