Nghiên cứu xây dựng quy trình quản lý tổng hợp bọ phấn trắng hại lúa (Aleurocybotus indicus david & Subramaniam) tại Đồng bằng Đông Cửu Long

Đề tài được nghiên cứu với nội dung 1: Nghiên cứu ảnh hưởng của các biện pháp canh tác đến biến động quần thể bọ phấn trắng hại lúa. Nội dung bao gồm 1 thí nghiệm về đánh giá khả năng gây hại của bọ phấn trắng đối với một số giống lúa trồng phổ biến ở ĐBSCL và thí nghiệm về canh tác như: Ảnh hưởng của các mức phân bón; chế độ tưới tiêu; mật độ sạ; phương pháp sạ cấy; quản lý rơm rạ và quản lý cỏ dại đến biến động quần thể bọ phấn trắng hại lúa.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu xây dựng quy trình quản lý tổng hợp bọ phấn trắng hại lúa (Aleurocybotus indicus david & Subramaniam) tại Đồng bằng Đông Cửu Long Hội thảo Quốc gia về Khoa học Cây trồng lần thứ hai NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG QUY TRÌNH QUẢN LÝ TỔNG HỢP BỌ PHẤN TRẮNG HẠI LÚA (Aleurocybotus indicus David & Subramaniam) TẠI ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG Võ Thị Bích Chi, Trần Thị Bé Hồng, Nguyễn Thị Nhàn, Nguyễn Thị Phương Chi, Nguyễn Thị Nghĩa, Nguyễn Thị Xuân, Hồ Thanh Nhàn, Phạm Văn Lam và Nguyễn Thị Lộc Viện Lúa Đồng bằng sông Cửu Long I. ĐẶT VẤN ĐỀ Trên thế giới, bọ phấn trắng (hay còn gọi là rầy phấn trắng) Aleurocybotus indicus David & Subramaniam lần đầu được tìm thấy tại Satara, Ấn Độ năm 1966 (Alam, 1989); chúng được xác định là dịch hại chính trên lúa ở Fanaye và N Diaye, Senegal và ở Niger năm 1977 và có thể làm thất thu năng suất đến 80% (Abdou, 1992). Tại Việt Nam, bọ phấn trắng gây hại nghiêm trọng tại nhiều vùng trồng lúa ở ĐBSCL trong vụ lúa Hè Thu 2010 như Long An, An Giang, Tây Ninh với diện tích là 15.462 ha (Bộ NN & PTNT, 2010). Tác hại do bọ phấn trắng gây ra là làm cho lá lúa bị vàng và gây hiện tượng lép hạt. Cây lúa bị bọ phấn trắng gây hại có hiện tượng cổ lá lúa bị co rút “siết” chặt làm cho bông lúa không trổ thoát ra được hoặc trổ ra được nhưng bị quấn sát vào nhau làm cho hạt bị lép và kết quả bước đầu đã xác định loài bọ phấn trắng này có tên khoa học là Aleurocybotus sp., thuộc họ Aleyrodidae (Nguyễn Văn Liêm, 2010). Bọ phấn trắng đã gây hại trên cây lúa với quy mô và mật độ ngày càng gia tăng, do đó chúng tôi đã nghiên cứu xây dựng quy trình quản lý tổng hợp bọ phấn trắng hại lúa (Hemiptera: Aleyrodidae) từ 2011 đến 2015 nhằm tìm ra các biện pháp quản lý tổng hợp bọ phấn trắng hại lúa hiệu quả tại Đồng bằng sông Cửu Long. II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Vật liệu - Đối tượng nghiên cứu: bọ phấn trắng hại lúa Aleurocybotus indicus David & Subramaniam. - Địa điểm nghiên cứu: các thí nghiệm được thực hiện tại thành phố Cần Thơ và tỉnh An Giang, mô hình được thực hiện tại 2 tỉnh: Long An và An Giang. - Thời gian nghiên cứu: từ tháng 1 năm 2013 đến tháng 12 năm 2015. - Vật liệu thí nghiệm: + Giống lúa dùng trong thí nghiệm và mô hình: OM4900 và Nếp IR4625. + Phân bón cho thí nghiệm: 80-50-30 kg (N- P2O5- K2O)/ha đối với vụ Hè Thu và 10050-30 kg (N- P2O5- K2O)/ha đối với vụ Đông Xuân. + Các thuốc BVTV dùng trong nghiên cứu thí nghiệm: sinh học, thảo mộc, hoá sinh và hoá học. 2.2. Phương pháp Nội dung 1: Nghiên cứu ảnh hưởng của các biện pháp canh tác đến biến động quần thể bọ phấn trắng hại lúa - Nội dung bao gồm 1 thí nghiệm về đánh giá khả năng gây hại của bọ phấn trắng đối với một số giống lúa trồng phổ biến ở ĐBSCL và 6 thí nghiệm về canh tác như: ảnh hưởng của các mức phân bón; chế độ tưới tiêu; mật độ sạ; phương pháp sạ cấy; quản lý rơm rạ và quản lý cỏ dại đến biến động quần thể bọ phấn trắng hại lúa. - Các thí nghiệm được thực hiện ở vụ Đông Xuân 2012 - 2013 và Hè thu 2013. - Giống lúa và cách gieo sạ: tất cả các thí nghiệm được sử dụng giống lúa OM4900 và sạ hàng 100 kg/ha. - Các thí nghiệm được bố trí theo thể thức khối hoàn toàn ngẫu nhiên, 3 lần lặp lại với 5 - 7 nghiệm thức, diện tích ô thí nghiệm là 50 m2. Đối với thí nghiệm về đánh giá khả năng gây hại của bọ phấn trắng đối với một số giống lúa trồng phổ biến ở ĐBSCL được bố trí theo diện rộng với 6 nghiệm thức và diện tích ô thí nghiệm là 500 m2. Đối với thí nghiệm ảnh hưởng của chế độ tưới tiêu đối với bọ phấn 845 VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM trắng hại lúa được bố trí diện rộng gồm 2 nghiệm thức, diện tích ô thí nghiệm là 700 m2. tham gia mô hình, ham muốn học hỏi tiến bộ kỹ thuật mới trong sản xuất lúa. - Chỉ tiêu theo dõi: điều tra định kỳ 7 ngày/lần khi cây lúa được 3 tuần tuổi, ghi nhận biến động mật số bọ phấn trắng và năng suất. - Thiết kế mô hình: Bố trí mô hình theo kiểu trắc nghiệm diện rộng. Chia ruộng của nông dân thành hai phần. Phần thực hiện mô hình có diện tích 1 ha. Áp dụng quy trình “quản lý tổng hợp bọ phấn trắng hại lúa”. Phần đất ruộng còn lại của nông dân do nông dân tự làm theo tập quán của nông dân như sạ lan 170 - 200 kg/ha, phun thuốc trừ sâu hoá học khi có rầy nâu, bọ phấn trắng hoặc sâu hại khác. - Cách lấy chỉ tiêu: Đối với ấu trùng bọ phấn trắng: đếm tổng số ấu trùng bọ phấn trắng trên 5 điểm theo hai đường chéo góc, mỗi điểm là 1 khung 20x25 cm. Đối với thành trùng bọ phấn trắng: Dùng vợt làm bằng lưới mịn (đường kính 25 cm) vợt ngẫu nhiên 3 điểm/ruộng, mỗi điểm vợt 4 vợt liên tiếp tương ứng với diện tích là 1 m2. Mẫu vợt được trữ trong lọ chứa cồn 75% và được phân loại trong phòng thí nghiệm. Nội dung 2: Đánh giá hiệu lực của thuốc sinh học, thảo mộc, hóa sinh và hóa học đối với bọ phấn trắng hại lúa - Thời gian và địa điểm thí nghiệm: vụ Đông Xuân 2013 - 2014 và Hè Thu 2014, tại Viện Lúa ĐBSCL và huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang. - Kiểu bố trí: diện hẹp, khối hoàn toàn ngẫu nhiên với 3 lần lặp lại. - Phân bón: 100-40-30 kg(N-P2O5K2O)/ha đối với vụ Đông Xuân và 80-40-30 kg(N-P2O5-K2O)/ha đối với vụ Hè Thu. - Phương pháp gieo sạ: sạ hàng 100 kg/ha, giống lúa: OM4900 - Phương pháp thí nghiệm và chỉ tiêu theo dõi: phun thuốc khi bọ phấn trắng xuất hiện rộ với mật số trung bình khoảng 400 - 500 con/m2. Đếm mật số bọ phấn trắng trước khi phun thuốc 1 ngày và 3, 7, 10, 14 ngày sau phun. Cách lấy chỉ tiêu: tương tự như các thí nghiệm thực hiện ở nội dung 1. Nội dung 3: Xây dựng mô hình thực nghiệm hoàn thiện quy trình phòng trừ tổng hợp bọ phấn trắng hại lúa theo hướng hiệu quả và thân thiện với môi trường. - Địa điểm: huyện Thạnh Hoá, tỉnh Long An và huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang. - Thời gian: Đông Xuân 2014 - 2015 và Hè Thu 2015 - Cách chọn điểm: Chọn 3 hộ nông dân có diện tích ruộng ít nhất là 2 ha và tự nguyện 846 - Kỹ thuật áp dụng cho mô hình: + Lượng phân bón khuyến cáo tại 2 địa phương xây dựng mô hình: Tại An Giang: 100-50-30 kg(N-P2O5K2O)/ha đối với vụ Đông Xuân và 80-50-30 kg(N-P2O5-K2O)/ha đối với vụ Hè Thu. Tại Long An: 90-40 ...