Nghiên cứu khoa học Kết quả bước đầu chọn giống và nhân giống vô tính cây Hồi

Hồi (Ilicium verum Hook.F) là cây đa mục đích vừa có tác dụng che phủ bảo vệ đất vừa đem lại hiệu quả kinh tế cao. Tinh dầu hồi là nguyên liệu quí trong công nghiệp dược phẩm và thực phẩm. Hơn nữa, hồi là cây đặc hữu chỉ có ở một số nước trên thế giới nên tinh dầu hồi còn là mặt hàng xuất khẩu có giá trị. Hàng năm các nước trên thế giới đã tiêu thụ khoảng 25000 tấn tinh dầu, trong đó các nước Châu á tiêu thụ khoảng 28%, các nước Châu Mỹ tiêu...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu khoa học " Kết quả bước đầu chọn giống và nhân giống vô tính cây Hồi " KÕt qu¶ b−íc ®Çu chän gièng vμ nh©n gièng v« tÝnh c©y Håi NguyÔn Huy S¬n, NguyÔn TuÊn H−ng Trung t©m NC L©m ®Æc s¶n1. §Æt vÊn ®Ò Håi (Ilicium verum Hook.F) lµ c©y ®a môc ®Ých võa cã t¸c dông che phñ b¶o vÖ ®Êt võa®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Tinh dÇu håi lµ nguyªn liÖu quÝ trong c«ng nghiÖp d−îc phÈm vµthùc phÈm. H¬n n÷a, håi lµ c©y ®Æc h÷u chØ cã ë mét sè n−íc trªn thÕ giíi nªn tinh dÇu håi cßnlµ mÆt hµng xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ. Hµng n¨m c¸c n−íc trªn thÕ giíi ®· tiªu thô kho¶ng 25000 tÊntinh dÇu, trong ®ã c¸c n−íc Ch©u ¸ tiªu thô kho¶ng 28%, c¸c n−íc Ch©u Mü tiªu thô kho¶ng40%, c¸c n−íc Ch©u ¢u 20%, cßn l¹i ë c¸c n−íc kh¸c (Pavlovna, 1977, dÉn tõ NguyÔn NgäcT©n, 1987). Nh− vËy, nhu cÇu sö dông tinh dÇu Håi trªn thÕ giíi lµ rÊt lín. ë n−íc ta, håi ®−îctrång nhiÒu ë c¸c tØnh biªn giíi vïng §«ng B¾c, nh−ng tËp trung chñ yÕu ë L¹ng S¬n, ®a sè rõnghåi hiÖn nay cã nguån gièng ch−a ®−îc c¶i thiÖn, nªn n¨ng suÊt cßn rÊt thÊp. §Ó n©ng cao n¨ngsuÊt chÊt l−îng rõng Håi, viÖc c¶i thiÖn gièng Håi lµ rÊt cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa c¶ vÒ khoa häclÉn thùc tÕ s¶n xuÊt. Chän gièng vµ nh©n gièng v« tÝnh lµ hai néi dung quan träng trong qu¸tr×nh c¶i thiÖn gièng c©y rõng nãi chung vµ gièng Håi nãi riªng, ®ång thêi lµ mét trong nh÷ngnéi dung cña ®Ò tµi “X©y dùng m« h×nh rõng Håi cã s¶n l−îng cao trªn c¬ së gièng ®· ®−îcchän läc” thuéc ch−¬ng tr×nh 661 mµ ViÖn khoa häc l©m nghiÖp ViÖt Nam ®· thùc hiÖn tõ n¨m1999-2003. Trong ph¹m vi bµi nµy xin giíi thiÖu kÕt qu¶ b−íc ®Çu vÒ vÊn ®Ò chän gièng vµ nh©ngièng v« tÝnh.2. VËt liÖu vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu2.1. VËt liÖu - Hom cña c©y con 2 tuæi gieo tõ h¹t, hom cµnh cña c©y mÑ 10 tuæi vµ >25 tuæi. - Rõng Håi trång ë V¨n Quan, Cao Léc vµ V¨n L·ng (L¹ng S¬n). - Gèc ghÐp lµ c©y con 2 tuæi gieo tõ h¹t. - Thuèc kÝch thÝch: IBA (Indo Butilic Acid).2.2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu- Chän c©y mÑ (c©y tréi) theo ph−¬ng ph¸p chuyªn gia kÕt hîp víi ph©n tÝch trong phßng. C¨ncø vµo tiªu chuÈn c©y tréi ®· ®−îc quy ®Þnh ë ®iÒu 9 quy ph¹m kü thuËt x©y dùng rõng gièng vµv−ên gièng (QPN15-93) cña Bé L©m NghiÖp ban hµnh n¨m 1994, viÖc chän c©y tréi ®−îc chialµm 2 b−íc.* B−íc 1. chän läc sè l−îng (theo s¶n l−îng qu¶): x¸c ®Þnh s¶n l−îng qu¶ ë trªn c©y b»ngph−¬ng ph¸p −íc l−îng s¶n l−îng qu¶, sau ®ã kiÓm tra sai sè b»ng c¸ch thu h¸i trùc tiÕp mçiquÇn thÓ 3 c©y lµm c¬ së ®iÒu chØnh. Ngoµi ra, cßn sö dông ph−¬ng ph¸p pháng vÊn ®Ó x¸c ®Þnhs¶n l−îng qu¶ cña nh÷ng n¨m tr−íc. §ång thêi víi viÖc −íc l−îng s¶n l−îng qu¶ ë trªn c©y,b»ng ph−¬ng ph¸p chuyªn gia chän nh÷ng c©y cã bé t¸n l¸ dµi, réng, trßn vµ c©n ®èi, nhiÒu cµnhnh¸nh, thÊp, c©y cã sè l−îng qu¶ 8 c¸nh to ®Òu chiÕm ®¹i ®a sè trªn mét c©y. S¶n l−îng qu¶ cñamçi c©y tréi ®· chän ®−îc so s¸nh víi sè trung b×nh tæng thÓ cña 8-10 c©y xung quanh gÇn nhÊt.* B−íc 2. chän läc chÊt l−îng (hµm l−îng vµ chÊt l−îng tinh dÇu): ph©n tÝch tinh dÇu ®−îc thùchiÖn t¹i Phßng ph©n tÝch h÷u c¬, ViÖn Ho¸ häc vµ c¸c hîp chÊt thiªn nhiªn. Hµm l−îng tinh dÇu®−îc ph©n tÝch theo ph−¬ng ph¸p ch−ng cÊt l«i cuèn h¬i n−íc (tÝnh theo ®é kh« tuyÖt ®èi). ChØsè khóc x¹ ®o trªn m¸y khóc x¹ kÕ Abbe. §Þnh l−îng anethol trªn m¸y s¾c ký khÝ HP 6890. §é 1®«ng ®o trªn thiÕt bÞ ®o ®é ®«ng. MÉu qu¶ ph©n tÝch ®−îc lÊy riªng cho tõng c©y mÑ vµo cuèith¸ng 9/1999, mçi c©y mÑ lÊy 0,5kg qu¶ ë c¸c ®iÓm ®¹i diÖn cña t¸n. Mçi l©m phÇn lÊy 01 mÉuhçn hîp ®Ó ph©n tÝch lµm ®èi chøng.- Nghiªn cøu nh©n gièng sinh d−ìng ®−îc chia lµm 2 b−íc: * B−íc 1: nghiªn cøu th¨m dß ph−¬ng ph¸p gi©m hom vµ ph−¬ng ph¸p ghÐp. * B−íc 2: nghiªn cøu nh©n gièng më réng.- Bè trÝ thÝ nghiÖm: ®èi víi c¸c thÝ nghiÖm th¨m dß bè trÝ 3 lÇn lÆp l¹i, mçi lÇn lÆp l¹i tõ 20-30hom hoÆc gèc ghÐp. §èi víi c¸c thÝ nghiÖm më réng kh«ng bè trÝ lÆp l¹i nh−ng dung l−îng mÉulín tõ 50-200 hom hoÆc gèc ghÐp, tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng cung cÊp vËt liÖu cña tõng c©y mÑ.- Xö lý sè liÖu trªn m¸y vi tÝnh víi sù hç trî cña ch−¬ng tr×nh Excel 5.03. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn3.1. KÕt qu¶ chän gièng C¨n cø vµo s¶n l−îng qu¶ thùc tÕ ë trªn c©y ®· chän ®−îc 100 c©y dù tuyÓn ë 3 huyÖnträng ®iÓm trång Håi lµ V¨n Quan, Cao Léc vµ V¨n L·ng thuéc tØnh L¹ng S¬n, c¸c c©y dù tuyÓn®Òu cã s¶n l−îng qu¶ cao h¬n s¶n l−îng trung b×nh cña l©m phÇn tõ 20% trë lªn. B»ng ph−¬ngph¸p pháng vÊn ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng c©y th−êng xuyªn sai qu¶ trong vßng 2-3 n¨m gÇn nhÊt kÕthîp víi ph−¬ng ph¸p chuyªn gia chän h×nh d¸ng bé t¸n l¸, h×nh d¸ng vµ kÝch th−íc qu¶ cña tõngc©y ®· x¸c ®Þnh ®−îc 35 c©y tréi ®Ó lÊy mÉu ph©n tÝch hµm l−îng tinh dÇu, hµm l−îng anethol vµ®é ®«ng (35 c©y trong sè 100 c©y ®· s¬ tuyÓn ë trªn). Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña NguyÔn Mª L ...