Nghiên cứu thành phần loài cá ở hồ Trị An, tỉnh Đồng Nai

Năm 2017, hồ Trị An - tỉnh Đồng Nai có 51 loài cá thuộc 37 giống, 20 họ, 7 bộ; trong đó, 45 loài là cá bản địa, chiếm 87,5%; 6 loài cá du nhập, chiếm 12,5%; bổ sung 22 loài, 8 giống, 2 họ cho công trình nghiên cứu trước đây. Có 7 loài không tìm thấy so với công trình nghiên cứu trước đây. Qua quá trình nghiên cứu, nhận thấy có 30 loài cá kinh tế; 19 loài cá nuôi làm cảnh; 3 loài trong Sách Đỏ Việt Nam (2007).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu thành phần loài cá ở hồ Trị An, tỉnh Đồng NaiTRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP HỒ CHÍ MINHTẠP CHÍ KHOA HỌCHO CHI MINH CITY UNIVERSITY OF EDUCATIONJOURNAL OF SCIENCEKHOA HỌC TỰ NHIÊN VÀ CÔNG NGHỆNATURAL SCIENCES AND TECHNOLOGYISSN:1859-3100 Tập 14, Số 12 (2017): 80-90Vol. 14, No. 12 (2017): 80-90Email: tapchikhoahoc@hcmue.edu.vn; Website: http://tckh.hcmue.edu.vnNGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN LOÀI CÁ Ở HỒ TRỊ AN,TỈNH ĐỒNG NAITống Xuân Tám1*, Nguyễn Minh Trung2, Lê Thị Ngọc31Khoa Sinh học - Trường Đại học Sư phạm TP Hồ Chí MinhTrường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa – TP Hồ Chí Minh3Trường TH - THCS – THPT Quốc tế Canada2Ngày nhận bài: 31-8-2017; ngày nhận bài sửa: 03-10-2017; ngày duyệt đăng: 20-12-2017TÓM TẮTNăm 2017, hồ Trị An - tỉnh Đồng Nai có 51 loài cá thuộc 37 giống, 20 họ, 7 bộ; trong đó, 45loài là cá bản địa, chiếm 87,5%; 6 loài cá du nhập, chiếm 12,5%; bổ sung 22 loài, 8 giống, 2 họcho công trình nghiên cứu trước đây. Có 7 loài không tìm thấy so với công trình nghiên cứu trướcđây. Qua quá trình nghiên cứu, nhận thấy có 30 loài cá kinh tế; 19 loài cá nuôi làm cảnh; 3 loàitrong Sách Đỏ Việt Nam (2007).Từ khóa: cá, Hồ Trị An, thành phần loài.ABSTRACTStudying species composition and distribution of fish in Tri An lake, Dong Nai provinceIn 2017, ourstudy in Tri An reservoir resulted in adding 45 local and 6 invasive species forthe fisheries fauna. Combination of the research and previous study, the biodiversity of fish in theregion is strongly valuable by consist of 30 commercial species, 19 pet trade species, and 3threatened species (Vietnam Red List Book, 2007).Keywords: Tri An reservoir, species composition, fish.1.Mở đầuHồ Trị An là một trong những hồ nước ngọt lớn nhất Việt Nam, bên cạnh mục đíchchính là trữ nước cung cấp nước cho nhà máy Thủy điện, cung cấp nước tưới cho các diệntích canh tác ở hạ du, cấp nước cho sản xuất công nghiệp và sinh hoạt… hồ Trị An còn cónhiều lợi ích khác như cải thiện điều kiện môi trường, giảm độ mặn ở hạ lưu sông ĐồngNai, du lịch và đặc biệt là phát triển nghề cá. Mặt nước rộng với diện tích ngập nước cựcđại lên tới 323 km2, hồ không sâu, đáy hồ tương đối bằng phẳng, chất lượng nước bảođảm… Đây là cơ sở cho nguồn thủy sản phát triển rất phong phú và đa dạng.Theo “Phê duyệt Quy hoạch hệ thống khu bảo tồn vùng nước nội địa đến năm 2020”theo Quyết định số 1479/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ vào ngày 13 tháng 8 năm2010, hồ Trị An là 1 trong số 25 khu bảo tồn vùng nước nội địa được phê duyệt quy hoạchxây dựng giai đoạn 2011 - 2015 [7].*Email: tongxuantam@yahoo.com77TẠP CHÍ KHOA HỌC - Trường ĐHSP TPHCMTập 14, Số 12 (2017): 80-90Trung bình hằng năm, hồ Trị An cung cấp khoảng 3000 tấn cá cho ngành Thủy sản,tuy nhiên những năm gần đây, với các hình thức khai thác hủy diệt như ghe te gắn bìnhđiện… đã ảnh hưởng rất lớn đến nguồn lợi cá.Năm 1990, Hoàng Đức Đạt, Lê Ngọc Bích thực hiện đề tài khảo sát “Thành phầnloài cá hồ chứa Trị An (Đồng Nai) và tình hình nghề cá ở đây” đã xác định 46 loài, 18 họ,6 bộ. Trong công trình [6] đã thống kê được 40 loài. Trong những năm gần đây, các đề tàinghiên cứu về thành phần loài cá ở hồ Trị An, tỉnh Đồng Nai vẫn chưa được công bố.Vì thế, nghiên cứu về đa dạng thành phần loài, sự phân bố cá ở hồ Trị An nhằm đánhgiá áp lực khai thác quá mức đến nguồn lợi cá, bên cạnh đó góp phần xây dựng cơ sở dữliệu cá cho Nam Bộ nói chung và tỉnh Đồng Nai nói riêng. Đồng thời, làm cơ sở khoa họcđể bảo tồn tính đa dạng sinh học, cùng với việc ổn định sinh kế, nâng cao đời sống cộngđồng, đồng thời góp phần xây dựng cơ sở dữ liệu cho khu bảo tồn vùng nước nội địa hồ TrịAn và khu bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai.2.Thời gian, địa điểm và phương pháp nghiên cứu2.1. Thời gianĐề tài được tiến hành từ tháng 11/2016 - 10/2017, bao gồm: nghiên cứu tài liệu, thuthập mẫu thực địa, phân tích mẫu cá trong phòng thí nghiệm, xây dựng cơ sở dữ liệu vàviết đề tài. Ngoài ra, đề tài còn thu thập mẫu cá gián tiếp bằng cách gửi thùng ngâm mẫucho ngư dân.Thu mẫu cá vào 2 mùa: mùa khô (11/2016 - 4/2017) và mùa mưa (5/2017 - 10/2017).Thu mẫu cá vào 11 đợt:Bảng 2.1. Thời gian thu mẫu thực địa ở hồ Trị An-Mùa khôĐợt 1: Từ 27/11/2016 - 30/11/2016Đợt 2: Từ 29/12/2016 - 31/12/2016Đợt 3: Từ 27/01/2017 - 29/01/2017Đợt 4: Từ 17/3/2017 - 19/3/2017Đợt 5: Từ 21/4/2017 - 23/4/2017-Mùa mưaĐợt 6: Từ 26/5/2017 - 28/5/2017Đợt 7: Từ 23/6/2017 - 25/06/2017Đợt 8: Từ 21/7/2017 - 23/07/2017Đợt 9: Từ 01/8/2017 - 03/8/2017Đợt 10:Từ 15/9/2017 - 17/9/2017Đợt 11:Từ 20/10/2017 - 22/10/20172.2. Địa điểmĐịa điểm thu mẫu cá, mẫu nước và điều tra phỏng vấn: hồ Trị An, Đồng Nai.Bảng 2.2. Địa điểm thu mẫu thực địa ở hồ Trị AnSTT11278Vị trítrên bản đồ2Tọa độ địa líĐịa chỉ11°1164.43N107°1643.24E11°1591.08N107°2679.85EBến cá Ấp Nôm 2, xã Phú Cường, huyện ĐịnhQuán, tỉnh Đồng NaiBến cá cầu La Ngà, xã La Ngà, huyện ĐịnhQuán, tỉnh Đồng NaiTẠP CHÍ KHO ...