Nghiên cứu triết học CHỦ NGHĨA TƯ BẢN NHÀ NƯỚC: TỪ QUAN NIỆM CỦA V.I.LÊNIN ĐẾN SỰ VẬN DỤNG CỦA ĐẢNG TA TRONG CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI

Bài viết đã luận giải để làm rõ thêm những tư tưởng của V.I.Lênin về chủ nghĩa tư bản nhà nước với tính cách “khâu trung gian”, “phòng chờ” đi vào chủ nghĩa xã hội. Từ đó, tác giả khẳng định sự cần thiết phải vận dụng sáng tạo tư tưởng của V.I.Lênin về chủ nghĩa tư bản nhà nước trên cơ sở phân tích một số điểm khác biệt về điều kiện phát triển của nước ta hiện nay so với Liên Xô những năm 20 của thế kỷ trước....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu triết học " CHỦ NGHĨA TƯ BẢN NHÀ NƯỚC: TỪ QUAN NIỆM CỦA V.I.LÊNIN ĐẾN SỰ VẬN DỤNG CỦA ĐẢNG TA TRONG CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI " Nghiên cứu triết học CHỦ NGHĨA TƯ BẢN NHÀ NƯỚC: TỪ QUANNIỆM CỦA V.I.LÊNIN ĐẾN SỰ VẬN DỤNG CỦA ĐẢNG TA TRONG CÔNG CUỘC ĐỔI MỚICHỦ NGHĨA TƯ BẢN NHÀ NƯỚC: TỪ QUAN NIỆM CỦA V.I.LÊNINĐẾN SỰ VẬN DỤNG CỦA ĐẢNG TA TRONG CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI NGUYỄN VĂN THỨC (*)Bài viết đã luận giải để làm rõ thêm những tư tưởng của V.I.Lênin về chủ nghĩatư bản nhà nước với tính cách “khâu trung gian”, “phòng chờ” đi vào chủ nghĩaxã hội. Từ đó, tác giả khẳng định sự cần thiết phải vận dụng sáng tạo t ư tưởngcủa V.I.Lênin về chủ nghĩa tư bản nhà nước trên cơ sở phân tích một số điểmkhác biệt về điều kiện phát triển của n ước ta hiện nay so với Liên Xô những năm20 của thế kỷ trước. Tác giả tin tưởng rằng, nếu vận dụng chủ nghĩa tư bản nhànước một cách khoa học, chúng ta không những sẽ bắc đ ược “cây cầu nhỏ”, màcòn có thể bắc được “cây cầu lớn vững chắc, hiện đại” đưa đất nước tiến lênchủ nghĩa xã hội.Sau hơn 20 năm, bắt đầu từ năm 1986, công cuộc đổi mới ở nước ta đã đạt đượcnhững thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử. Thành tựu này chứng tỏ đường lốiđổi mới của Đảng ta là đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với thực tiễn Việt Nam.Chủ nghĩa tư bản nhà nước xuất hiện từ cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX vàhiện nay, vẫn tiếp tục tồn tại, phát triển khá mạnh ở nhiều quốc gia. Ở miền Bắcnước ta, chủ nghĩa tư bản nhà nước dưới hình thức công ty hợp doanh cũng tồntại từ cuối những năm 50 của thế kỷ XX nhưng chỉ ít năm sau đó, đã bị thủ tiêu.Từ khi tiến hành công cuộc đổi mới, các Văn kiện Đại hội lần thứ VI, VII, VIII,IX của Đảng ta ngày càng tiếp cận sâu hơn, đầy đủ hơn và hiệu quả hơn vấn đềchủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa tư bản nhà nước trong bức tranh toàn cảnh đa dạnghoá sở hữu và các thành phần kinh tế, phát triển nền kinh tế thị trường địnhhướng xã hội chủ nghĩa. Trong Văn kiện Đại hội lần thứ X, với tinh thần đẩymạnh toàn diện công cuộc đổi mới, sớm đ ưa nước ta ra khỏi tình trạng kém pháttriển, Đảng ta tiếp tục đề cập tới vấn đề chủ nghĩa tư bản nhà nước với chủtrương: “Trên cơ sở ba chế độ sở hữu (toàn dân, tập thể, tư nhân), hình thànhnhiều hình thức sở hữu và nhiều thành phần kinh tế: kinh tế nhà nước, kinh tếtập thể, kinh tế tư nhân (cá thể, tiểu chủ, tư bản tư nhân), kinh tế tư bản nhànước, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài”(1).Sinh thời, cả C.Mác, Ph.Ăngghen và V.I.Lênin đã nhiều lần nhấn mạnh rằng,chủ nghĩa xã hội trước hết là sản phẩm khách quan của chủ nghĩa tư bản và điềuđó tất yếu đòi hỏi những người cộng sản, nhân dân lao động cùng với nhà nướckiểu mới của mình phải biết tiếp thu, kế thừa tất cả các giá trị tiến bộ được tạo rabởi chủ nghĩa tư bản để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Do những hạnchế lịch sử, C.Mác và Ph.Ăngghen đều chưa đề cập đến chủ nghĩa tư bản nhànước trong học thuyết kinh tế chính trị học của mình. Vấn đề này đến V.I.Lêninmới được đề cập tới.Chủ nghĩa tư bản nhà nước được V.I.Lênin vận dụng vào thực tiễn nước Nganăm 1921 trong Chính sách kinh tế mới (NEP), sau bước thử nghiệm xây dựngchủ nghĩa xã hội bằng “con đường trực tiếp” không thành công. Tư tưởng củaV.I.Lênin về một kết cấu kinh tế quá độ với sự đan xen giữa các hình thức sởhữu, các thành phần kinh tế, các giai cấp vô sản, tư sản và tiểu tư sản đã đượcnêu ra từ năm 1918. Đặc biệt, vị trí và vai trò lịch sử của chủ nghĩa tư bản nhànước được V.I.Lênin phân tích rõ ràng trong bài báo Tai hoạ sắp đến và nhữngphương pháp ngăn ngừa tai hoạ đó. Trong bài báo này, V.I.Lênin viết: “Chủnghĩa tư bản độc quyền nhà nước là sự chuẩn bị vật chất đầy đủ nhất cho chủnghĩa xã hội, là phòng chờ đi vào chủ nghĩa xã hội, là nấc thang lịch sử mà giữanó (nấc thang đó) với nấc thang được gọi là chủ nghĩa xã hội thì không có mộtnấc thang nào ở giữa cả”(2). Kết luận này của V.I.Lênin đã luận chứng cho quanđiểm của ông về khả năng bùng nổ và thắng lợi của cách mạng vô sản ở mộtnước riêng lẻ, thậm chí kém phát triển, trong thời đại đế quốc chủ nghĩa.Chủ nghĩa tư bản nhà nước cũng như chủ nghĩa tư bản độc quyền và chủ nghĩatư bản độc quyền nhà nước đều có chung cội nguồn kinh tế sâu xa - đó là quátrình tập trung hoá và xã hội hoá lực lượng sản xuất một cách tất yếu, kháchquan, gắn liền trước hết với các thành tựu khoa học, kỹ thuật hiện đại đạt đượccuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX. Tính chất cạnh tranh ngày càng gay gắt, mộtmất một còn của nền sản xuất và tái sản xuất hàng hoá mở rộng không cho phépchủ nghĩa tư bản tiếp tục tồn tại ở quy mô tư bản cá biệt hoặc công ty cổ phầncủa các nhà tư bản đã có từ giai đoạn tự do cạnh tranh. Mặt khác, các quy luậtnội tại của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa ngày càng làm sâu sắc hơncác mâu thuẫn đối kháng giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản, giữa đế quốcvới đế quốc, giữa đế quốc với thuộc địa. Đó chính là nguyên nhân cơ bản giảithích ...