Nghiên cứu thành phần loài và đặc điểm phân bố của phân bộ chuồn chuồn ngô (Anisoptera), bộ chuồn chuồn (Odonata) ở vườn quốc gia Cúc Phương, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình

Chuồn chuồn có màu sắc sặc sỡ và có vai trò quan trọng trong hệ sinh thái. Chúng là một mắt xích của lưới thức ăn nên chuồn chuồn không chỉ là sinh vật chỉ thị cho sự biến động của hệ sinh thái mà còn được sử dụng như tác nhân sinh học kiểm soát các quần thể côn trùng có hại khác. Bài báo này phân tích sự đa dạng thành phần loài trong các họ của phân bộ Chuồn chuồn ngô và đặc điểm phân bố của chúng theo sinh cảnh ở Vườn quốc gia Cúc Phương.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu thành phần loài và đặc điểm phân bố của phân bộ chuồn chuồn ngô (Anisoptera), bộ chuồn chuồn (Odonata) ở vườn quốc gia Cúc Phương, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình TIšU THUY˜T T…M L VI›T NAM GIAI O„N TØ 1930 ˜N 1945  o ùc Do¢n Nh  xu§t b£n HSP H  Nëi 1. °t v§n · Trong giai o¤n tø 1930 ¸n 1945, tiºu thuy¸t t¥m l½ Vi»t Nam ¢ câ b÷îc ph¡t triºn r§t m¤nh m³ v  phong phó. Nâ vøa l  s£n ph©m cõa v«n håc hi»n ¤i, vøa l  d§u hi»u tr÷ðng th nh cõa n·n v«n håc d¥n tëc. T¼m hiºu sü ph¡t triºn cõa tiºu thuy¸t t¥m l½ trong giai o¤n làch sû °c bi»t n y, chóng ta câ th¶m cù li»u º bê sung cho bùc tranh chung cõa v«n håc d¥n tëc tr¶n con ÷íng hi»n ¤i hâa. 2. Nëi dung Trong nhúng n«m tr÷îc 1930, tiºu thuy¸t Vi»t Nam chõ y¸u ph¡t triºn theo hai khuynh h÷îng l  tiºu thuy¸t làch sû, vîi c¡c t¡c gi£ nh÷: Phan Bëi Ch¥u (Tròng Quang t¥m sû), inh Gia Thuy¸t (Ngån cí v ng), Nguy¹n Tû Si¶u (Vi»t Thanh chi¸n sû, Tr¦n Nguy¶n chi¸n k...) v  tiºu thuy¸t th¸ sü, vîi c¡c t¡c gi£ nh÷: °ng Tr¦n Ph§t (Cuëc tang th÷ìng, C nh hoa iºm tuy¸t), Trång Khi¶m (Kim Anh l» sû), Hç Biºu Ch¡nh (Cha con ngh¾a n°ng, Con nh  ngh±o...); ngo i ra cán câ tiºu thuy¸t h÷îng nëi, vèn r§t phong phó trong truy·n thèng truy»n Næm vîi nhúng Hoa ti¶n (Nguy¹n Huy Tü), Sì k½nh t¥n trang (Ph¤m Th¡i), Truy»n Ki·u (Nguy¹n Du)... Cán l¤i, ch¿ câ thº kº t¶n v i t¡c ph©m khæng thuëc hai khuynh h÷îng tr¶n nh÷ Gi§c mëng con (1916), Gi§c mëng lîn (1929) cõa T£n  , Nho Phong (1925) cõa Nguy¹n T÷íng Tam v  Tè T¥m (1922) cõa Ho ng Ngåc Ph¡ch. Trong â, Gi§c mëng con, Gi§c mëng lîn chõ y¸u manh t½nh ch§t du k½, cán Nho phong v¨n theo tinh th¦n n» cê. Ch¿ câ Tè T¥m ÷ñc coi l  tiºu thuy¸t t¥m l½. Sü thº hi»n t¥m l½ cõa c¡c nh  v«n trong giai o¤n n y, n¸u câ, ch¿ l  düa theo kinh nghi»m. Nhªn thùc v· tiºu thuy¸t nâi chung v  tiºu thuy¸t t¥m l½ nâi ri¶ng cán h¸t sùc sì khai v  §u tr¾. Ho ng Ngåc Ph¡ch · tüa cho Tè T¥m l  Tiºu thuy¸t t¥m l½ ch¯ng qua ch¿ v¼ câ þ che m­t kiºm duy»t - nh÷ æng ¢ nâi trong hçi k½ Tæi vi¸t tiºu thuy¸t Tè T¥m - chù khæng ph£i vîi mët þ thùc tü gi¡c v· thº lo¤i. B÷îc sang giai o¤n tø 1930 ¸n 1945, trong nghi¶n cùu v«n håc công nh÷ trong s¡ng t¡c, ngh» thuªt mi¶u t£ t¥m l½ ng y c ng trð th nh mët v§n · ÷ñc c¡c t¡c gi£ þ thùc tü gi¡c v  tiºu thuy¸t t¥m l½ ng y c ng ph¡t triºn. N¸u nh÷ tr÷îc 1930, sü mi¶u t£ t¥m l½ v  tiºu thuy¸t t¥m l½ mîi ch¿ ÷ñc · cªp ¸n mët c¡ch sì l÷ñc trong mët v i cæng tr¼nh chõ y¸u câ t½nh ch§t truy·n b¡ tri thùc phê cªp, nh÷ Kh£o v· tiºu thuy¸t cõa Ph¤m Quýnh (1921), Quyºn Tè T¥m ra íi cõa L¶ Húu Phóc (1922),... th¼ tø sau 1930, nâ ÷ñc b n ¸n mët c¡ch t¿ m¿ v  s¥u s­c trong h ng lo¤t c¡c cæng tr¼nh nghi¶n cùu, l½ luªn, ph¶ b¼nh nh÷: Ph¶ b¼nh v  c£o luªn cõa Thi¸u Sìn (1933), Theo dáng cõa Th¤ch Lam (1941), D÷îi m­t tæi cõa Tr÷ìng Ch½nh (1939), Kh£o v· tiºu thuy¸t cõa Vô B¬ng (1941), Nh  v«n hi»n 1 ¤i cõa Vô Ngåc Phan (1942), Cuëc phäng v§n c¡c nh  v«n (1943) v  Cuèn sê v«n håc (1944) cõa L¶ Thanh, v.v... Trong c¡c cæng tr¼nh, b i vi¸t â, ngh» thuªt thº hi»n t¥m l½ v  tiºu thuy¸t t¥m l½ thüc sü ÷ñc þ thùc mët c¡ch tü gi¡c, ÷ñc coi trång v  ÷ñc xem l  mët trong nhúng th nh tüu cõa v«n håc ngh» thuªt. Tr¶n cì sð ÷ñc nhªn thùc mët c¡ch tü gi¡c, tiºu thuy¸t t¥m l½ giai o¤n sau 1930 ng y c ng nð rë. Ch¿ sau khi Tü Lüc v«n o n ra íi ÷ñc mët n«m, ng÷íi åc ¢ ÷ñc ân nhªn ngay cuèn tiºu thuy¸t t¥m l½ nêi ti¸ng cõa Kh¡i H÷ng: Hçn b÷îm mì ti¶n (1933) v  sau â l  nhúng G¡nh h ng hoa, íi m÷a giâ cõa Kh¡i H÷ng v  Nh§t Linh (1934), N­ng thu cõa Nh§t Linh (1934), v.v... Cho ¸n cuèi nhúng n«m 30, tiºu thuy¸t t¥m l½ trð th nh c£ mët khuynh h÷îng phê bi¸n trong v«n håc, vîi nhi·u c¥y bót mi¶u t£ t¥m l½ câ t i v  nhi·u t¡c ph©m câ gi¡ trà l§y t¥m l½ l m èi t÷ñng nhªn thùc trüc ti¸p cõa ngh» thuªt. Kh¡i H÷ng v  Nh§t Linh v¨n l  hai t¡c gi£ i ti¶n phong trong l¾nh vüc n y. B¶n c¤nh nhúng tiºu thuy¸t luªn · (Nûa chøng xu¥n, o¤n tuy»t, L¤nh lòng...), tiºu thuy¸t làch sû (Ti¶u sìn tr¡ng s¾), tiºu thuy¸t phong töc (Gia ¼nh, Thøa tü, Tho¡t ly) v  r§t nhi·u truy»n ng­n, kàch (ñi chí, Anh ph£i sèng, Líi nguy·n, Nhung, Tèi t«m, Hai buêi chi·u v ng...), Kh¡i H÷ng v  Nh§t Linh cán cho ra íi li¶n ti¸p nhúng tiºu thuy¸t t¥m l½ nh÷: æi b¤n (1937), H¤nh (1938), B÷îm tr­ng (1939), µp (1940), B«n kho«n (1942)... Th¤ch Lam vèn ÷ñc ¡nh gi¡ l  nh  v«n câ bi»t t i v· truy»n ng­n, nh÷ng sau mët lo¤t nhúng truy»n ng­n thº hi»n r§t rã sð tr÷íng cõa m¼nh l  t£ nhúng t¥m tr¤ng, nh  v«n câ t i nh§t trong Tü lüc v«n o n n y li·n cho ra íi tiºu thuy¸t t¥m l½ Ng y mîi (1937). Dò câ bà ch¶ l  x¥y düng khæng ÷ñc vúng cho l­m [10] hay khæng th nh cæng, nh÷ng tiºu thuy¸t Ng y mîi v¨n câ nhúng trang vi¸t di¹n t£ r§t óng v  th§u ¡o c¡i t¥m l½ ...