Nghiên cứu sự biến đổi của tốc độ chuyển động thẳng đứng trên khu vực Bắc Bộ Việt Nam

Bài viết Nghiên cứu sự biến đổi của tốc độ chuyển động thẳng đứng trên khu vực Bắc Bộ Việt Nam tập trung xem xét sự biến đổi theo thời gian trong năm và sự biến đổi theo chiều cao của tốc độ CĐTĐ trên khu vực Bắc Bộ Việt Nam. Nghiên cứu nhằm cung cấp các kết quả định lượng, từ đó có cái nhìn tổng quát về sự biến đổi của tốc độ CĐTĐ trên khu vực.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu sự biến đổi của tốc độ chuyển động thẳng đứng trên khu vực Bắc Bộ Việt Nam NGHIÊN CỨU SỰ BIẾN ĐỔI CỦA TỐC ĐỘ CHUYỂN ĐỘNG THẲNG ĐỨNG TRÊN KHU VỰC BẮC BỘ VIỆT NAM Trần Đình Linh, Chu Thị Thu Hường Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội Tóm tắt Xem xét sự biến đổi trong năm và theo độ cao của tốc độ chuyển động thẳng đứng trênkhu vực Bắc Bộ Việt Nam từ số liệu tái phân tích ERA Interim cho thấy, tốc độ thẳng đứng trênkhu vực có thay đổi lớn theo chiều cao và theo thời gian trong năm, đồng thời, sự thay đổi đó cũngkhác nhau giữa các khu vực, giữa các tháng trên mỗi khu vực. Cụ thể, về sự biến đổi theo chiềucao, trên khu vực Tây Bắc Bộ, tốc độ chuyển động thẳng đứng ít thay đổi trong lớp biên còn biếnđổi nhanh phía trên mực 800 hPa. Trong phần lớn thời gian, dòng thăng đạt tốc độ cực đại ởkhoảng 800 hPa - 750 hPa và 450 hPa - 400 hPa, cực tiểu dòng thăng (hoặc cực đại dòng giáng)ở mực 650 hPa - 550 hPa và 200 hPa. Trên khu vực Đông Bắc Bộ, tốc độ chuyển động thẳng đứngbiến động theo chiều cao mạnh hơn, đồng thời, các cực trị cũng đạt được ở độ cao thấp hơn trênkhu vực Tây Bắc Bộ. Về sự biến đổi trong năm, trong lớp biên khí quyển, dòng thăng chiếm ưu thếtrên toàn khu vực trong suốt cả năm. Tốc độ dòng thăng trong lớp khí quyển này đạt cực đại trongcác tháng 02, 03, 04 và cực tiểu trong tháng 08. Phía trên mực 800 hPa, dòng thăng chiếm ưu thếtrên khu vực trong thời kỳ mùa mưa, cực đại dòng thăng xuất hiện trong tháng 08, tháng 09; dònggiáng chiếm ưu thế trong thời kỳ mùa khô và đạt cực đại trong các tháng 02, 03, 04. Từ khóa: Chuyển động thẳng đứng; Chuyển động đối lưu; Khu vực Bắc Bộ; Tốc độ thẳng đứng. Abstract The variation of vertical motion speed over the Northern of Vietnam Results of the variation in the year and along the atmosphere of vertical motion speed inthe Northern of Vietnam from ERA Interim reanalysis data show that vertical speed has a largevariation with height and time of year, and that change also varies from region to region, frommonth to month in each region. Specifically, in terms of height variation, in the Northwest region,the speed is quite stable with height in 1 km layer of the atmosphere close to the surface, whenabove 1km, the vertical speed changes rapidly. Most of the time, the updraft reaches its maximumspeed at from 800 hPa to 750 hPa and from 450 hPa to 400 hPa, with a minimum of updraft (ora maximum of downdraft) at from 650 hPa to 550 hPa and 200 hPa; In the Northeast region,vertical motion speed change in altitude is stronger, and the maximum values are also reached atlower altitudes than in the Northwest region. In terms of the variation in year, in the atmosphericboundary layer, updraft prevail over the entire region throughout the year. The updraft velocity inthis layer reaches to maximum value in February, March or April, and minimum value in August.In the atmosphere above 800 hPa level, updrafts prevail over the area during the rainy season,peaks of updrafts appear in August or September; Downflow predominates during the dry seasonand peaks in the months from February to April. Keywords: Vertical movement; Convection; Northern region; Vertical speed. 1. Mở đầu Chuyển động thẳng đứng (CĐTĐ) trong khí quyển có vai trò to lớn đến điều kiện thời tiếttrên mỗi khu vực. Khi khu vực thịnh hành, dòng thăng thường sẽ hình thành mây, gây thời tiết xấu.Ngược lại, khi trên vực thịnh hành, dòng giáng lại làm tan mây và thời tiết tốt. Nghiên cứu chuyển giao, ứng dụng khoa học công nghệ trong sử dụng hợp lý tài nguyên, 511 bảo vệ môi trường và phát triển bền vững Trên các khu vực gió mùa, hoạt động đối lưu có thể phụ thuộc vào thời gian kéo dài và cườngđộ của gió mùa trong năm [1, 2]. Ở Ấn Độ Dương, trên khu vực rãnh xích đạo, đặc biệt là ở phíaĐông, hoạt động đối lưu mạnh hơn trong những năm có gió mùa kéo dài [2]. Đối lưu cũng phụthuộc vào điều kiện ENSO gián tiếp, thông qua sự thay đổi hoạt động của gió mùa. Trong điều kiệnEl-nino, thời gian gián đoạn gió mùa tăng lên làm suy giảm hoạt động đối lưu. Ngược lại, trongđiều kiện La Nina, gió mùa hoạt động mạnh hơn, thúc đẩy hoạt động đối lưu hoạt động mạnh hơntrên khu vực Ấn Độ [2]. Hoạt động đối lưu cũng có sự biến đổi theo chu trình ngày đêm và phụ thuộc vào đặc điểmhoạt động của gió mùa. Trong thời kỳ gió mùa hoạt động mạnh, đối lưu tăng cường, làm gia tănglượng mưa ở khu vực miền Trung Ấn Độ. Ngược lại, thời kỳ gián đoạn gió mùa, lượng mưa giảmở miền Trung Ấn Độ nhưng tăng lên ở vùng chân núi phía Nam dãy Himalaya và ...