Nghiên cứu xác định sự phân bố, biến động vùng chà tỉnh Bình Thuận

Bài viết xác định vùng phân bố thả chà khai thác cá của tỉnh Bình Thuận và đánh giá biến động vùng phân bố thả chà của tỉnh. Đồng thời xây dựng kết hoạch bảo vệ, khai thác, phát triển nghề cá có sử dụng chà tại địa phương một cách hợp lí và hiệu quả. Để nắm nội dung mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu xác định sự phân bố, biến động vùng chà tỉnh Bình Thuận Trường Đại học Thủy sản Tạp chí Khoa học-Công nghệ Thủy sản Số 2/2006 NGHIÊN CỨU XÁC ĐỊNH SỰ PHÂN BỐ, BIẾN ĐỘNG VÙNG CHÀ TỈNH BÌNH THUẬN ThS. Lương Thanh Sơn Sở Thuỷ sản Bình Thuận Chà có vai trò rất quan trọng trong việc tập trung các đàn cá nổi và được ngư dân, chính quyền tại Bình Thuận đặc biệt quan tâm. Với việc điều tra khảo sát vị trí thả chà qua 2 thời điểm năm 19981999 và năm 2003 bằng máy định vị vệ tinh GPS, tác giả bước đầu đã xác định được hiện trạng và biến động vùng thả chà của tỉnh Bình Thuận, tạo cơ sở khoa học để căn cứ xây dựng kế hoạch bảo vệ, khai thác, phát triển nghề cá có sử dụng chà tại địa phương một cách hợp lý, hiệu quả. I. MỞ ĐẦU: Nghề khai thác cá có sử dụng chà (gọi tắt là nghề chà) tại Bình Thuận có số lượng tàu thuyền 1.358 chiếc, chiếm 28 % trong cơ cấu tàu thuyền toàn tỉnh (tính đến cuối năm 2005). Đây là nghề khai thác mang tính đặc thù truyền thống của địa phương đã xuất hiện cách đây khá lâu và liên tục tồn tại cho đến ngày hôm nay. Sản lượng khai thác hàng năm đạt từ 40.000 đến 60.000 tấn đã cung cấp chủ yếu nhu cầu thực phẩm hàng ngày của nhân dân trong khu vực và là nguồn nguyên liệu chính cho nghề chế biến nước mắm cổ truyền của Phan Thiết. Nghiên cứu xác định sự phân bố, biến động vùng biển thả chà tỉnh Bình Thuận sẽ tạo cơ sở cần thiết để nâng cao hiệu quả thả chà khai thác cá; phục vụ công tác quản lý, bảo vệ, khai thác, phát triển nghề chà tại địa phương; hạn chế tình trạng tranh chấp, mâu thuẫn, xung đột trong nội bộ nghề chà và giữa nghề chà với các nghề khai thác khác. II. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: 1. Nội dung nghiên cứu: - Xác định vùng phân bố thả chà khai thác cá của tỉnh Bình Thuận. - Đánh giá biến động vùng phân bố thả chà của tỉnh. 2. Phương pháp nghiên cứu: Để xác định sự phân bố, biến động vùng thả chà cần thiết phải biết được tất cả các vị trí thả chà của ngư dân tại vùng biển qua 2 khoảng thời gian khác nhau. Tuy nhiên, qua khảo sát sơ bộ cho thấy, số lượng chà được thả tại vùng biển khá lớn (trên 1000 vị trí), trong điều kiện thực tế không thể điều tra khảo sát tất cả các vị trí thả chà. Do vậy, chúng tôi dùng phương pháp điều tra khảo sát theo mẫu ngẫu nhiên ở 13 phường, xã, thị trấn có nghề chà trọng điểm thuộc 3 huyện, thành phố, thị xã của tỉnh Bình Thuận qua 2 khoảng thời gian năm 1998-1999 và năm 2003. Bảng 1: Phân bố mẫu khảo sát theo không gian và thời gian như sau: TT 1 2 3 Huyện, thành phố, thị xã điều tra khảo sát Số lượng vị trí chà điều tra khảo sát năm 1998-1999 Số lượng vị trí chà điều tra khảo sát năm 2003 Huyện Tuy Phong Thành phố Phan Thiết Thị xã La Gi Tổng số 308 159 72 539 247 299 9 555 Hiện trạng vùng biển phân bố thả chà của tỉnh Bình Thuận tại các thời điểm (năm 19981999 và năm 2003) được xác định thông qua vùng phân bố vị trí thả chà được điều tra khảo sát tương ứng với thời điểm đó. Biến động vùng chà được xác định thông qua vị trí đặt chà của thuyền cùng điều tra khảo sát qua 2 thời điểm. Vị trí thả chà của các thuyền được xác định thực tế trên biển bằng các máy định vị vệ tinh: Furuno, GP50, GP30, Goden 911, Seamax 18 Số lượng thuyền cùng điều tra khảo sát qua 2 đợt 86 30 5 121 Độ sâu vị trí thả chà được tính toán nội suy theo phép “Kridging” từ các giá trị độ sâu của hải đồ tỷ lệ 1/50.000, 1/200.000 và 1/500.000 III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU: Hiện trạng phân bố vùng chà: - Trên cơ sở số lượng 539 vị trí thả chà được xác định trong năm 1998-1999 đã xác định vùng phân bố thả chà tỉnh Bình Thuận trong khoảng thời gian này như hình 1. Trường Đại học Thủy sản Tạp chí Khoa học-Công nghệ Thủy sản Số 2/2006 - Với số lượng 555 vị trí thả chà được xác định trong năm 2003 đã xác định vùng phân bố 107 o40'E 11o 20' N 0 108o 00' 10 108o 20' 108o 40' 109o00'E 20 Kiloâmeùt Vónh Haûo Caø Naù M. Caø Naù M.Söøng Traâu Tuy Phong Hoøn Lao Phan Rí M. La Gaøn TÆNH BÌNH THUAÄN PHAN THIEÁT 107 o40'E 11o 20' N 0 108o 00' 10 108o 20' Muõi Gioù PHAN THIEÁT Muõi Neù 10o 40' Muõi Rom Muõi Neù 10o 40' M. Keâ Gaø Haøm Taân 109o00'E Caø Naù M. Caø Naù Vónh Haûo M.Söøng Traâu Tuy Phong Hoøn Lao Phan Rí M. La Gaøn Kiloâmeùt 11o 00' Muõi Rom 108o 40' 20 TÆNH BÌNH THUAÄN Muõi Gioù 11o 00' thả chà tỉnh Bình Thuận năm 2003 như hình 2. Haøm Taân M. Keâ Gaø Ñaûo Phuù Quyù Ñaûo Phuù Quyù Moû Sö Töû Ñen 10o 20' Moû Sö Töû Ñen 10o 20' Moû Hoà ng Ngoïc Moû Hoà ng Ngoïc BIEÅN ÑOÂNG 10o 00' BIEÅN ÑOÂNG 10o 00' Moû Ra ïng Ñoân g 9o 40' N 9o 40' N Baïch Hoå - Roàn g Hình 1: Phân bố vị trí đặt chà tại vùng biển Bình Thuận năm 1998-1999 Moû Raïng Ñoân g Baïch Hoå - Roàn g Hình 2: Phân bố vị trí đặt chà tại vùng biển Bình Thuận năm 2003 Phân bố vị trí thả chà theo độ sâu tính từ mốc số 0 hải đồ của mẫu điều tra khảo sát được thể hiện ở bảng 2. Bảng 2: Tỷ lệ phân bố vị trí thả chà theo độ sâu Thời điểm Tỷ lệ phân bố độ sâu thả chà (%) 30 ÷ 40 m 22,1 44,3 21,2 10,3 37,1 27,2 Năm 1998-1999 Năm 2003 > 40 m 12,4 25,4 2. Biến động vùng chà: Kết quả điều tra khảo sát số lượng và vị trí thả chà của 121 thuyền qua 2 thời điểm năm 19981999 và năm 2003 như bảng 3. Bảng 3: Số lượng và tỷ lệ phân bố độ sâu thả chà Thời điểm Năm 1998-1999 Năm 2003 Biến động Số lượng chà thả (chà) 226 294 68 Tỷ lệ phân bố độ sâu thả chà (%) 30 ÷ 40 m m 19,9 46,9 21,2 8,9 39,1 26,5 11 7,8 5,3 Từ bảng 3, có thể rút ra một số đặc trưng về biến động vùng chà như sau: - Biến động về mặt số lượng chà: Xu hướng ngày càng có nhiều chà được ngư dân thả trên > 40 m 12 25,5 13,5 vùng biển để khai thác cá. Tốc độ phát triển số lượng chà qua 2 thời điểm (năm 1998-1999 và năm 2003) là 30,1 % . 19 Trường Đại học Thủy sản Tạp chí Khoa học-Công nghệ Thủy sản Số 2/2006 - Biến động về mặt phân bố: Xu hướng thả chà của ngư dân ngày càng vươn ra ở độ sâu lớn hơn. Cụ thể, tỷ lệ phân bố vị trí đặt chà năm + Chà có độ sâu nhỏ hơn 20 m nước giảm đi 11 %. + Chà có độ sâu từ (20÷30)m nước giảm đi 7,8 %. + ...