Nghiên cứu khoa học NGHIÊN CỨU TUYỂN CHỌN VÀ NHÂN GIỐNG THÔNG NHỰA (Pinus merkusii Jungh. & Vriese) KHÁNG SÂU RÓM THÔNG (Dendrolimus punctatus Walker)

Sâu róm thông (Dendrolimus punctatus Walker) là một trong những loài sâu hại nguy hiểm nhất đối với Thông nhựa (Pinus merkusii Jungh.& Vriese) xét cả về mặt mức độ gây hại và tỉ lệ gây hại. Chúng không những làm giảm năng suất và chất lượng gỗ, nhựa mà còn ảnh hưởng đến cảnh quan môi trường sinh thái. Tuy nhiên, hiện nay tại xã Sơn Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh có khoảng 3ha Thông nhựa khoảng 30 tuổi, từ khi trồng đến nay chưa hề bị Sâu róm thông phá hại, mặc dù ngay bên cạnh là...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu khoa học " NGHIÊN CỨU TUYỂN CHỌN VÀ NHÂN GIỐNG THÔNG NHỰA (Pinus merkusii Jungh. & Vriese) KHÁNG SÂU RÓM THÔNG (Dendrolimus punctatus Walker) " NGHIÊN CỨU TUYỂN CHỌN VÀ NHÂN GIỐNG THÔNG NHỰA (Pinus merkusii Jungh. & Vriese) KHÁNG SÂU RÓM THÔNG (Dendrolimus punctatus Walker) Đào Ngọc Quang, Lê Văn Bình Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam TÓM T ẮT Sâu róm thông (Dendrolimus punctatus W alker) là một trong những loài sâu hại nguy hiểm nhất đối vớiThông nhựa (Pinus merkusii Jungh.& Vriese) xét cả về mặt mức độ gây hại và tỉ lệ gây hại. Chúng khôngnhững làm giảm năng suất v à chất lượng gỗ, nhựa mà còn ảnh hưởng đến cảnh quan môi trường sinh thái.Tuy nhiên, hiện nay tại xã Sơn Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh có khoảng 3ha Thông nhựa khoảng 30 tuổi, từ khitrồng đến nay chưa hề bị Sâu róm thông phá hại, mặc dù ngay bên cạnh là khu rừng thông cùng tuổi luôn bịdịch SRT tàn phá hàng năm. Chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu xác định cơ chế kháng SRT của lô rừngnày. Bước đầu đã xác định được 2 cơ chế kháng Sâu róm thông của Thông nhựa là cơ chế không ưa thíchvà cơ chế kháng sinh từ đó làm cơ sở cho công tác chọn giống kháng sâu, bệnh hại. T ừ khóa: Thông nhựa, nhân giống, Sâu róm thông I. ĐẶT VẤN ĐỀ Tổng diện tích rừng trồng ở Việt Nam cho đến năm 2008 là 2.770.182ha; trong đó diện tích rừng trồngcác loài thông chiếm khoảng 250.000ha (chủ yếu là Thông nhựa, Thông mã vĩ, Thông ba lá và Thôngcaribê). Cây thông là một trong những loài cây có giá trị kinh tế cao; ngoài gỗ cho xây dựng, làm giấy, nhựathông còn được dùng trong nhiều ngành công nghiệp như sơn, vécni, vật liệu cách điện và các mặt hàngtiêu dùng khác. Cây thông dễ trồng, sinh trưởng nhanh, biện pháp lâm sinh đơn giản dễ áp dụng, trồng mộtlần cho thu nhập hàng năm, giá trị kinh tế cao, ổn định. Cây thông còn có giá trị đặc biệt trong cơ cấu câytrồng vùng đồi do những đặc tính sinh thái đặc biệt thích ứng với điều kiện lập địa cằn cỗi. Chính vì vậythông được sử dụng nhiều để phủ xanh đất trống đồi núi trọc trong các chương trình trồng rừng ở nước ta. Tuy nhiên, việc gây trồng và phát triển cây thông cũng gặp nhiều trở ngại, một trong số đó là vấn đề sâubệnh hại, nguy cơ về sâu bệnh hại thông không chỉ xảy ra tại rừng trồng mà còn xuất hiện tại cả vườn ươm.Riêng về sâu hại đã điều tra được 45 loài bao gồm các loài sâu ăn lá, sâu đục thân, sâu đục nõn… trong đóloài gây hại nguy hiểm nhất là Sâu róm thông (Dendrolimus punctatus W alker) thuộc họ Ngài kén hay Ngàikhô lá (Lasiocampidae), bộ Cánh vẩy (Lepidoptera). Khi dịch sâu róm thông xuất hiện, chúng không chỉ gây thiệt hại về kinh tế do làm giảm quá trình sinhtrưởng, giảm sản lượng nhựa,… mà còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cảnh quan môi trường sinh thái.Đã có rất nhiều các biện pháp được nghiên cứu v à đưa ra áp dụng trong phòng trừ loài sâu róm thông này,từ các biện pháp riêng lẻ như biện pháp vật lý, cơ giới, biện pháp hoá học, biện pháp sinh học cho đến ápdụng biện pháp phòng trừ tổng hợp nhưng đến hiện nay dịch sâu róm thông vẫn xuất hiện thường xuyên tạimột số địa điểm như: Sơn Động - Bắc Giang; Hà Trung - Thanh Hoá; Nghi Lộc, Nam Đàn - Nghệ An; HươngKhê, Hương Sơn - Hà Tĩnh, Quảng Trạch - Quảng Bình. Vì v ậy cần phải có những phương pháp tiếp cậnmới trong việc phòng chống sâu róm thông nói riêng và sâu hại nói chung với phương châm hiệu quả, bềnvững v à thân thiện hơn với môi trường… Hiện nay, theo xu hướng chung để hướng tới xây dựng một môi trường sinh thái bền vững, rất nhiều nhàkhoa học trên thế giới đã và đang nghiên cứu về việc phòng trừ sâu bệnh bằng biện pháp chọn giống khángsâu bệnh. Sử dụng giống chống chịu trong sản xuất đang là một trong những hướng đi của lâm nghiệp hiệnđại nhằm khắc phục những nhược điểm của các phương pháp phòng trừ sâu bệnh khác, điển hình như sựlệ thuộc vào thuốc hóa học ngày càng nhiều ở các nước đang phát triển. 89 Tính kháng sâu, bệnh hại đã được nhiều tác giả trên thế giới đề cập. Về cơ chế kháng sâu nói chung củacây trồng, nhiều tác giả đã tổng kết và đưa ra 3 cơ chế kháng chính như sau: Cơ chế không ưa thích: Bao gồm những cây có những đặc điểm về hình dạng, độ cứng của lá, nõn; cây có nhiều gai, lá có nhiều lông... làm cho sâu không muốn tấn công. Cơ chế kháng sinh: Lá, nõn, thân hoặc rễ cây có chứa nhóm chất kháng làm cho sâu không thích ăn, hoặc làm giảm tỷ lệ sống, sinh sản của sâu làm cho sâu không thể tồn tại và phát triển trên những câycó chứa nhóm chất này. Cơ chế chống chịu: Cây có khả năng hồi phục nhanh sau khi bị sâu phá hại, sự phá hại của sâu đối với những cây này không gây ra những thiệt hại lớn. Để có cơ sở khoa học trong việc chọn gi ...