Nghiên cứu tính toán lũ thiết kế bằng mô hình thuỷ văn

Bài viết Nghiên cứu tính toán lũ thiết kế bằng mô hình thuỷ văn nghiên cứu tính toán lũ thiết kế sử dụng mô hình thuỷ văn. Đối tượng nghiên cứu chỉ tập trung đánh giá về lưu lượng đỉnh lũ thiết kế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu tính toán lũ thiết kế bằng mô hình thuỷ văn Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2021. ISBN: 978-604-82-5957-0 NGHIÊN CỨU TÍNH TOÁN LŨ THIẾT KẾ BẰNG MÔ HÌNH THUỶ VĂN Ngô Lê An1, Nguyễn Thị Thu Hà1 1 Trường Đại học Thuỷ lợi, email: nlan@tlu.edu.vn1. GIỚI THIỆU CHUNG lũ thiết kế có thể được xác định từ quá trình mưa thông qua mô hình mưa rào dòng chảy. Lũ lụt thường có thể dẫn đến những hậu Ưu điểm của nhóm phương pháp 3 trong tínhquả không mong muốn như thiệt hại về kinh toán lũ thiết kế so với hai nhóm trên là chúngtế, suy thoái môi trường, và quan trọng hơn là ta có thể xác định được toàn bộ quá trình dòngtính mạng của con người. Việc xác định đỉnh chảy lũ thiết kế từ mưa thiết kế. Tuy vậy, ởlũ và quá trình của trận lũ thiết kế do vậy có ý Việt Nam, các phương pháp tính dòng chảy lũnghĩa quan trọng đặc biệt cho nhu cầu lập kế thiết kế sử dụng các mô hình mưa dòng chảyhoạch và phát triển các chiến lược giảm thiểu còn hạn chế do nhiều nguyên nhân như cần cólũ lụt có thể xảy ra. Ví dụ, đánh giá rủi ro lũ số liệu đo lũ tại lưu vực tương tự, số liệu mưalụt và thiết kế các biện pháp bảo vệ những tác (lượng và mô hình mưa) thời đoạn ngắn chohại từ lũ lụt thường yêu cầu những tính toán lưu vực nghiên cứu. Do vậy, mục tiêu của báovề dòng chảy lớn nhất với khả năng xảy ra cáo này là nghiên cứu tính toán lũ thiết kế sửnhất định (ví dụ, lũ lụt có khả năng xảy với dụng mô hình thuỷ văn. Đối tượng nghiên cứutần suất 1%). Chúng ta gọi các dòng chảy cực chỉ tập trung đánh giá về lưu lượng đỉnh lũđoan được tính toán theo với khả năng xảy ra thiết kế.nhất định này là lũ thiết kế vì chúng có ảnhhưởng đến một số thông số chính của các 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUcông trình phòng và chống lũ. Tính toán lũthiết kế hiện nay có thể chia ra làm 3 nhóm Đề tài tính toán thử nghiệm cho lưu vựcchính: Nhóm 1 sử dụng các công thức kinh trạm thuỷ văn An Khê (F = 1400km2) do đâynghiệm thiết lập mối quan hệ giữa lưu lượng là lưu vực có đầy đủ số liệu mưa, dòng chảyđỉnh lũ với diện tích lưu vực và đặc trưng địa thời đoạn ngắn.lý khí hậu của lưu vực. Điển hình của nhóm 1 Nghiên cứu lựa chọn hai mô hình thuỷ vănnày là công thức Cường độ giới hạn hiện đang mưa dòng chảy phổ biến tại Việt Nam là môsử dụng phổ biến ở Việt Nam; Nhóm 2 là tính hình NAM (Nielsen và Hansen, 1973) và môtoán dòng chảy lũ thiết kế dựa trên phân tích hình HEC-HMS (USACE-HEC United Statestần suất chuỗi dòng chảy lũ thực đo. Nhóm 2 Army Corps of Engineers, 2000). Mô hìnhđược áp dụng nếu lưu vực nếu có đầy đủ số NAM là mô hình điển hình cho nhóm các môliệu dòng chảy lũ thực đo cả về mặt chiều dài hình dạng bể chứa mô phỏng liên tục, trong khivà chất lượng tài liệu. Do đa số các công trình mô hình HEC-HMS đại diện cho nhóm các môđược xây dựng ở các vị trí không có số liệu đo hình dạng đường đơn vị. Do mô hình NAM làdòng chảy nên nhóm phương pháp này ít được mô hình thông số tập trung nên lưu vực Ansử dụng trên thực tế; Nhóm 3 là các phương Khê sẽ được coi là một đơn vị lưu vực duypháp tính toán dòng chảy lũ thiết kế thiết kế nhất trong mô phỏng ở cả hai mô hình xem xét.dựa trên mô hình mưa rào dòng chảy. Nhóm 3 Lượng mưa thiết kế được tính toán từ sốđược sử dụng phổ biến trong trường hợp lưu liệu đo mưa thời đoạn ngắn đặc trưng (Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2021. ISBN: 978-604-82-5957-0sông Ba từ đề tài “Nghiên cứu cập nhậtphương pháp tính toán các đặc trưng thuỷvăn thiết kế cho các công trình thuỷ lợi”. Hai mô hình thuỷ văn sử dụng lượng mưathiết kế là đầu vào để tính toán dòng chảy lũthiết kế. Kết quả tính toán sẽ được so sánhvới kết quả tính trực tiếp từ số liệu dòng chảylũ thực đo tại trạm thuỷ văn An Khê.3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1. Hiệu chỉnh và kiểm định mô hìnhthuỷ văn Hai mô hình mưa - dòng chảy NAM vàHEC-HMS được hiệu chỉnh và kiểm định cholưu vực An Khê cho 2 trận lũ lớn điển hình ...