Nghiên cứu khoa học Vùng núi ở các nước nhiệt đới sự thách thức của rừng Hội nghị Thượng đỉnh về trái đất

Vùng núi ở các nước nhiệt đới sự thách thức của rừng Hội nghị Thượng đỉnh về trái đất (CNUED, 1992, Rio de Janeiro) và năm quốc tế vùng núi (2002) đã mang lại cho hệ sinh thái vùng núi và cư dân sống ở đó một sự hiểu biết rộng về môi trường và phát triển. Tổ chức FAO (tổ chức nông lương quốc tế của liên hợp quốc) giữ vai trò “người đứng đầu” các vấn đề được khởi xướng này 1. Rừng miền núi là trung tâm các chức năng sống còn của vùng thượng lưu và...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu khoa học " Vùng núi ở các nước nhiệt đới sự thách thức của rừng Hội nghị Thượng đỉnh về trái đất "Vùng núi ở các nước nhiệt đới sự thách thức của rừngHội nghị Thượng đỉnh về trái đất (CNUED, 1992, Rio de Janeiro) và năm quốc tếvùng núi (2002) đã mang lại cho hệ sinh thái vùng núi và cư dân sống ở đó một sựhiểu biết rộng về môi trường và phát triển.Tổ chức FAO (tổ chức nông lương quốc tế của liên hợp quốc) giữ vai trò “ngườiđứng đầu” các vấn đề được khởi xướng này1. Rừng miền núi là trung tâm các chức năng sống còn của vùng thượng lưu và hạlưu. Tính không bền vững tự nhiên của nó gia tăng bởi một sự quản lý đa chứcnăng. Vấn đề này liên quan đến cả hai lĩnh vực: cải thiện dân trí và gia tăng pháttriển mọi mặt đời sống kinh tế.2. Việc trang bị các kiến thức khoa học kỹ thuật và kinh nghiệm truyền thống làcần thiết, cũng như việc xây dựng các chính sách và biện pháp hiệu quả sát vớicuộc sống thực tế của người dân vùng núi.Những công việc khởi đầu và kinh nghiệm thu được ở các mức độ khác nhau đãchứng tỏ cuộc sống tinh thần và vật chất của người dân vùng núi ngày càng đượcquan tâm hơn.Vùng núi là nơi có những hệ sinh thái không bền vững, nó giữ một vai trò quantrọng trên hành tinh này, là một tháp nước thật sự, là nơi lưu giữ một nguồn tàinguyên đa dạng sinh học phong phú, những di sản văn hoá đặc thù, những khunghỉ mát sang trọng.Chiếm gần 1/5 diện tích toàn cầu, vùng núi đóng góp trực tiếp vào việc nuôi sốngkhoảng 1/10 nhân loại, đồng thời cung cấp của cải và nhân lực cho hơn 1/2 dân sốthế giới.Hội nghị Thượng đỉnh về trái đất (1992-Rio de Janeiro) đã thông qua “Chươngtrình hành động 21” gồm 40 chương với chữ ký của 181 nước thành viên Liên hợpquốc về việc “Quản lý các hệ sinh thái không bền vững – Phát triển kinh tế miềnnúi” (chương 13) nêu rõ:“ Vùng núi là một bồn chứa nước quan trọng, nơi lưu giữ một nguồn tài nguyên đadạng sinh học” có những nguồn tài nguyên thiên nhiên chủ yếu như: quặng, nônglâm sản, các danh lam thắng cảnh và dịch vụ giải trí là hệ sinh thái lớn nằm tronghệ sinh thái phức hợp của hành tinh chúng ta, hệ sinh thái vùng núi là cần thiết đốivới sự sống còn của hệ sinh thái trái đất.Tuy nhiên, các hệ sinh thái vùng núi tự điều chỉnh nhanh, mặc dù nó bộc lộ nhữngnhược điểm như sự xói mòn đất gia tăng, sự trượt đất, sự biến mất nhanh thổ ngôivà đa dạng di truyền.Về lĩnh vực con người, sự nghèo đói là phổ biến ở người dân vùng núi và nền vănhoá truyền thống bản địa mất dần đi. Kết quả là phần lớn các vùng núi trên hànhtinh đều chịu sự suy thoái về môi trường. Vì vậy, việc quản lý các nguồn tàinguyên vùng núi và việc phát triển kinh tế xã hội miền núi là công việc cần làmngay.Chương 13 của “Chương trình hành động 21” là kế hoạch phát triển kinh tế miềnnúi lâu dài, nhấn mạnh tính cấp thiết và xác định hai lĩnh vực hoạt động.- Đạt được và tăng cường những kiến thức về sinh thái và phát triển bền vữngnhững hệ sinh thái vùng núi.- Gia tăng phát triển tổng thể hệ thống thuỷ lợi và các nguồn nước khác một cáchcó lợiNhững năm tiếp theo, công việc chủ yếu là phải chuyển được thông điệp này tớinhững vùng núi quan trọng trên thế giới.Một số quá trình vận động và hoạt động liên quan tới những vấn đề miền núi đượcthực hiện. Tuy nhiên, vào thời điểm này, những việc khởi đầu chắc chắn là thiếtthực, vấn đề chính sách phù hợp, việc soạn thảo và thực hiện các chương trình mớicó hiệu quả bảo tồn, quy hoạch và phát triển kinh tế miền núi.Rừng tạo ra nhiều nguồn thu nhập về kinh tế trong đời sống người dân vùng núinên nó giữ vai trò then chốt trong vùng.Những năm vừa qua IUFRO và OEFM đã có những bước tiến lớn trong việc xâydựng ý thức về tầm quan trọng của rừng miền núi.Vấn đề chủ yếu ở đây là rừng miền núi đã thu hút được sự quan tâm xứng đángvới vị trí và chức năng của nó. Các nguồn tài nguyên còn chưa được đánh giá màrừng miền núi chứa đựng trong nó, các quá trình sinh thái sản sinh trong lòng nó làcần thiết cho một nền kinh tế bền vững của từng quốc gia, từng vùng và toàn cầu.Một trong những đặc thù của các hệ sinh thái vùng núi là ảnh hưởng có lợi của nóđối với vùng hạ lưu, là nhân tố điều tiết cấu trúc và chức năng các lưu vực đầunguồn, rừng, thực vật đi kèm với nó, đồng thời thể hiện rõ hiệu quả thiết thực củanó đối với chất lượng, khối lượng nước, đối với sự ổn định và chất lượng đất, đốivới sự phong phú của những mối quan hệ trong cuộc sống và những vùng sinh tháikhác nhau.Rừng trên những triền núi vùng núi nhiệt đới hay ôn đới là cần thiết mặc dù bảnthân nó chưa đủ đảm bảo được những hiệu quả có lợi của nó. Hơn nữa, hệ sinhthái và nhân dân vùng núi lại phụ thuộc lẫn nhau. Cây cối, rừng và đồng cỏ cùngkết hợp với đất và nước là nền tảng của các hệ thống sản xuất nông – lâm sản.Cuộc sống lao động của người dân vùng cao là cuộc sống của các cộng dồngngười và cộng đồng văn hoá địa phương nhiều màu sắc và nhất là khi được giaolưu với các giá trị văn hoá của đồng bằng và ...