Nghiên cứu nhân giống in vitro các dòng Tếch nhập nội K05 và PKU13

Tếch là loài cây trồng rừng có giá trị kinh tế cao với diện tính rừng trồng ước tính đạt 6 triệu ha trên toàn thế giới. Bài viết nghiên cứu nhân giống in vitro các dòng Tếch nhập nội K05 và PKU13.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu nhân giống in vitro các dòng Tếch nhập nội K05 và PKU13Tạp chí KHLN Số 5/2023©: Viện KHLNVN - VAFSISSN: 1859 - 0373 Đăng tải tại: www.vafs.gov.vn NGHIÊN CỨU NHÂN GIỐNG in vitro CÁC DÒNG TẾCH NHẬP NỘI K05 VÀ PKU13 Lê Sơn1, Mai Thị Phương Thúy1, Đỗ Huyền Anh2, Nông Thị Huệ2, Nguyễn Anh Dũng1, Văn Thu Huyền1, Nguyễn Thị Bích Ngọc3 1 Viện Nghiên cứu Giống và Công nghệ sinh học Lâm nghiệp 2 Học viện Nông nghiệp Việt Nam 3 Khoa Nông Lâm, Trường Đại học Tây Bắc TÓM TẮT Tếch là loài cây trồng rừng có giá trị kinh tế cao với diện tính rừng trồng ước tính đạt 6 triệu ha trên toàn thế giới. Tếch được giới thiệu vào nước ta khoảng 100 năm trước và hiện đang được ghi nhận là một trong những loài cây trồng rừng chủ lực. Tuy nhiên, nghiên cứu chọn giống và phát triển giống Tếch có năng suất chất lượng cao cho sản xuất còn gặp một số vấn đề giới hạn. Gần đây một số dòng Tếch có năng suất cao đã được nhập vào nước ta để trồng thử nghiệm, việc nghiên cứu nhân giống in vitro cho các dòng này là cần thiết và có ý nghĩa. Kết quả nghiên cứu cho thấy, sử dụng chất khử trùng HgCl2 0,05% trong khoảng thời gian 10 phút là hiệu quả nhất cho cả 2 dòng Tếch nghiên cứu với tỷ lệ mẫu bật chồi đạt trên 20%. Môi trường MS cải tiến (MS*) có bổ sung BAP nồng độ 0,5 mg/l và 0,05 mg/l α-NAA vào môi trường nuôi cấy cho kết quả nhân chồi tốt nhất với dòng K05 trong khi môi trường MS* + 0,5 mg/l BAP và 0,01 mg/l α-NAA là phù hợp nhất cho dòng PKU13. Môi trường tối ưu để tạo rễ cho cây in vitro hoàn chỉnh là 1/2MS + 4 g/l agar + 30 g/l đường + 0,75 mg/l IBA cho tỷ lệ chồi ra rễ đạt khoảng 80%, hiệu quả nhất trong các công thức nghiên cứu. Từ khoá: Dòng K05, dòng PKU13, nuôi cấy mô, Tếch. RESEARCH ON in vitro PROPAGATION OF INTRODUCED Tectona grandis CLONES K05 AND PKU13 Le Son1, Mai Thi Phuong Thuy1, Do Huyen Anh2, Nong Thi Hue2, Nguyen Anh Dung1, Van Thu Huyen1, Nguyen Thi Bich Ngoc3 1 Research Institute of Forest Tree Improvement and Biotechnology 2 Vietnam national University of Agriculture 3 Faculty of Agriculture and Forestry, Tay Bac University SUMMARY Tectona grandis L.f. is the most valuable tropical hardwood species with an estimate of approximately 6 million ha plantation worldwide. Teak was introduced to Vietnam about hundred years ago and now considered as one of main forest planting species. However, teak development program in the country faced some limitation due to long span rotation and narrow genetic bases. Recently, some fast-growing teak clones were imported to enrich genetic variation of breeding population. The propagation by tissue culture is considered as the most efficient tool for mass proliferation. In this study, the protocol for in vitro propagation was conducted. The results showed that the suitable sterilization is using HgCl2 0.05% for 10 minutes with the success rate reaching 20%. The suitable medium for shoot multiplication of clone K05 is MS* + BAP 0.5 mg/l + 0.05 mg/l α-NAA, whilethe best multiplication medium for clone PKU13 is MS* + BAP 0.5 mg/l + 0.01 mg/l α-NAA. The rooting mediu m for both clones is 1/2MS + IBA 0.75 mg/l with the percentage of rooted explant reaching approximately 80%. Keywords: Clone K05, clone PKU13, in vitro propagation, Tectona grandis L.f.14Tạp chí KHLN 2023 Lê Sơn et al., 2023 (Số 5) chọn giống, nhân và phát triển giống một sốTrong chiến lược phát triển ngành lâm nghiệp giống Tếch có năng suất cao là cần thiết (Đoànđến năm 2030, việc phát triển trồng rừng gỗ Thị Mai và Lê Sơn, 2010). Cây giống sản xuấtlớn là một hướng đi chủ đạo và được xác định từ hạt được sử dụng phổ biến hiện nay khôngsẽ mang lại giá trị kinh tế cao cho sản xuất đáp ứng được nhu cầu trồng rừng vì số lượnglâm nghiệp (Theo Quyết định số 523/QĐ-TTg rừng giống có chất lượng di truyền đã được cảingày 01/04/20121 của Thủ tướng Chính phủ). thiện rất hạn chế, hạt giống thu hái không rõTrong các loài cây trồng rừng gỗ lớn, Tếch nguồn gốc nên phẩm chất hạt kém. Một vấn đề(Tectona grandis L.f.) là loài cây có giá trị cao khác là năng suất hạt của một cây rất thấp, theođược xác định là một trong những loài cây đó 1 ha rừng giống ở giai đoạn 15 tuổi chỉ chotrồng chủ lực. Gỗ Tếch được sử dụng phổ khoảng 50 kg hạt (Đoàn Thị Mai và Lê Sơn,biến trong xây dựng và làm đồ gỗ gia dụng vì 2010). Vì vậy, nghiên cứu về phương phápcó khả năng chống mối mọt, chịu nước lâu nhân giống sinh dưỡng bằng nuôi cấy mô tếngày và mặt gỗ có độ bóng cao. Trong công bào có vai trò quan trọng trong việc phát triểnnghiệp chế biến gỗ, Tếch là loài cây có gỗ nhanh các giống cây rừng nói chung cũng nhưmịn có thể bóc thành tấm mỏng. Gỗ Tếch các giống Tếch có năng suất, chất lượng caohiện được dùng rộng rãi trong công nghiệp vào sản xuất.đóng tàu vì mang một số đặc điểm ưu việt Gần đây, trong chươ ...