Nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu đất dốc từ dữ liệu độ cao toàn cầu (Aster GDEM) phục vụ công tác đánh giá tiềm năng đất đai và đề xuất giải pháp sử dụng đất dốc huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn

Bài viết tập trung nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu đất dốc từ dữ liệu độ cao toàn cầu (Aster GDEM) phục vụ công tác đánh giá tiềm năng đất đai và đề xuất giải pháp sử dụng đất dốc huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu đất dốc từ dữ liệu độ cao toàn cầu (Aster GDEM) phục vụ công tác đánh giá tiềm năng đất đai và đề xuất giải pháp sử dụng đất dốc huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn162 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG CƠ SỞ DỮ LIỆU ĐẤT DỐCTỪ DỮ LIỆU ĐỘ CAO TOÀN CẦU (ASTER GDEM) PHỤC VỤCÔNG TÁC ĐÁNH GIÁ TIỀM NĂNG ĐẤT ĐAI VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP SỬ DỤNG ĐẤT DỐC HUYỆN CHỢ ĐỒN, TỈNH BẮC KẠN Nguyễn Hùng Cường, Lê Văn Thơ, Trương Thành Nam, Nguyễn Lê Duy(1) TÓM TẮT: Kết quả nghiên cứu đã xây dựng bản đồ và cơ sở dữ liệu độ dốc huyện Chợ Đồn,tỉnh Bắc Kạn dựa trên việc sử dụng phần mềm Arc GIS, Global Mapper và nguồndữ liệu mô hình số độ cao từ nguồn dữ liệu độ cao toàn cầu. Bản đồ phân cấp độdốc được xây dựng có tỷ lệ 1/25.000, kèm theo là cơ sở dữ liệu thuộc tính số lượngkhoanh đất và diện tích theo các cấp độ dốc. Tổng số khoanh đất xác định được là155.939 khoanh với diện tích 91.135,65ha, gồm 8 cấp độ dốc. Cấp I (350) có2.681 khoanh với diện tích 4.066,97ha, đất có mặt nước chuyên dùng 1,52ha, đấtsông suối 652,05ha. Kết quả nghiên cứu sẽ là nguồn dữ liệu quan trọng trong xâydựng bản đồ đất hoặc ứng dụng hệ thống thông tin địa lý trong chồng xếp các bản đồđơn tính khi đánh giá tiềm năng đất và định hướng sử dụng đất tương lai cho huyệnChợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn. Từ khóa: ASTER GDEM, Chợ Đồn, cơ sở dữ liệu độ dốc, DEM, Global Mapper.1. Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên.Vai trò của cơ sở giáo dục và doanh nghiệp trong việc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững 163 ABSTRACT: Research results have built a map and slope database of Cho Don district, BacKan province based on the use of Arc GIS, Global Mapper software and DigitalElevation Model data sources from Aster Global Digital Elevation Model datasource. The slope hierarchy map was built with a scale of 1/25.000, accompanied byan attribute database that calculates the number of land plots and the area accordingto the slope levels. The total number of identified land plots is 155,939 plots withan area of ​​ 91.135,65ha including 8 slope levels. Level I (350) has 2.681plots with an area of ​​4.066,97ha, land with specialized water surface 1,52ha, landrivers and streams 652,05ha. Research results will be the necessary data source whenbuilding land maps or applying Geographic Information System in map stackingwhen assessing land potential and land use orientation in the future for Cho Dondistrict, Bac Kan province. Keywords: ASTER GDEM, Cho Don, DEM, Global Mapper, Slope database. 1. Đặt vấn đề Theo Lê Văn Khoa và Trần Thị Lành (2002), đất dốc được xác định là loại đất cóđộ dốc từ 10 trở lên, vùng đất dốc có vai trò quan trọng khi làm giảm ảnh hưởng củahiệu ứng nhà kính rõ rệt, đặc biệt là khi mực nước biển dâng cao ảnh hưởng nhiềuđến vùng châu thổ rộng lớn, tuy nhiên đất dốc thường chịu tác động của các hiệntượng xói mòn rửa trôi, dẫn đến sự thoái hóa đất, làm đất nghèo kiệt về dinh dưỡng,về cấu trúc. Chợ Đồn là huyện miền núi nằm ở phía Tây của tỉnh Bắc Kạn, có địahình phức tạp, được chia thành 3 tiểu vùng, có độ dốc cao, hiệu quả sử dụng đất cònthấp. Huyện Chợ Đồn nói riêng và tỉnh Bắc Kạn nói chung hiện nay chưa có cơ sởdữ liệu đất dốc. Do vậy, việc nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu và bản đồ độ dốc bổsung từ dữ liệu mô hình số độ cao (DEM), nguồn dữ liệu độ cao toàn cầu (ASTERGDEM) với phân cấp 8 cấp độ dốc, cùng với việc đề xuất giải pháp sử dụng đất dốcsẽ đóng vai trò hết sức quan trọng trong quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quyhoạch nông nghiệp để sử dụng đất hiệu quả. Kết quả bản đồ phân cấp độ dốc sẽ làcơ sở trong quản lý và sử dụng đất dốc bền vững và đề xuất hướng sử dụng đất dốchiệu quả tại huyện Chợ Đồn. 2. Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu sử dụng phương pháp thu thập số liệu gồm các loại bản đồ địa giớihành chính 364 và dữ liệu DEM được khai thác từ hệ thống dữ liệu ASTER GDEM164 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIAthông qua phần mềm Global Mapper. Các dữ liệu thu thập được phân tích thông quahệ thống GIS bằng phần mềm Arc GIS. Sử dụng các công cụ trong chức năng phântích không gian (Spatial Analyst) như công cụ Slope để tính toán độ dốc của khu vựcnghiên cứu, công cụ Reclassify để phân cấp độ dốc. Ngoài ra, nghiên cứu còn sửdụng phương pháp chuyên gia, phương pháp sử dụng số liệu GPS để tham khảo, đốichiếu và so sánh kết quả. 2.1. Xác định các bước thực hiện khai thác số liệu từ hệ thống ASTER GDEM Bước 1. Thu thập các tài liệu xác định về địa giới hành chính của huyện, xác định cơsở toán học bản đồ, hệ tọa độ và kinh tuyến trục của khu vực nghiên cứu, thu thập bảnđồ địa hình, địa giới hành chính 364, dữ liệu DEM từ nguồn dữ liệu ASTER GDEM. B ...