Nghiên cứu khoa học Nghiên cứu một số cơ sở khoa học và biện pháp kỹ thuật kinh doanh rừng tự nhiên góp phần nâng cao năng suất và quản lý rừng bền vững

Hiện nay, khi các vướng mắc về quản lý rừng tự nhiên, mà quan trọng nhất là ai là chủ rừng, là người được hưởng lợi đồng thời chia sẻ trách nhiệm quản lý rừng với nhà nước đang dần dần được tháo gỡ thì vấn đề kỹ thuật khai thác lại trở thành yếu tố quyết định đến việc tăng lợi nhuận một cách bền vững từ khai thác rừng tự nhiên đem lại. Với việc xã hội hoá nghề rừng, rừng tự nhiên đã được giao cho các đơn vị sản xuất kinh doanh, các hộ gia đình......
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu khoa học " Nghiên cứu một số cơ sở khoa học và biện pháp kỹ thuật kinh doanh rừng tự nhiên góp phần nâng cao năng suất và quản lý rừng bền vững " Nghiªn cøu mét sè c¬ së khoa häc vμ biÖn ph¸p kü thuËt kinh doanh rõng tù nhiªn gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt vμ qu¶n lý rõng bÒn v÷ng §ç §×nh S©m, TrÇn V¨n Con, Phan Minh S¸ng, NguyÔn V¨n ThÞnh vµ NNK ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam 1. §Æt vÊn ®Ò HiÖn nay, khi c¸c v−íng m¾c vÒ qu¶n lý rõng tù nhiªn, mµ quan träng nhÊt lµ ai lµ chñ rõng, lµ ng−êi ®−îc h−ëng lîi ®ång thêi chia sÎ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý rõng víi nhµ n−íc ®ang dÇn dÇn ®−îc th¸o gì th× vÊn ®Ò kü thuËt khai th¸c l¹i trë thµnh yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc t¨ng lîi nhuËn mét c¸ch bÒn v÷ng tõ khai th¸c rõng tù nhiªn ®em l¹i. Víi viÖc x· héi ho¸ nghÒ rõng, rõng tù nhiªn ®· ®−îc giao cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c hé gia ®×nh... Khai th¸c ®óng kü thuËt ®¶m b¶o rõng ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ l©u dµi, bÒn v÷ng cµng trë thµnh vÊn ®Ò bøc xóc. §Æc biÖt h¬n n÷a, trong bèi c¶nh c«ng t¸c phôc håi rõng tù nhiªn nghÌo kiÖt b»ng khoanh nu«i, xóc tiÕn t¸i sinh vµ trång bæ sung ®ang lµ mét phong trµo réng lín ®−îc nhµ n−íc khuyÕn khÝch vµ hç trî th× biÖn ph¸p kü thuËt khai th¸c rõng tù nhiªn hîp lý lµ mét b−íc ®i tr−íc nh»m gãp phÇn vµo môc tiªu ph¸t triÓn rõng, nghÒ rõng bÒn v÷ng ë ViÖt Nam. Tõ nh÷ng ®ßi hái thùc tiÔn ®ã, ®Ò tµi “Nghiªn cøu c¬ së khoa häc vµ biÖn ph¸p kü thuËt kinh doanh rõng tù nhiªn gãp phÇn n©ng cao n¨ng xuÊt vµ qu¶n lý rõng bÒn v÷ng” ®−îc ®Æt ra nh»m gãp phÇn gi¶i ®¸p nh÷ng v−íng m¾c, ®Æc biÖt lµ kü thuËt, trong kinh doanh rõng tù nhiªn l¸ réng th−êng xanh. §Ò tµi n»m trong khu«n khæ ch−¬ng tr×nh cÊp Bé “Qu¶n lý tµi nguyªn ,b¶o vÖ m«i tr−êng vµ phßng chèng thiªn tai” (2001-2005) vµ ®−îc giao cho ViÖn khoa häc l©m nghiÖp thùc hiÖn. 2. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.1. Ph−¬ng ph¸p luËn chung §iÒu tra kh¶o s¸t thùc ®Þa trªn c¸c « tiªu chuÈn ®iÓn h×nh t¹m thêi vµ « tiªu chuÈn ®Þnh vÞ, thu thËp sè liÖu vµ xö lý víi sù trî gióp cña c¸c phÇn mÒm th«ng dông Exel . 2.2. Ph−¬ng ph¸p cô thÓ - Thu thËp sè liÖu a) KÕ thõa sè liÖu: §Ò tµi ®· kÕ thõa sè liÖu ®iÒu tra ®o ®Õm trªn c¸c « tiªu chuÈn ®iÓn h×nh t¹m thêi sau c¸c thêi gian, c−êng ®é khai th¸c kh¸c nhau cña Trung t©m L©m nghiÖp NhiÖt ®íi, sè liÖu gi¶i tÝch c©y tiªu chuÈn rõng tù nhiªn ë T©y Nguyªn cña Phßng Nghiªn cøu Kü thuËt L©m sinh. b) Thu thËp sè liÖu hiÖn tr−êng: ¸p dông ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra « tiªu chuÈn t¹m thêi vµ « tiªu chuÈn ®Þnh vÞ, gi¶i tÝch c©y tiªu chuÈn, ph−¬ng ph¸p gi¶i tÝch nhanh ®· ®−îc øng dông réng r·i trong L©m nghiÖp. - Ph−¬ng ph¸p xö lý sè liÖu 1 X¸c ®Þnh ®−êng kÝnh khai th¸c: M« h×nh ho¸ quy luËt sinh tr−ëng ®−êng kÝnh c©y gi¶i tÝch theo hµm: Hµm Gompertz vµ hµm Schumacher. C¨n cø vµo c¸c chØ tiªu thèng kª vµ tiªu chuÈn χ2 ®Ó chän hµm lý thuyÕt phï hîp víi sinh tr−ëng D thùc nghiÖm. Tõ hµm lý thuyÕt ®· chän ®−îc tiÕn hµnh tÝnh Δ G, Δ d vµ Zd. C¨n cø vµo t¨ng tr−ëng b×nh qu©n chung vÒ tiÕt diÖn ( Δ Gmax) ®Ó lµm c¬ së x¸c ®Þnh tuæi vµ ®−êng kÝnh thµnh thôc vÒ sè l−îng cho mçi loµi c©y. X¸c ®Þnh c−êng ®é vµ lu©n kú khai th¸c (thêi gian rõng phôc håi l¹i tr÷ l−îng ban ®Çu) C−êng ®é khai th¸c ®−îc gi¶ ®Þnh biÕn thiªn víi c¸c c−êng ®é 20%; 25%; 30%; 35% ®èi víi tõng tr¹ng th¸i rõng. Trªn c¬ së ph©n bè vµ tû lÖ sè c©y gi÷a c¸c lîp dù tr÷, kÕ cËn vµ thµnh thôc (tû lÖ tr÷ l−îng cña nh÷ng c©y ®¹t ®−êng kÝnh tèi thiÓu cã thÓ khai th¸c) t¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i, mÉu chuÈn (ph©n bè lý thuyÕt), ngay sau khai th¸c vµ sau khai th¸c mét thêi gian nhÊt ®Þnh (5, 10 n¨m...), quy ph¹m thiÕt kÕ khai th¸c vµ c¸c môc ®Ých kh¸c cña s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó lùa chän c−êng ®é khai th¸c tèi ®a cho trõng tr¹ng th¸i rõng. Lu©n kú khai th¸c (thêi gian phôc håi tr÷ l−îng ban ®Çu) - Vèn rõng thùc tÕ, tøc lµ tr÷ l−îng thùc tÕ cña l©m phÇn: MA vµ MA’ (m3/ha) - Vèn rõng chuÈn, tøc lµ mét vèn rõng mµ chóng ta muèn v−¬n tíi: MC (m3/ha) - Tr÷ l−îng l©m phÇn sau khi khai th¸c: MA1 (m3/ha) - Lu©n kú khai th¸c a (n¨m) lµ kho¶ng thêi gian ®Ó vèn rõng tõ tr¹ng th¸i sau khai th¸c MA1 phôc håi l¹i vµ ®¹t ®−îc vèn rõng chuÈn, t¹i ®Êy cã thÓ b¾t ®Çu lu©n kú khai th¸c míi: a=T2- T1 - L−îng khai th¸c: MchÆt (m3/ha): thÓ tÝch gç lÊy ra trong kú khai th¸c Ta cã: MchÆt = MA-MA1 hoÆc MA’ - MA1 hoÆc MC - MA1 M - HÖ sè khai th¸c (hay c−êng ®é khai th¸c sÏ lµ) Pc (%) = ChÆt x100 MA M C - M A1 - L−îng t¨ng tr−ëng th−êng xuyªn trong lu©n kú lµ zM = a Tõ c¸c ®¹i l−îng nµy, chóng ta cã thÓ x¸c ®Þnh l−îng khai th¸c bÒn v÷ng cho mçi n¨m trong lu©n kú Lc (m3/ha/n¨m) nh− sau: MA - MC Lc = zM + ta cã thÓ thay thÕ: a MchÆt = Lc.a vµ ∆M = zM.a NghÜa lµ cã: MchÆt = ∆M + MA – MC Tõ c¸c c«ng thøc nµy chóng ta thÊy l−îng khai th¸c phô thuéc tû lÖ thuËn vµo l−îng t¨ng tr−ëng hµng n¨m cña rõng vµ ®é dµi cña lu©n kú khai th¸c; cã nghÜa lµ c−êng ®é khai th¸c cµng lín th× lu©n kú khai th¸c cµng dµi. Lu©n kú khai th¸c cã thÓ tÝnh: M A .(1 - Pc ) Mc Mc - M A 1 100 a= = (n¨m) (16) zM zM - §èi víi rõng khép: Sö dông ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch cÊu tróc tæ thµnh, m« h×nh ph ...