Nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chí đánh giá hiện trạng và hiệu quả của các công trình đập dâng khu vực Tây Bắc

Bài viết trình bày nội dung, phương pháp đánh giá hiện trạng và hiệu quả cho một công trình đập dâng đang khai thác, vận hành. Trên cơ sở đó, đánh giá hiệu quả của công trình qua các chỉ số kinh tế, xã hội ở mức độ khác nhau và từ đó đưa ra những giải pháp, ứng xử phù hợp, kịp thời.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chí đánh giá hiện trạng và hiệu quả của các công trình đập dâng khu vực Tây Bắc KHOA HỌC CÔNG NGHỆ NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG BỘ TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG VÀ HI ỆU QUẢ CỦA CÁC CÔNG TRÌNH ĐẬP DÂNG KHU VỰC TÂY BẮC Đinh Xuân Trọng, Nguyễn Chí Thanh, Đỗ Thị Thùy Dung, Nguyễn Văn Long, Trần Thị Tuyên Viện Thủy công Tóm tắt: Với 11.339 công trình đập dâng các loại đang vận hành, khai thác đã góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực Tây Bắc. Tuy nhiên, do điều kiện tự nhiên khắc nghiệt; sự xuống cấp, lão hóa, kết cấu vật liệu không bền vững của công trình và những hạn chế trong công tác quản lý vận hành đã làm suy giảm hiệu quả của các công trình đập dâng. Bài viết trình bày nội dung, phương pháp đánh giá hiện trạng và hiệu quả cho một công trình đập dâng đang khai thác, vận hành. Trên cơ sở đó, đánh giá hiệu quả của công trình qua các chỉ số kinh tế, xã hội ở mức độ khác nhau và từ đó đưa ra những giải pháp, ứng xử phù hợp, kịp thời. Từ khóa: Đập dâng, hiệu quả kinh tế, hiệu quả xã hội, tiêu chí đánh giá, khu vực Tây Bắc Summary: With 11.339 weirs are operational, they have contributed significantly to the socio- economic development of the NorthWest region. However, due to extremely harsh natural conditions of the region; the degradation, aging, unsustainable structure and limitations in the operational, management have diminished the effectiveness of the weirs. This article presents a methodology for evaluating the current status and effectiveness of an existing weir. On this basis, evaluating the effectiveness of the weirs by economic and social indicators at different levels is assessed in order to propose appropriate and timely solutions. Key words: Weirs, economic efficiency, social efficiency, evaluation criteria, NorthWest region 1. ĐẶT VẤN ĐỀ * thôn. Tuy nhiên, điều kiện tự nhiên khắc Trong những năm qua, trên địa bàn khu vực nghiệt, sự xuống cấp của công trình theo thời Tây Bắc (gồm 12 tỉnh Lai Châu, Điện Biên, gian, trình độ dân trí thấp cũng như hạn chế Sơn La, Hoà Bình, Cao Bằng, Bắc Kạn, Hà trong công tác quản lý vận hành đã làm suy Giang, Lào Cai, Yên Bái, Lạng Sơn, Phú Thọ, giảm hiệu quả của các công trình đập dâng. Tuyên Quang thuộc Ban Chỉ đạo Tây Bắc) đã Bài viết giới thiệu phương pháp đánh giá hiện xây dựng được 11.339 đập dâng các loại, đảm trạng và hiệu quả cho công trình đập dâng bảo tưới cho 119.140ha lúa vụ chiêm và đang khai thác, vận hành. Trên cơ sở đó, đánh 160.188ha lúa vụ mùa [1]. giá hiệu quả của công trình qua các chỉ số kinh Các đập dâng đã góp phần tích cực trong công tế, xã hội ở mức độ khác nhau và từ đó đưa ra tác phòng chống lụt bão, giảm nhẹ thiên tai, giải pháp phù hợp, kịp thời. ứng phó với biến đổi khí hậu, phục vụ sản xuất 2. CƠ SỞ KHOA HỌC nông nghiệp, thủy sản, tạo chuyển biến rõ nét, 2.1. Hiệu quả của các công trình đập dâng cải thiện cơ sở hạ tầng nông nghiệp - nông trên địa bàn nghiên cứu Các công trình đập dâng đã thực hiện được vai Ngày nhận bài: 26/9/2017 Ngày thông qua phản biện: 28/10/2017 trò là biện pháp hàng đầu phát triển ngành Ngày duyệt đăng: 8/12/2017 trồng trọt, nhờ đó đã làm tăng đáng kể hệ số TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 41 - 2017 1  KHOA HỌC CÔNG NGHỆ quay vòng đất, năng suất và sản lượng cây Các công trình đập dâng phần lớn được đầu tư trồng; tuy nhiên, hiệu quả cấp nước tưới còn xây dựng trong vòng 30 năm trở lại đây [1] và thấp so với nhiệm vụ đặt ra, trung bình mới thường chịu ảnh hưởng của thiên tai nên nhiều bảo đảm 70% - 75% năng lực thiết kế [1]. công trình đã xuống cấp, hư hỏng không đảm Ngoài ra, một số đập dâng còn cung cấp nước bảo năng lực phục vụ. M ặt khác, địa hình dốc, sinh hoạt, chăn nuôi, thủy sản, du lịch, phát khe suối nhỏ, lượng mưa phân bố không đều điện, đã góp phần làm tăng thu nhập cho người và tập trung vào các tháng mùa mưa, còn mùa dân và phát triển kinh tế cho địa phương. kiệt thì lưu lượng rất nhỏ, thậm chí khô cạn Các đập dâng cũng đã mang lại hiệu quả đáng dẫn đến các đập dâng đáp ứng được nhu cầu kể về mặt xã hội trong khu vực thông qua việc dùng nước là rất nhỏ, diện tích tưới của mỗi nâng cao mức sống dân cư; phân phối thu nhập đập phụ trách chỉ được vài hecta đến vài chục và công bằng xã hội; gia tăng số lao động có hecta. Cùng với đó là sự phân bố dàn trải các việc làm; tăng thu cho ngân ...