Nghiên cứu khoa học Cây vạng trứng

Cây vạng trứng (Endospermum sinensis Benth) Đặc điểm hình thái Cây vạng trứng (Endospermum sinensis Benth) là một loài cây lá rộng, phân bố trong các dạng rừng thứ sinh khá phổ biến ở Việt Nam. Gỗ có màu sáng, tỷ trọng 0,51, dùng để xẻ ván, gỗ bóc làm ván dán, diêm, bút chì... gỗ không có lõi. Cây gỗ lớn, có thể cao tới 35m, đường kính đạt tới 90-120cm, thân thẳng tròn thịt vỏ trắng, vỏ nứt dọc có màu vàng nhạt, tán lá rộng, thoáng. Cành và cuống lá có phủ lông hình sao. Lá đơn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu khoa học " Cây vạng trứng "Cây vạng trứng (Endospermum sinensis Benth)Đặc điểm hình tháiCây vạng trứng (Endospermum sinensis Benth ) là một loài cây lá rộng, phân bốtrong các dạng rừng thứ sinh khá phổ biến ở Việt Nam. Gỗ có màu sáng, tỷ trọng0,51, dùng để xẻ ván, gỗ bóc làm ván dán, diêm, bút chì... gỗ không có lõi. Cây gỗlớn, có thể cao tới 35m, đường kính đạt tới 90-120cm, thân thẳng tròn thịt vỏtrắng, vỏ nứt dọc có màu vàng nhạt, tán lá rộng, thoáng.Cành và cuống lá có phủ lông hình sao.Lá đơn mọc cách, cuống lá dài bằng lá. Lá non hình tim, dài 10-25cm, màu xanhvàng, lá già nhỏ hơn, hình trứng gần tròn, về phía đuôi lá ở mặt dưới 2 bên đỉnhcuống và đuôi các gân bên có tuyến hình mắt cua.Hoa đơn tính khác gốc, hoa tự chùm, hoa không có cánh tràng. Hoa đực thườngtập trung ở nách lá bắc. Hoa cái mọc lẻ ở nách lá bắc, vòi nhuỵ rất ngắn, đầu nhuỵxẻ 2-3 thuỳ hình cầu.Quả mọng, hình cầu, đường kính 10-15mm, phủ lông màu hung vàng, cuống quảngắn. Hạt màu đen, tròn dẹt.Phân bố địa lý sinh tháiPhân bố rải rác ở độ cao 50-500m, mọc hỗn giao với các loài Re, Xoan đào, Chắp,Mò, Trám… tái sinh hạt dưới tàn che 0,5-0,6. Vạng trứng phân bố ở các tỉnhTuyên Quang, Hà Giang, Yên Bái, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Phú Thọ, HòaBình, Sơn La, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, các tỉnhTây Nguyên, phân bố những vùng có độ cao từ 800m trở xuống.Từ những năm 1970, các nhà khoa học đã thử nghiệm thăm dò và đã có kinhnghiệm gieo, ươm, gây trồng, nhưng chưa có chương trình thí nghiệm và chưađược trồng trên diện rộng. Lâm trường Ba Rền, Quảng Bình, có trồng thử nghiệmmột diện tích nhỏ, lâm trường Yên Thế-Bắc Giang có trồng một số diện tích đểlàm giống, song để có một hệ thống kỹ thuật hoàn chỉnh cần được thực nghiệm đểcó các chỉ tiêu cần thiết.Đặc điểm sinh tháiVạng trứng thích nghi với vùng có lượng mưa hàng năm từ 1.300-2.500mm/năm.Nhiệt độ trung bình từ 20-23oC, độ ẩm 80-85%. Là loài cây ưa sáng, thích hợp vớiđất ẩm, sâu, nhóm loại đất đỏ vàng trên mac ma axít, đá cát, đá biến chất, đất đỏbazan. Thường gặp vạng trứng trong rừng thứ sinh, rừng phục hồi, sống hỗn loàivới re, xoan đào, trám, lim xanh hoặc với gội, giẻ, ngát, kháo, chẹo... Có khi mọctừng đám sau các đám cây rừng bị chặt hoặc sau nương rẫy, thường vươn lên khimới rụng, hạt nảy mầm tốt, cây mạ nhiều, nhưng bị tầng cây lớn che bóng nên dầnbị chết, hoặc còi cọc không vươn lên được tầng trên của rừng. Ra hoa tháng 5-6.Quả chín tháng 11-12.Gây trồng rừnga.Giống: Vạng trứng ra hoa từ tháng 3-4, quả chín từ tháng 8-9 hàng năm. Mỗi kgquả có 4.800-5.000 quả, có 12.000 đến 14.000 hạt.Thu hái hạt bằng cách nhặt quả đã rụng hoặc hái quả đã chín trên cây, nếu hạt đãchín thì xát và đãi hạt cho sạch, phơi khô tróng nắng nhẹ. Tỷ lệ nẩy mầm hạt mớithu hái đạt 80-85%, có thể bảo quản hạt trong cát ẩm, độ ẩm của hạt khi đưa vàobảo quản từ 20-25% trộn đều với cát ẩm 15-16% theo tỷ lệ 1 hạt + 2 cát (theo khốilượng).Hạt được bảo quản đánh thành luống cao không quá 20cm, bề rộng luống từ 80-100cm. Không để luống hạt bị nắng hoặc mưa dột. Cứ 3-5 ngày đảo hạt lên mộtlần, cát khô phải tưới thêm nước cho đủ ẩm. Bảo quản theo cách này, hạt vạngtrứng sau 1-2 tháng giảm tỷ lệ nảy mầm xuống 10%. Bảo quản hạt ở nhiệt độ thấp,khi đưa hạt vào bảo quản có độ ẩm từ 20-25% hạt được trộn với cát ẩm theo tỷ lệnhư trên đựng trong chum vại hoặc thùng tôn và phủ một lớp cát dày 30cm. Thư-ờng xuyên kiểm tra tưới nước để duy trì độ ẩm, giữ nhiệt độ thường xuyên 5-10oC.Gieo ươm:Hạt sau khi thu hái được làm sạch, gieo vào cát ẩm, sau 7 ngày hạt nảymầm. Lấy những hạt này để cấy vào bầu (hạt mới lấy không cần xử lý). Bầu có đ-ường kính từ 7-8cm, chiều cao 12-15cm.Thành phần ruột bầu là đất màu 80% + 20% phân chuồng hoại, bầu xếp thànhluống như các cây rừng lá rộng khác. Sau 12 ngày mới có lá thật, 35 ngày mới cóđôi lá thứ 3. Cần chú ý phòng chống kiến, dế cắn cây. Trong 3 tháng đầu cần chenhẹ cho cây, che bớt 30% ánh sáng, sau 3 tháng cất bỏ dàn che. Thường xuyên tớiđủ ẩm cho cây con, phòng chống sâu phá hại cây con.Tùy theo thời vụ trồng, tiêu chuẩn cây con khác nhau: Trồng vụ xuân, cây xuất v-ườn đạt 5-6 tháng tuổi, chiều cao 35-40cm, Dg = 0,4-0,5cm. Trồng vụ thu, tuổicây con 10-12 tháng tuổi, chiều cao 80-100cm, Dg = 7-10cm.b) Trồng rừng:Đất trồng vạng trứng là nơi còn tính chất đất rừng, đất rừng kiệt,đất sau nương rẫy, đất còn giữ độ ẩm, đất còn tốt.Phương thức trồng:Trong tự nhiên vạng thường sống hỗn loài với các cây lá rộngkhác. Vì vậy, trồng hỗn loài là phù hợp nhất, song trồng hỗn loài gặp rất nhiều khókhăn trong việc chọn cây và phương thức hỗn loài. Để giảm thiểu những ảnh h-ưởng của phương thức trồng thuần loài có thể trồng theo đám, theo băng.Làm đất: Nếu đất còn thực bì (các cây bụi), dọn sạch thực bì trên diện tích trồnghoặc băng trồng. Nếu trồng theo băng nên mở băng 15-20m, băng chứa rộng 10m.Trồng theo đám, đường kính đám không quá 5m, cự ly cây cách cây 3m, kích th-ước hố trồng 30 x 30 x 30cm, có thể bón lót 30-50g NPK.Mùa trồng, tùy theo việc tạo cây con và thời vụ trồng từng nơi để quyết định thờivụ trồng thích hợp. Có thể trồng vụ Xuân hoặc vụ Thu t ùy theo vùng. Hàng nămphải tiến hành chăm sóc cho rừng trồng, thông thường mỗi năm sau khi trồngchăm sóc 3-4 lần.Nội dung chăm sóc bao gồm: Phát dọn thực bì theo băng hoặc đám trồng, cuốc xớivun gốc, bảo đảm vạng trứng không bị cỏ dại, cây bụi che sáng. Đến năm thứ 3,thứ 4 rừng bắt đầu trồng khép tán, nơi đất trung bình cây trồng có đường kính1,3m đạt 7-8cm, chiều cao 6-7m. Khi rừng đã khép cần tiến hành tỉa thưa, tuyểnchọn loại bỏ bớt cây xấu và có thể tỉa cành nhằm tạo hình thân cây thẳng đẹp.ở Lâm trường Ba Rền, Quảng Bình trồng vạng trứng theo rạch, những cây khôngbị cây trong băng chừa che bóng, sinh trưởng bình thường, sau 6 năm cao 9m, D1,3đạt 10-11cm. Cây bị che bóng sinh trưởng kém, dần sẽ chết. Tại lâm trường YênThế, Bắc Giang do chọn đất trồng là câ ...