Nghiên cứu khoa học KHẢO NGHIỆM GIỐNG VÀ ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG PHÁT TRIỂN CÂY MACADAMIA Ở VIỆT NAM

Macadamia là cây ăn quả thân gỗ, thuộc nhóm quả hạch. Hạt Macamadia có giá trị kinh tế cao với tỷ lệ dầu trong nhân 71 - 80%. Macadamia hiện được gây trồng rộng rãi ở Australia, Hawaii, Nam Phi và Braxin. Trong giai đoạn 2002-2010, Trung tâm nghiên cứu giống cây rừng đã thực hiện đề tài khảo nghiệm giống và nhân giống Macadamia ở Việt Nam. Trong giai đoạn này, đề tài đã xây dựng được 8 ha khảo nghiệm dòng vô tính kết hợp làm mô hình trên một số vùng sinh thái sử dụng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu khoa học " KHẢO NGHIỆM GIỐNG VÀ ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG PHÁT TRIỂN CÂY MACADAMIA Ở VIỆT NAM "KHẢO NGHIỆM GIỐNG VÀ ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG PHÁT TRIỂN CÂY MACADAMIA Ở VIỆT NAMNguyễn Đình Hải, Mai Trung Kiên, Hà Huy ThịnhPhí Hồng Hải, Đỗ Hữu Sơn, Nguyễn Đức KiênTrung tâm Nghiên cứu Giống cây rừngTÓM T ẮT Macadamia là cây ăn quả thân gỗ, thuộc nhóm quả hạch. Hạt Macamadia có giá trị kinh tếcao với tỷ lệ dầu trong nhân 71 - 80%. Macadamia hiện được gây trồng rộng rãi ở Australia, Hawaii,Nam Phi và Braxin. Trong giai đoạn 2002-2010, Trung tâm nghiên cứu giống cây rừng đã thực hiệnđề tài khảo nghiệm giống và nhân giống Macadamia ở Việt Nam. Trong giai đoạn này, đề tài đã xâydựng được 8 ha khảo nghiệm dòng vô tính kết hợp làm mô hình trên một số v ùng sinh thái sử dụng 9dòng nhập khẩu từ Australia và 2 dòng từ Trung Quốc. Đề tài đồng thời đã xây dựng được 8 ha khảonghiệm hậu thế của 20 cây mẹ sai quả chọn lọc tại Ba Vì. Căn cứ v ào kết quả khảo nghiệm hậuthế/dòng vô tính và rừng trồng mô hình tại các tỉnh Hà Nội, Quảng Bình, Quảng Ninh, Đắc Lắc, ĐăkNông, Sơn La và Vĩnh Phúc trong giai đoạn 2002-2010, đề tài đã xác định được một số dòng có sinhtrưởng tốt và có sản lượng quả cao cho từng vùng: Tại Ba Vì (Hà Nội) các dòng Macadamia 842, OC và 856 có sinh trưởng tốt và sản lượng hạt cao- 1,25kg/cây vượt đối chứng cây hạt 3,4 lần. Tại Đồng Hới (Quảng Bình) các dòng Macadamia OC, 741, 816 và 246 có sinh trưởng tốt v à sản- lượng hạt cao 1,51kg/cây vượt đối chứng cây hạt 7,0 lần. Tại Krông Năng (Đắc Lắc) các dòng Macadamia 849, 246, 816 và OC có sinh trưởng tốt và sản- lượng hạt cao 6,22kg/cây vượt đối chứng cây hạt 3,8 lần. Điều kiện lập địa tại Krông Năng (Đắc Lắc) trên đất đỏ Bazan tầng đất dày độ cao 700m, nhiệtđộ bình quân năm 23,7oC, lượng mưa bình quân 1770 mm/năm rất thích hợp cho sinh trưởng v à rahoa kết quả của cây Macadamia. Sau 6 năm các dòng Macadamia có Do= 11,82 cm; Hvn= 5,15 m; Dt= 3,94 m, sản lượng hạt trung bình đạt 4,8 kg/cây. Macadamia ra nụ hoa từ tháng 12 đến tháng 2 năm sau, hoa nở vào tháng 3 - 4, hình thànhquả cuối tháng 4 đến tháng 6, quả lớn và già từ tháng 6 - 8, quả chín và rụng từ tháng 9-11. Các dòngMacadamia có chiều dài bông hoa tự (11,1 cm - 21,6 cm), số lượng hoa tự trên bông (226 hoa - 453hoa), tỷ lệ đậu quả (0,02% - 1,6%), đường kính quả (2,8 cm - 3,2 cm). Các dòng Macadamia ra hoa có sai lệch nhau về thời gian, khi trồng cây Macadamia cầnphải phối hợp một số giống có thời gian ra hoa cùng nhau, tạo điều kiện cho sự thụ phấn chéo giữacác giống, nhằm tăng tỷ lệ đậu quả của các dòng. Khảo nghiệm hậu thế các giống Macadamia giai đoạn 2 (2006 - 2010) tại Ba Vì (Hà Nội),Hoành Bồ (Quảng Ninh), Cầu Hai (Phú Thọ) v à Nam Đàn (Nghệ An) đều có tỷ lệ sống cao v à sinhtrưởng tốt. Nhân giống hom Macadamia dùng thuốc IBA nồng độ 1500 ppm, thời vụ giâm từ tháng 4 đếntháng 9, giá thể giâm là hỗn hợp 1/3 cát v àng + 1/3 trấu + 1/3 rơm ủ hoai, lấy hom bánh tẻ chối v ượttừ vườn vật liệu giống là thích hợp nhất. Các dòng Macadamia khi nhân giống hom đều cho tỷ lệ ra rễkhá cao từ (45,6% - 87,8%). Nhân giống Macadamia dùng phương pháp ghép nối, ghép v ào cáctháng 1-3 và các tháng 10-12. Tuổi gốc ghép thích hợp là gốc ghép 24 tháng tuổi v à 36 tháng tuổi.Các dòng Macadamia khi nhân giống bằng phương pháp ghép đều cho tỷ lệ sống của hom ghép caotừ (64,4 - 88,3%). T ừ khóa: Khảo nghiệm giống, Macadamia.ĐẶT VẤN ĐỀ Macadamia là cây ăn quả thân gỗ, thuộc nhóm quả hạch, hạt có vỏ cứng, tỷ lệ nhân 30 -50%, tỷ lệ dầu trong nhân 71 - 80%. Nhân hạt Macadamia được dùng làm nhân bánh ngọt, nhânsocola, kem, hoặc ăn trực tiếp ở dạng đồ hộp. Thành phần chất dinh dưỡng trong nhân hạtMacadamia như chất béo chiếm 78,2%, các hợp hất đường 10%, các hợp chất đạm (protein) 9,2%,Kali 0,37%, phốt pho 0,17%, Ma nhê 0,12%,... hàm lượng dầu béo 78,2% trong nhân hạt Macadamiacao hơn Lạc, Điều,... Năm 1994, cây Macadamia integrifolia đã được Trung tâm nghiên cứu giống cây rừng thuộcviện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam trồng thử tại Ba Vì. Đến năm 1999, một số cây đã bắt đầu choquả, năm 2002, có cây đã có 7 kg hạt. Năm 2002, Trung tâm nghiên cứu giống cây rừng đã nhập 9dòng Macadamia của Úc và 2 dòng của Trung Quốc. Đây là những dòng sai quả đang được nhiềunước trên thế giới nhập giống gây trồng. Ngoài ra, trong các năm 2002, 2003,... một số địa phươngnhư Con Cuông (Nghệ An), Sơn La, Điện Biên, Lạng Sơn,... nhập giống Macadamia từ Trung Quốcvề gây trồng. Tuy v ậy, cây Macadamia là một giống cây cho quả mới mà chúng ta chưa có những nghiêncứu cần thiết. Vì vậy, việc nhập các giống có năng suất cao trồng thử nghiệm trên một số v ùng sinhthái ở nước ta nhằm xác định khả năng sinh trưởng và phát triển của các dòng đã nhập và nghiêncứu phương thức nhân giống thích hợp cho loài cây này là rất cần thiết cho việc phát triển trồng câyMacadami ...