Nghiên cứu so sánh pháp luật về quản lý chỉ dẫn địa lý tại một số quốc gia trên thế giới và đề xuất cho Việt Nam

Bài viết dưới đây nghiên cứu quy định pháp luật về quản lý CDĐL tại Pháp và Australia (đại diện cho các truyền thống pháp luật tiêu biểu trên thế giới) dưới góc độ so sánh luật, tìm ra những điểm tương đồng và khác biệt so với pháp luật Việt Nam về quản lý CDĐL và đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật trong quản lý CDĐL trên thực tế ở Việt Nam hiện nay. Mời các bạn tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu so sánh pháp luật về quản lý chỉ dẫn địa lý tại một số quốc gia trên thế giới và đề xuất cho Việt Nam 26. NGHIÊN CỨU SO SÁNH PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ CHỈ DẪN ĐỊA LÝ TẠI MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI VÀ ĐỀ XUẤT CHO VIỆT NAM THE GEOGRAPHICAL INDICATIONS MANAGEMENT PROVIDED IN INTELLECTUAL PROPERTY LAWS OF SOME COUNTRIES: A COMPARATIVE PERSPECTIVE AND RECOMMENDATIONS FOR VIETNAM Đỗ Thị Ánh Hồng1 Trần Thị Thu Hà2 TÓM TẮT: Việc xây dựng thƣơng hiệu cho các loại sản phẩm gắn với chỉ dẫn địa lý (CDĐL) đã và đang mang lại lợi ích kinh tế to lớn cho mỗi địa phƣơng có CDĐL đó. Tuy nhiên, một trong những vấn đề hiện nay là làm sao có thể quản lý hiệu quả các CDĐL tại địa phƣơng dƣới góc độ pháp lý và thực tiễn. Bài viết dƣới đây nghiên cứu quy định pháp luật về quản lý CDĐL tại Pháp và Australia (đại diện cho các truyền thống pháp luật tiêu biểu trên thế giới) dƣới góc độ so sánh luật, tìm ra những điểm tƣơng đồng và khác biệt so với pháp luật Việt Nam về quản lý CDĐL và đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật trong quản lý CDĐL trên thực tế ở Việt Nam hiện nay. Từ khóa: chỉ dẫn địa lý, quản lý CDĐL, pháp luật về quản lý CDĐL ABSTRACT: Branding for products associated with geographical indications (GIs) has been brought great economic benefits to each locality whose geographical indications. However, one of the current problems is how to manage GIs effectively in the locality from legal and practical perspectives. This essay researches the legal provisions on management of GIs of France and Australia (legal systems belonging to typical legal traditions) in comparative law, indicates the similarities and differences with Vietnam's management of GIs legal system and proposes solutions to improve the law on management of GIs in Vietnam. Keywords: Geographical Indications (GIs), management of Geographical Indications, legal provisions on management of Geographical Indications 1 ThS., Trƣờng Đại học Luật Hà Nội; Email: anhhongdo22@gmail.com 2 Chuyên viên pháp chế., Công ty Cổ phần Đầu tƣ CIC; Email: tranha1102.hlu@gmail.com 338 1. Đặt vấn đề Hiện nay, CDĐL đã và đang đóng góp rất lớn vào công cuộc khẳng định giá trị hàng hóa Việt Nam nói chung và hàng nông sản Việt Nam nói riêng. Tuy nhiên, một trong những vấn đề trăn trở nhất hiện nay chính là quy định về quản lý CDĐL ở nƣớc ta còn tồn tại những bất cập. Vì vậy, việc học hỏi kinh nghiệm về quản lý CDĐL của một số quốc gia phát triển trên thế giới là vô cùng cần thiết, một mặt giúp chúng ta khắc phục đƣợc những hạn chế, yếu kém trong công tác quản lý; mặt khác cũng thúc đẩy việc đƣa sản phẩm mang CDĐL từ Việt Nam ra thế giới, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc. 2. Những vấn đề chung về chỉ dẫn địa lý và quản lý chỉ dẫn địa lý 2.1. Khái niệm chỉ dẫn địa lý CDĐL là một trong ba thuật ngữ liên quan đến chỉ dẫn nguồn gốc địa lý đƣợc luật pháp quốc tế thừa nhận. Trong đó, khái niệm “chỉ dẫn địa lý” đƣợc nhắc đến lần đầu tiên tại khoản 1 Điều 22 Hiệp định về các khía cạnh liên quan tới thƣơng mại của quyền sở hữu trí tuệ (TRIPs) là những chỉ dẫn về hàng hoá bắt nguồn từ lãnh thổ của một Thành viên hoặc từ khu vực hay địa phƣơng thuộc lãnh thổ đó, có chất lƣợng, uy tín hoặc đặc tính nhất định chủ yếu do xuất xứ địa lý quyết định. Nhƣ vậy, sản phẩm mang CDĐL phải có chất lƣợng, uy tín hoặc đặc tính mà các tính chất này chủ yếu xuất phát từ xuất xứ địa lý quyết định. Đó cũng là những điều kiện để một sản phẩm đƣợc bảo hộ dƣới dạng CDĐL. Tƣơng tự với quan điểm về CDĐL đƣợc quy định trong Hiệp định TRIPs, Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) cũng đƣa ra định nghĩa nhƣ sau: “CDĐL là dấu hiệu được sử dụng trên các sản phẩm có nguồn gốc địa lý cụ thể và có chất lượng hoặc danh tiếng do nguồn gốc đó mang lại…”3. Theo WIPO, mỗi sản phẩm mang CDĐL là một “di sản” đƣợc kết tinh dựa trên các điều kiện môi trƣờng độc đáo và truyền thống địa phƣơng từ các xuất xứ địa lý cụ thể của chúng. Những yếu tố này làm cho mỗi CDĐL có sự khác biệt và đều ẩn chứa những “câu chuyện” về quá trình sản sinh ra các CDĐL đó. Nhƣ vậy, CDĐL còn mang ý nghĩa gìn giữ những bản sắc văn hóa vùng miền rất đặc trƣng và cần tiếp tục đƣợc phát huy trên thực tế. 3 WIPO, Geographical Indications, https://www.wipo.int/geo_indications/en/, truy cập ngày 22/08/2021. 339 Đặc biệt, là một trong những quốc gia thành viên của WIPO và WTO, Việt Nam cũng đã có những quy định về CDĐL. Theo khoản 22 Điều 4, Luật sở hữu trí tuệ năm 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009 và 2019), “CDĐL là dấu hiệu dùng để chỉ sản phẩm có nguồn gốc từ khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hay quốc gia cụ thể”. Nhƣ vậy, với cách định nghĩa trên, Việt Nam cũng đã nhấn mạnh đƣợc yếu tố đặc trƣng về nguồn gốc địa lý của sản phẩm mang CDĐL. Tuy nhiên, so với cách định nghĩa của Hiệp định TRIPs hay WIPO, Việt Nam không mang các yếu tố của CDĐL vào định nghĩa mà quy định riêng thành điều kiện để CDĐL đƣợc bảo hộ theo quy định tại Điều 79 Luật Sở hữu trí tuệ. Theo đó, CDĐL đƣợc bảo hộ nếu đáp ứng các điều kiện sau đây: (i) Sản phẩm mang CDĐL có nguồn gốc địa lý từ khu vực, địa phƣơng, vùng lãnh thổ hoặc nƣớc tƣơng ứng với CDĐL; (ii) Sản phẩm mang CDĐL có danh tiếng, chất lƣợng hoặc đặc tính chủ yếu do điều kiện địa lý của khu vực, địa phƣơng, vùng lãnh thổ hoặc nƣớc tƣơng ứng với CDĐL đó quyết định. Nhƣ vậy, một CDĐL muốn đƣợc bảo hộ tại Việt Nam cần đáp ứng đồng thời cả điều kiện về nguồn gốc địa lý và điều kiện về danh tiếng, chất lƣợng hoặc đặc tính tƣơng ứng với nguồn gốc địa lý mà CDĐL đó mang lại. 2.2. Quản lý chỉ dẫn địa lý ...