Nghiên cứu khoa học Tiềm năng bột giấy của gỗ thông Caribê Trồng ở nước ta

Công nghiệp Giấy-Xenluylô Thông Caribê (Pinus caribaea Morelet) là loài cây mới được nhập và gây trồng ở nước ta chưa lâu, diện tUch gây trồng chưa nh?u. Song, so với các loài thông bản địa như: thông ba lá, thông mã vĩ và thông nhựa, thông Caribê là loài cây sinh trưởng nhanh hơn cả về đường kUnh và ch?u cao, thân hình thẳng và đẹp, cành nhánh nhỏ, mấu mắt Ut. Mặt khác, biên độ sinh thái rộng, thUch ứng với nh?u vùng sinh thái của nước ta (PhU Quang Điện và cộng sự, 2001) nên...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu khoa học " Tiềm năng bột giấy của gỗ thông Caribê Trồng ở nước ta "Tiềm năng bột giấy của gỗ thông Caribê Trồng ở nước ta Nguyễn Huy Sơn Viện Khoa học lâm nghiệp Việt Nam Hoàng Quốc Lâm, Đinh Ngọc Nimh Viện Công nghiệp Giấy-XenluylôThông Caribê (Pinus caribaea Morelet) là loài cây mới được nhập và gây trồng ởnước ta chưa lâu, diện tUch gây trồng chưa nh?u. Song, so với các loài thông bảnđịa như: thông ba lá, thông mã vĩ và thông nhựa, thông Caribê là loài cây sinhtrưởng nhanh hơn cả về đường kUnh và ch?u cao, thân hình thẳng và đẹp, cànhnhánh nhỏ, mấu mắt Ut. Mặt khác, biên độ sinh thái rộng, thUch ứng với nh?uvùng sinh thái của nước ta (PhU Quang Điện và cộng sự, 2001) nên diện tUchtrồng thông Caribê ở nước ta hiện nay đang ngày càng được mở rộng. Do vậy,việc nghiên cứu nâng cao năng suất chất lượng gỗ cũng như nghiên cứu t?m năngvà chất lượng bột giấy của loài cây này là cần thiOt. Thực hiện đề tài “Nghiêncứu các giải pháp khoa học công nghệ để phát triển gỗ nguy ên liệu cho xuấtkhẩu”, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam đã phối hợp với Viện Công nghiệpGiấy-Xenluylô bước đầu nghiên cứu xác định t?m năng bột giấy của một số loàicây mọc nhanh, trong đa ca thông Caribê. Do thông Caribê là loài mới được gâytrồng ở nước ta, chưa ca đủ các cấp tuổi khác nhau để thu thập mẫu và chO biOnthử nên kOt quả nghiên cứu còn hạn chO. Tuy nhiên, các kOt quả nghiên cứubước đầu dưới đây cũng đã làm sáng tỏ t?m năng bột giấy của loài cây này giúpcho việc định hướng phát triển ca hiệu quả hơn.I. Vật liệu và phương pháp nghiên cứu.1.1. Vật liệu:Mẫu gỗ thông Caribê được lấy to rong trồng 8; 11 và 15 tuổi ở Đại Lải (VĩnhPhúc) và rong trồng 12 tuổi ở Lang Hanh (Lâm Đồng).1.2. Phương pháp:- Mẫu gỗ được lấy theo phương pháp cây tiêu chuẩn. Mỗi cỡ tuổi trên một địađiểm lấy 3 cây, mỗi cây lấy 3 mẫu ở 3 vị trU trên thân: gốc, giữa và ngọn cây (đầungọn lấy đOn 10cm), mỗi mẫu dài 1,2m.- Tỷ trọng (tUnh theo trọng lượng gỗ khô kiệt) được xác định theo tiêu chuẩnTAPPI-T258 os-76. Thể tUch mỗi mẫu được xác định bằng thể tUch nước bịchiOm chỗ khi nhấn chìm mẫu trong nước, trọng lượng khô kiệt của mẫu sấy ở1050C được cân chUnh xác đOn mg. Tỷ trọng của mỗi mẫu được tUnh theo côngthức (1), tỷ trọng trung bình của các mẫu gỗ được tUnh theo công thức (2): rm (kg/m3)= Pk/Vm (1) r(kg/m3)= årm/n (2)Trong đa:· rm là tỷ trọng mẫu (khối lượng thể tUch mẫu).· rlà tỷ trọng trung bình của các mẫu (khối lượng thể tUch trung bình).· Pk là trọng lượng mẫu khô kiệt (sấy ở 1050C).· Vm là thể tUch của mẫu.· n là số lượng mẫu- Xử lu mẫu gỗ theo tiêu chuẩn TAPPI-T11m-59, bằng dung dịch HNO3 3% ởnhiệt độ sôi to 8-10 giờ. Phương pháp này nhằm để phân huỷ lớp màng liên kOt vàtách riêng các sợi mà không làm ảnh hưởng tới kUch thước của chúng.- KUch thước sợi được đo trên kUnh hiển vi ca độ phang đại 1000 lần và đượctUnh trung bình theo công thức (3) và (4): L(mm) = ål/n (3) R(àm) = år/n (4)Trong đa:· L là ch?u dài và R là ch?u rộng trung bình của các sợi (mm).· l là ch?u dài mỗi sợi (mm), r là ch?u rộng mỗi sợi (àm).· n là số lượng sợi- Thành phần hoá học của gỗ nguy ên liệu được xác định theo các phương phápsau:* Xenluylô theo phương pháp của Kiurscher-Hoff.* Lignin theo phương pháp TAPPI-T13.* Pentozan theo phương pháp TAPPI-T19.* Tro theo phương pháp TAPPI-T15.* Các chất tan trong hỗn hợp cồn-benzen theo phương pháp TAPPI-T6.* Các chất tan trong hỗn hợp NaOH 1% theo phương pháp TAPPI-T4.* Các chất tan trong nước nang theo phương pháp TAPPI-T1.* Các chất tan trong nước lạnh theo phương pháp TAPPI-T1.II. KOt quả và thảo luận.2.1. Tỷ trọng gỗKOt quả phân tUch ở bảng 1 cho thấy khả năng sinh trưởng của thông Caribêtrồng ở Lang Hanh cao hơn, nhưng tỷ trọng gỗ (r(kg/m3) lại thấp hơn so với ở ĐạiLải. Mặt khác, số liệu ở Đại Lải còn cho thấy tỷ trọng gỗ phụ thuộc vào tuổi cây,trong cùng một vùng sinh thái tuổi cây càng cao thì tỷ trọng gỗ càng lớn.So sánh với một vài loài thông trồng ở nước ngoài thì thông Caribê trồng ở nướcta ca tỷ trọng cao hơn thông (Pinus oocarpa) trồng ở Ugandavà gần bằng thông(Pinus silvestris) của Châu Âu. Như vậy, tỷ trọng gỗ thông Caribê trồng ở nước taxOp vào loại trung bình. Bảng 1. Tỷ trọng gỗ theo tuổi và vùng sinh thái D1,3 Hvn rm (kg/m3) Loài cây-địa điểm Tuổi (cm) (m)Thông Caribê - Lang Hanh (LH) 12 22,2 13,0 436Thông Caribê - Đại Lải (ĐL) 8 13,3 5,3 460Thông Caribê - Đại Lải (ĐL) 11 14,0 6,4 472Thông Caribê - Đại Lải (ĐL) 15 19,0 12,0 474Thông Uganda(P. oocarpa) 10 - 10,8 382Thông Châu Âu (P. silvestris) 20 - - 470-4802.2. KUch thước xơ sợiSố liệu phân tUch kUch thước xơ sợi thông trồng ở Đại Lải (bảng 2) cho thấych?u dài của sợi tăng nhưng ch?u rộng lại giảm theo tuổi cây. Trong phạm vi cáccỡ tuổi khảo sát ca thể nhận định rằng tuổi cây càng lớn thì ch?u dài sợi càng lớn,ch?u rộng càng nhỏ và càng mịn nên chất lượng bột càng tốt. Bảng 2. KUch thước xơ sợi Loài cây và Tuổi KUch thước xơ sợi (tUnh trung bình) (Năm) D ...