Nghiên cứu khoa học LOÀI GIỔI ANNAM (MICHELIA GIOII (A. CHEV.) SIAMA & H. YU) THUỘC HỌ MỘC LAN (MAGNOLIACEAE) Ở VIỆT NAM

Giổi Annam (Michelia gioii (A. Chev.) Sima & H. Yu) phân bố chủ yếu ở miền Bắc Việt Nam, lầnđầu tiên năm 1918 được A. Chevalier công bố trên tạp chí Bulletin Economique (de lIndochine)21: 790 với tên Talauma gioi A. Chev. Tuy nhiên, từ lâu loài này không được nhắc đến trong cáctài liệu về phân loại thực vật của Việt Nam cũng như là câu hỏi của nhiều nhà thực vật học ViệtNam về sự tồn tại của loài này ở Việt Nam. Dựa trên các tiêu bản gốc do Service forestier thu năm1917 ở miền Bắc Việt...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu khoa học " LOÀI GIỔI ANNAM (MICHELIA GIOII (A. CHEV.) SIAMA & H. YU) THUỘC HỌ MỘC LAN (MAGNOLIACEAE) Ở VIỆT NAM " Nghiên cứu khoa học LOÀI GIỔI ANNAM (MICHELIAGIOII (A. CHEV.) SIAMA & H. YU) THUỘC HỌ MỘC LAN(MAGNOLIACEAE) Ở VIỆT NAMLOÀI GIỔI ANNAM (MICHELIA GIOII (A. CHEV.) SIAMA & H. YU) THUỘC HỌ MỘC LAN (MAGNOLIACEAE) Ở VIỆT NAM Vũ Quang Nam Trường Đại học Lâm nghiệpTÓM TẮTGiổi Annam (Michelia gioii (A. Chev.) Sima & H. Yu) phân bố chủ yếu ở miền Bắc Việt Nam, lầnđầu tiên năm 1918 được A. Chevalier công bố trên tạp chí Bulletin Economique (de lIndochine)21: 790 với tên Talauma gioi A. Chev. Tuy nhiên, từ lâu loài này không được nhắc đ ến trong cáctài liệu về p hân loại thực vật của Việt Nam cũng như là câu hỏi của nhiều nhà thực vật học ViệtNam về sự tồn tại của loài này ở Việt Nam. Dựa trên các tiêu bản gốc do Service forestier thu năm1917 ở miền Bắc Việt Nam mang số hiệu 38204, Fleury in Chevalier thu ngày 9 tháng 5 năm 1914tại Nghệ An mang số hiệu 30158, hiện đang đ ược lưu trữ tại Bảo tàng tự nhiên Paris, Pháp; dựatrên các đặc điểm hình thái của các mẫu vật và so sánh với các bản mô tả gốc và của các tác giảkhác, loài gi ổi Annam này được khẳng định. Tên địa phương của Michelia gioii (A. Chev.) Sima& H. Yu được lấy theo đú ng tên ban đầu đ ược ghi trên tiêu bản gốc (Giổi Annamite).Từ khoá: Giổi Annam, Michelia gioii (A. Chev.) Sima & H. Yu, MicheliaMỞ ĐẦULoài Giổi annam (Talauma gioi) được Chevalier công bố vào năm 1918 dưới dạng là thông báo cómô tả (nom.nud). Sau đó loài này cũng được nhắc đ ến trong một số tài liệu ở trong nước như: Câycỏ thường thấ y (Lê Khả Kế, 1971); Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam (Đỗ Tất Lợi, 1977);1900 loài cây có ích (Trần Đình Lý, 1993) v.v. nhưng nó lại không đ ược ghi nhận trong các tài liệuphân loại chính thức về hệ thực vật Vi ệt Nam. Gần đ ây nhất, năm 2003, trong danh lục các loàithực vật Việt Nam, phần giới thiệu về t hành phần loài thuộc họ Mộc Lan (Magnoliaceae) NguyễnTiến Bân cũng chưa khẳng định và còn đang băn khoăn về loài này.Trong quá trình nghiên cứu họ Mộc lan (Magnoliaceae) ở Việt Nam, chúng tôi có cơ hội tiếp cậnvới tiêu bản gốc (Type) AUG. CHEVALIER PLANTES DE L’INDOCHINE (P) của loài Talaumagioi do Service forestier thu mang số hiệu 38204. Đây là mẫu vật có quả thu được ở miền BắcViệt Nam và được Chen Bao Liang (1990) xem Talauma gioi chính là synonym của Micheliahypolampra Dandy. Tuy nhiên đ ến năm 2003, Xia Nianhe xác định lại loài Talauma gioi chính làMichelia gioii được Sima & H. Yu công bố vào năm 2003.Trên cơ sở nghiên cứu các tiêu bản mang các số hiệu HN 8617, 8807, 10.3.80 được thu tại ThừaThiên Huế, Thanh Hoá, Nghệ An (Cổ Ba, Kẻ Nhe), Quảng Trị (Làng Vây) đang được lưu giữ tạiphòng tiêu bản thực vật, Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật, Hà Nội (HN) và so sánh với cáctiêu bản gốc Service forestier 38204 (P) – tiêu bản gốc của Talauma gioi, và Fleury in Chevalier30158 (holotype, P; isotype, K) - tiêu bản mà Dandy dựa vào đ ể công bố lần đầu tiên loài Micheliahypolampra. Kết quả cho thấ y, các tiêu bản mang các số hiệu HN 8617, 8807, 10.3.80 đang đượclưu trữ tại HN và tiêu bản mang số hiệu Fleury in Chevalier 30158 đều thuộc về loài Micheliahypolampra Dandy. Loài này khác nổi bật với các loài khác trong chi Giổi (Michelia) ở chỗ hoakhá nhỏ với những cánh hoa phía ngoài kéo dài, lá noãn ít (8-10) với dày lông mầu nâu, noãnthường trên 10, quả khá nhỏ trên đ ế hoa kéo dài. Còn tiêu b ản mang số hiệu Service forestier38204 chính là loài Michelia gioii Sima & H. Yu và tên đồng nghĩa là Talauma gioi do A.Chevalier công bố năm 1918.VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUVật liệu Mẫu vật nghiên cứu bao gồm các tiêu b ản gốc của Talauma gioi, có quả trưởng thành doService forestier thu tại miền Bắc Việt Nam mang số hiệu 38204, tiêu bản gốc của Micheliahypolampra, mang hoa và q uả do Fleury in Chevalier thu tại Nghệ An (Vinh), mang số hiệu30158. Cả hai tiêu bản gốc hiện đang đ ược lưu trữ tại Bảo tàng tự nhiên Paris, Pháp. Các tiêu bảnmang các số hiệu HN 8617, 8807, 10.3.80 được thu tại Thừa Thiên Huế, Thanh Hoá, Nghệ An (CổBa, Kẻ Nhe), Quảng Trị (Làng Vây) đang được lưu giữ tại Phòng tiêu b ản thực vật, Viện Sinh tháivà Tài nguyên sinh vật, Hà Nội.Phương pháp Sử dụng phương pháp truyền thống trong nghiên cứu phân loại - p hương pháp hình thái sosánh để định loại loài. Các đ ặc đi ểm về hình thái của mẫu vật, bao gồm cả các mẫu gốc được phântích, được so sánh đối chiếu với các bản mô tả gốc của loài nghiên cứu và những loài gần giốngvới Talauma gioi do Chevalier cô ng bố vào năm 1918, Chen Baoliang (1990) và Sima & H. Yu(2003).KẾT QUẢ NGHIÊN CỨUTên khoa học: Michelia gioii (A. Chevalier) Sima & H. Yu, Seed Pl. Honghe Reg. SE Yunnan.55. 2003. TY ...